بریتانیا قرار است به دستاوردی مهم در زمینه انرژی برسد چرا که با فرا رسیدن چهارشنبه، دو ماه خواهد شد که این کشور بدون استفاده از زغال سنگ انرژی خود را تامین کرده است که طولانی‌ترین مدت از زمان انقلاب صنعتی است که بریتانیا از این سوخت فسیلی استفاده نکرده است.

این رکورد جدید تا حدی به خاطر بحران ویروس کرونا هم است که بسیاری از فعالیت‌های تولیدی را متوقف کرده و میزان کار در خانه را افزایش داده که شاهد کاهش تقاضا برای برق تا حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد به طور میانگین بوده است.

این اتفاق همچنین مصادف است با بیشترین تامین انرژی کشور توسط منابع انرژی‌ تجدیدپذیر که به خاطر افزایش روز افزون ساختارهای تولید این انرژی و همچنین بهار بادخیز و آفتابی امسال بوده است.

به گزارش موسسه اطلاعات برق درکس، تنها ده سال پیش، نیروگاه‌های زغال سنگ سوز حدود ۴۰ درصد انرژی بریتانیا را تامین می‌کردند. تا همین اخیرا و سال ۲۰۱۵ نیز، در بسیاری از روزهای سال زغال سنگ منبع تامین بیش از ۵۰ درصد برق خانگی بود و هنوز در سال ۲۰۱۶، حدود ۲۵ درصد منابع کل تامین انرژی را تشکیل می‌داد.

داگ پار، دانشمند ارشد سازمان صلح سبز بریتانیا به ایندیپندنت گفت: «کاهش سریع استفاده از چنین سوختی آلوده واقعا مایه مباهات و جشن گرفتن است. این دستاورد روزی غیر قابل تصور به نظر می‌رسید ولی اکنون بریتانیا به درستی با اتخاذ تصمیمات مناسب و استفاده از فرصت به رهبر دنیا در کنار گذاشتن زغال سنگ تبدیل شد. این باید درسی باشد که ما هنگام بازسازی اقتصادهای خود بعد از این بیماری عالم‌گیر به یاد خواهیم داشت. بسیاری از بخش‌های دیگر در کشور وجود دارد که می‌تواند از منابع سبز و تجدیدپذیر بهره جسته که دوباره باعث اعلان رهبری کشور ما شده و همچنین به ایجاد مشاغل و مقابله راستین با بحران تغییر اقلیم منجر خواهد شد.»

در هفته‌های اخیر انرژی خورشیدی ۱۰ درصد انرژی بریتانیا را تامین کرده است و باد در اوج خود در ماه آوریل بیش از ۴۸ برق مورد نیاز را تامین کرد که مصادف بود با تعطیلی نیروگاه‌های تامین برق زغال سنگ سوز.

اولین روز بدون استفاده از زغال سنگ در سال ۲۰۱۷ ثبت شد و تا رکورد ماه جاری، طولانی‌ترین مدت پیش از این بدون استفاده از زغال سنگ در ماه مه ۲۰۱۹ اتفاق افتاد که برای دو هفته از سوخت زغال سنگ برای تامین برق خانگی استفاده نشد.

در مجموع در سال ۲۰۱۹ زغال سنگ تنها ۲.۱ درصد از انرژی کشور را تامین کرد.

ادامه عدم استفاده از زغال سنگ حاکی از آن است که بریتانیا مشکل خاصی برای کنار گذاشتن کامل این سوخت تا مهلت تعیین شده تا سال ۲۰۲۴ ندارد. تا آن سال تمام نیروگاه‌های زغال سنگی باقی مانده باید تعطیل شوند.

با این وجود بریتانیا هنوز به شدت به گاز طبیعی وابسته است که سوخت فسیلی دیگر و مسئول تامین یک سوم  برق خانگی در دوران عدم استفاده از زغال سنگ است.

البته ترکیب منابع تامین انرژی به سرعت در حال تغییر است. تا کنون در سال جاری منابع تجدیدپذیر بیشتر از تمام سوخت‌های فسیلی انرژی تامین کرده‌اند.

