۲۱ سپتامبر از سوی سازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی صلح نام‌گذاری شده است به امید این که زمینه‌سازی برای ایجاد آرامش در جهان شود. شاید این روز بتواند در کشور‌های درگیر جنگ، آتش‌بس همراه خود بیاورد.

در افغانستان حداقل در ۱۹ سال گذشته به صورت پیوسته این روز تجلیل می‌شود بدون آن که کوچک‌ترین روزنه‌ای به سوی صلح گشوده شود. این کشور از حدود ۴۲ سال به این سو به طور کامل در جنگ به سر می‌برد و با کودتای هفتم اردیبهشت سال۱۳۵۷، افغانستان دیگر روی آرامش به خود ندید. روس‌ها که از سال‌ها مترصد فرصت برای نفوذ در افغانستان بودند، با کودتای اردیبهشت، عملا افغانستان را به یکی از اقمار خود تبدیل کردند. دولت به وجود آمده در افغانستان، کاملا تحت کنترل و نفوذ روس‌ها بود. غرب و به ویژه آمریکا که شکست جنگ ویتنام را از چشم روس‌ها می‌دیدند، بهترین موقعیت را برای انتقام از شوروی سابق به دست آوردند و با حمایت از شورشیان افغان که خود را مجاهد می‌خواندند، آتش جنگ را در افغانستان شعله‌ورتر کردند. روس‌ها به صورت آشکار به افغانستان هجوم آوردند و جنگ وارد مرحله پر تنش‌تری شد. ۹ سال طول کشید تا روس‌ها از افغانستان خارج شوند و ۱۴ سال طول کشید تا دولت دست‌نشانده شوروی سابق سقوط کند، چهارده سالی که از افغانستان ویرانه‌ ساخت. در حدود دو میلیون نفر در این جنگ کشته شدند و بیش از شش میلیون دیگر آواره شدند. هزینه جنگ و خساراتی که به بار آورد بیشتر از صد میلیارد دلار تخمین زده شده است. با سقوط دولت دکتر نجیب الله و سلطه مجاهدین، به نظر می‌رسید که صلح برای افغانستان دست‌یافتنی شده است اما خیالی بیش نبود. فقط در فاصله چند روز از سقوط دولت نجیب‌الله، درگیری و جنگ میان گروه‌های جهادی آغاز شد و تا سال ۱۹۹۵ همچنان دوام یافت. این جنگ آن چه را که از جنگ ۱۴ساله مجاهدین و دولت افغانستان سالم باقی مانده بود نیز ویران کرد.

کابل شهری که در طول جنگ‌ها سالم مانده بود. به خرابه تبدیل شد و ۷۰ هزار ساکن این شهر کشته شدند. طالبان نیز با جنگ و خون‌ریزی بر افغانستان مسلط شد. طالبان از سال ۱۹۹۴ تازه خود را به عنوان گروه جدید معرفی کردند. اما در آخر ۱۹۹۶ تقریبا اکثریت افغانستان تحت سیطره آنان قرار گرفت. با آمدن طالبان، یک بار دیگر این ذهنیت که شاید صلح در افغانستان به وجود بیاید، خوش‌بینی‌هایی در میان مردم به وجود آورد. ولی بار دیگر آرزو‌های مردم افغانستان برای زندگی در صلح، همچنان در حد آرزو باقی ماند. سقوط طالبان، هجوم هزاران سرباز ناتو به افغانستان و به وجود آمدن حکومت دموکراتیک و مردم‌سالار یک بار دیگر به مردم نوید صلح داد. اما این دوره نیز بسیار کوتاه‌مدت بود. فقط کمی بیشتر از یک سال طول کشید تا طالبان دوباره در افغانستان جان بگیرند و جنگ در گوشه و کنار افغانستان دوباره شعله‌ور شود.

حالا با گذشت ۴۲ سال از آغاز جنگ در افغانستان، حافظه مردم از صلح خالی شده است. دو نسل به صورت کامل در آتش جنگ در افغانستان سوختند و نسل سوم هم امیدی برای دیدن صلح ندارد. با این که همین لحظه مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان جریان دارد ولی همه مردم افغانستان می‌دانند که به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح میان طالبان و دولت افغانستان، الزاما به معنی ختم جنگ نیست. زیرا در افغانستان تنها طالبان نیستند که آتش جنگ را همچنان شعله‌ور نگه داشته‌اند. در کنار طالبان ده‌ها گروه تروریستی دیگر وجود دارد که می‌تواند همچنان جنگ را در افغانستان ادامه دهد. مانند القاعده، داعش، لشکر طیبه و حتی فاطمیون.

هم زمان با آن در طول چهل سال گذشته، در عرصه اقتصاد چیزی به عنوان اقتصاد جنگی به وجود آمده است. بخشی از مردم در افغانستان از طریق جنگ نان می‌خورند. برای آنان جنگ یعنی تداوم معیشت و تداوم زندگی کردند. همین حالا در میان گروه طالبان طبقه‌ای حضور دارند که هیچ گونه هم‌فکری با این گروه ندارند. آنان صرفا با استفاده از نام طالبان به جنگ ادامه می‌دهند و از همین طریق نان می‌خورند. گروه دیگری که صلح در افغانستان برای آنان غیرقابل قبول است، قاچاقچیان بزرگ مواد مخدرند. بر اساس آمار‌ها ۹۷ درصد تریاک جهان در افغانستان تولید می‌شود. تولید و تجارت مواد مخدر افغانستان تقریبا در حدود هفت میلیارد دلار ارزش دارد. هرچند از این میان در حدود یک ونیم میلیارد دلار آن سهم کشاورزان و قاچاقچیان داخلی افغان می‌شود. با این حال قاچاقچیان تنها در شرایط جنگ می‌توانند چنین تجارت پرسودی داشته باشند.

در چنین وضعیتی افغانستان هنوز امیدوار به آمدن صلح در این کشور است. در حالی که یاس و ناامیدی مردم برای زندگی در صلح بیش از حد است. با این حال مردم امیدوار‌ند که با توافق میان دولت افغانستان و گروه طالبان، تا حد زیادی از ابعاد جنگ در افغانستان کاسته شود و مردم بتوانند نه در سایه صلح مطلق بلکه حداقل در سایه آرامش نسبی زندگی کنند.