فارس عصر دوشنبه به نقل از یک منبع آگاه اعلام کرد، ذخایر اورانیوم غنی شده 3.67 درصدی ایران از سقف 300 کیلوگرم عبور کرده است. این خبرگزاری نزدیک به سپاه به نقل از این منبع که نامی از او نبرده، نوشت:« بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی ذخایر اورانیوم غنی شده ایران را وزن کردند و مشخص شد وزن این ذخایر بیش از 300 کیلوگرم است.»
بازرسان آخرین بار چهارشنبه هفته گذشته ذخایر اورانیوم غنی شده ایران را اندازه گیری کرده بودند. در همین حال محمد جواد ظریف در تایید خبر فارس گفت:«آنگونه که من مطلع شدم ایران طبق برنامه از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده عبور کرده است». وزیر امور خارجه ایران افزود: ایران این اقدام را از حقوق خود در داخل برجام می‌داند. تسنیم نیز به نقل از ظریف گزارش داد:« اروپایی‌ها درباره فروش نفت، حمل‌ونقل و بازگشت دارایی‌ها و عواید فروش نفت و... تعهد دادند و در جلسات‌مان با اروپایی‌ها، جلسه وزرای خارجه ۱+۴ و در مجمع سازمان ملل این تعهدات ذکر شده اما هنوز تعهداتشان را انجام نداده‌اند.»
قبل از فارس، خبرگزاری تسنیم به نقل از منابع آگاه گزارش داده بود، با توجه به عدم تامین شروط ایران و ناکافی بودن موضوع اینستکس، ایران قطعا گام دوم را در زمان تعیین شده که احتمال بسیار زیاد 16 تیر است، عملیاتی خواهد کرد.
شورای عالی امنیت ملی ایران 18 اردیبهشت ماه، همزمان با سالگرد خروج آمریکا از برجام اعلام کرد، در واکنش به این اقدام آمریکا و بی تفاوتی اروپا، ذیل بندهای 26 و 36 مندرج در برجام، تعهدات خود را به طور گام به گام کاهش می دهد. مهلت دوماهه ایران برای بازگشت اروپا به میز مذاکره 16 تیرماه به پایان می رسد و قرار بود در پایان این ضرب الاجل از سقف مجاز ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین(130 تن)، عبور کند. ایران همچنین اعلام کرد در مرحله دوم کاهش تعهدات، سطح غنی سازی را افزایش داده و برای بازطراحی راکتور اراک اقدام می کند.
اما بهروز کمالوندی، سخنگوی آژانس بین المللی انرژی اتمی 27 خردادماه در جریان بازدید خبرنگاران از راکتور آب سنگین اراک، هشدار داد در صورتی که اروپا به تعهدات خود عمل نکند، ظرف مدت 10 روز، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از مرز تعیین شده در برجام عبور می کند.
این مهلت ششم تیرماه به پایان رسید و به طور همزمان نمایندگان ایران و اروپا در وین پای میز مذاکره نشستند که نتیجه آن اعلام عملیاتی شدن کانال ویژه اقدام مالی – اینستکس- بود.
در فاصله پنجشنبه گذشته تا امروز ظهر، هیچ یک از مقامات ایران یا آژانس بین المللی انرژی اتمی به عبور ایران از مرز 300 کیلوگرم اورانیوم غنی شده اشاره نکردند.
تسنیم به نقل از یک منبع آگاه در این زمینه نوشت، علت اعلام نکردن این موضوع آن است که احتمالا طی چند روز آینده خود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این مساله را اعلام می‌کند و ایران از این مساله کوتاه نیامده است.
اولی هاینونن، معاون سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی و رئیس سابق تیم بازرسان آژانس در گفتگوی اخیر با ایندیپندنت فارسی، عبور از سقف مجاز ذخایر اورانیوم غنی شده را نقض برجام توصیف کرده بود. اما مقامات تهران می گویند، برجام به آنها امکان می دهد در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات اش، اقدامات متقابل انجام دهند و این به معنی نقض برجام یا خروج از آن نیست.