جس رالستون، تحلیلگر واحد اطلاعات اقلیم و انرژی به ایندیپندنت گفت: «این رکورد بی‌سابقه جدید در عدم استفاده از زغال سنگ در بریتانیا به این معنی است که این سوخت واقعا دیگر جایی در نظام مدرن تامین انرژی ندارد. در همین حال افزایش تامین انرژی با منابع تجدید‌پذیر و برنامه‌های گسترده برای توسعه منابع کشور برای تامین انرژی تمیز و ارزان نشان می‌دهد از اینجا به بعد تنها یک راه برای رفتن وجود دارد.»

او ادامه داد: «آزمایش‌های جدید سیستم تامین انرژی منعطف در طول روزهای آفتابی تعطیلات دوران قرنطینه، که همه بدون مشکل انجام شد، نشان می‌دهد تغییر رویکرد به سمت تامین برق با منابع تجدیدپذیر می‌تواند بسیار سریع‌تر از آنچه فکر می‌شد، انجام شود. اکنون سوال این است که آیا سیاست‌گذاران می‌توانند پا به پای این تغییر سریع حرکت کرده و سرمایه‌گذاری‌های هر چه بیشتر در منابع تامین انرژی تمیز را تشویق نمایند.»

او افزود: «با احیای کشور از بحران اقتصادی جاری، تمرکز بر فناوری‌های جدید مانند باتری‌های خورشیدی تنها مایه تسریع این اقدامات در طولانی مدت می‌شود و باعث خواهد شد بتوانیم از زغال سنگ عبور کرده و حتی به متکی بودن به سایر سوخت‌های فسیلی پایان دهیم.»

تنها سه نیروگاه زغال سنگ سوز در بریتانیا باقی مانده است. با تعطیلی نیروگاه زغال سنگی درکس در یورکشایر که قرار است تا مارس ۲۰۲۱ بسته شود، انتظار می‌رود دو نیروگاه دیگر نیز تا قبل از مهلت سال ۲۰۲۴ تعطیل شوند.

اندرو کوپر، سخنگوی حزب سبز در زمینه انرژی به ایندیپندنت گفت: «این آشکارا خبری خوب برای بریتانیا است، اما تنها یک گام در مسیری درست است. کنار گذاشتن زغال سنگ قطعا بخشی از راه حل برای مقابله تغییر اقلیم است اما هنوز راه درازی برای پیمودن وجود دارد و ما هنوز شاهد برنامه‌ای روشن از طرف دولت برای نیات و اقدامات آن در این زمینه برای آینده نیستیم.»

او ادامه داد: «ما هنوز بخش زیادی از برق خود را با سوزاندن گاز طبیعی تامین می‌کنیم. بنابراین باید به سرعت شاهد اقداماتی برای کاهش دادن میزان تامین انرژی از این سوخت فسیلی هم باشیم. همچنین ما نیاز داریم شاهد اقدامات بیشتری در زمینه تشویق استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر از طریق سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در انرژی خورشیدی و سیاست‌هایی باشیم که از تامین برق با استفاده از نیروی باد حمایت می‌کنند.»

او افزود: «در آخر هم سوالی درباره تخته چوب‌هایی وجود دارد که نیروگاه درکس به جای زغال سنگ از آنها استفاده می‌کند. این نیروگاه باید مدرکی قوی ارائه کند که ثابت کند میلیون‌ها تن چوب مورد استفاده در آن از منابعی پایدار تامین شده‌اند.»

پیشتر در ماه جاری، اداره ملی برق خانگی در میان امضاکنندگان نامه‌ای بود که از دولت می‌خواست طرحی سبز را برای بازسازی اقتصاد کشور پس از بحران ویروس کرونا ارائه کرده و به تعهد قانونی خود برای دستیابی به اهداف تولید انرژی بدون آلاینده وفادار بماند.

جان پتیگرو، دبیر اجرایی اداره ملی برق خانگی گفت: «ما تخمین زده‌ایم که تنها بخش انرژی کشور به صدها هزار کارمند جدید نیاز خواهد داشت تا بتوانیم انرژی کشور را بدون آلاینده تامین کنیم و معتقدیم بازسازی اقتصاد با تمرکز بر اقداماتی برای اقلیم عامل کلیدی در استفاده از این فرصت‌ها خواهد بود.»