اجلاس سران گروه 20 (G20)، روزهای جمعه و شنبه با دستور کار اصلاح سازمان تجارت جهانی، بهداشت جهانی و تغییرات اقلیمی در شهر اوزاکا در ژاپن برگزار می شود. این اجلاس فرصتی فراهم می کند تا سران قدرتمندترین اقتصادهای جهان که اتفاقا بزرگترین قدرت های سیاسی نیز به شمار می روند، از نزدیک با یکدیگر به گفتگو بنشینند.
این گروه در سال 1999 با کنار هم قرار دادن شماری از قدرت های صنعتی و کشورهای در حال توسعه به منظور بحث بر سر مسائل اقتصادی و ثبات مالی شکل گرفت و نخستین اجلاس آن در سطح سران در سال 2008، پس از بحران اقتصادی فراگیر در جهان، برگزار شد.
حاشیه این اجلاس به اندازه متن آن و گاهی بیش از آن، اهمیت دارد. معمولا نشست های دوجانبه رهبران به امضاء توافقنامه های مهم و بهبود روابط آنها منجر می شود. دیدارهای غیر رسمی که در حاشیه نشست برگزار می شود، نقش تعیین کننده ای در نزدیک تر شدن روابط شخصی رهبران با یکدیگر ایفا می کند که به طور مستقیم بر جهت گیری های آنها در سیاست خارجی تاثیرگذار است.
انتظار می رود، مساله ایران به یکی از داغ ترین موضوعات حاشیه نشست سران گروه 20 تبدیل شود. همانگونه که در سال 2009، برنامه های هسته ای ایران به موضوع گفتگوی رهبران گروه 20 تبدیل شد و مسیر اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران را هموار کرد. جنگ تجاری آمریکا و چین هم از مهمترین موضوعاتی است که در حاشیه این اجلاس مطرح خواهد شد.
چرا گروه 20 مهم است؟
آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، آرژانتین، چین، روسیه، آفریقای جنوبی، ترکیه، کره جنوبی، مکزیک، ژاپن، ایتالیا، اندونزی، هند، عربستان سعودی، کانادا، استرالیا، برزیل و اتحادیه اروپا به عنوان یک عضو واحد، 20 کشور عضو این گروه را تشکیل می دهند. گروه 20 یک مقر مشخص ندارد و ریاست آن به طور دوره ای با اجماع آرا در اختیار کشورهای عضو قرار می گیرد.
گروه 20 در مجموع بیش از 80 درصد بازده اقتصادی جهان و 75 درصد از تجارت جهانی را کنترل می کند و دو سوم جمعیت جهان را نیز در اختیار دارد. مهمترین دستاورد این گروه پس از بحران مالی سال 2008؛ توافق بر سر پرداخت هزینه ای 4 تریلیون دلاری برای احیای اقتصاد بود که موثر واقع شد و تا امروز به عنوان مهمترین اقدام گروه 20 از آن یاد می شود.
مسائل اقتصادی معمولا مهمترین بحث های مطرح در اجلاس گروه 20 به شمار می روند. در اجلاس سال گذشته در آرژانین، مساله توسعه پایدار در کانون توجه قرار داشت و در سال 2017 نیز فساد و پولشویی در نشست آلمان مطرح شد.
البته موضوعات مورد بحث در اجلاس گروه 20 همیشه با اجماع همه اعضا مواجه نیست. برای مثال در دو سال گذشته آمریکا تحت رهبری دونالد ترامپ، بر سر تجارت، تغییرات اقلیمی و مهاجرت با دیگر اعضا دچار اختلاف نظر بوده است.
حاشیه هایی مهم تر از متن
در حاشیه اجلاس سران، نشست های دوجانبه و چند جانبه ای بین رهبران کشورها برگزار می شود که معمولا موضوعات آن خارج از دستور کار رسمی نشست است. این نشست ها با توجه به اینکه سران کشورها و دولت ها در آن حضور دارند، از اهمیت دیپلماتیک بسیار زیادی برخوردار است. به نحوی که ملاقات های ترامپ با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در حاشیه اجلاس 2016 در هامبورگ، تا مدت ها مورد توجه رسانه ها قرار داشت و ابعاد دیپلماتیک آن تحلیل می شد.
سال گذشته نیز دیدارهای روسای جمهور آمریکا و چین، همه توجه ها را به خود معطوف کرد. در همین ملاقات های دوجانبه بود که ترامپ و شی جی پینگ تصمیم گرفتند، دست کم به مدت 90 روز تهدید به افزایش تعرفه ها را متوقف کنند. مشاوران ترامپ می گویند، او در حاشیه نشست سال جاری نیز گفتگوهای دوجانبه ای با رئیس جمهور چین خواهد داشت.
یکی دیگر از حاشیه های مهم نشست سران گروه 20 در سال گذشته، ملاقات صمیمانه پوتین و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی بود. برخی کارشناسان در آن زمان، یک همکاری گسترده بین عربستان و روسیه در زمینه انرژی را پیش بینی کردند.
