کارشناسان نظامی هشدار می‌دهند که تهدید موشک‌های بالستیک ایران می‌تواند فراتر از اهداف مورد نظر در خاورمیانه رفته و کشورهای اتحادیه اروپا و مرزهای جنوبی ناتو را هدف قرار دهد. با توجه به افزایش این خطر و ضرورت رویارویی برای ممانعت از گسترش بیشتر تهدیدهای ایران، کشورهای اروپایی باید پیش از این که وضعیت منطقه از کنترل خارج شود، اقدامات جدی‌تری را انجام دهند و مانع پیشرفت این بحران شوند. هدف قرار دادن نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری در آب‌های خلیج فارس، دلیل آشکاری بر افزایش تهدیدهای ایران است و دیگر نیازی برای جست و جوی شواهد بیشتری نیست.
هزینه های نظامی
چندی پیش برایان هوک، فرستاده ویژه ایالات متحده آمریکا در امور ایران از کشورهای اروپایی خواست تا موضع‌گیری خود را در برابر تهدیدهای ایران روشن کنند تا سمت و سوی همکاری هر کشور معلوم شود که آیا می‌خواهد با ایران همکاری کند و یا این که در کنار ایالات متحده باشد. وی گفت تلاش اتحادیه اروپا برای نگهداری ایران در چارچوب توافقنامه هسته‌ای از طریق طرح کانال مالی (ایستیکس) می‌تواند قدرت نظامی ایران را افزایش دهد.
هوک اضافه کرد که بنا به گفته یکی از مسئولان نظامی ایالات متحده، هزینه‌های نظامی ایران با سرعت زیادی در حال افزایش است و از زمان امضای پیمان هسته‌ای با کشورهای ۵+۱ که رئیس جمهور ترامپ تصمیم گرفت از آن خارج شود، این هزینه‌ها تا مرز ۱۴ میلیارد دلار در سال افزایش یافته است. در واقع، پیمان هسته‌ای به جای این که مانع تهدیدهای ایران در منطقه شود، منجر به افزایش قدرت موشکی ایران شده و گستره تهدید و نا امنی را فراخ‌تر ساخت تا خطر موشک‌های بالستیک ایران از مرزهای منطقه هم، فراتر رود.
افزایش برد موشک‌ها
در پی اوج‌گیری تنش‌ها میان ایران و غرب در ماه‌های گذشته، سردار حسین سلامی، که در آن زمان جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران ایران بود گفت اگر اروپا ما را تهدید کند، برد موشک‌ها را افزایش می‌دهیم، ما می‌توانیم برد موشک‌ها را از ۱۲۵۰ کیلومتر تا ۲۰۰۰ کیلومتر توسعه دهیم.
دولت ایران از همان آغاز امضای برجام، اقدام به توسعه سامانه موشکی ایران کرده بود، اما کشورهای منطقه و جهان زمانی متوجه این نگرانی شدند که ایران موشک‌های بالستیک خود را در دسترس گروه‌های وفادارش در عراق و سوریه گذاشت، تحولی که می‌تواند سرزمین اروپا را دچار تهدید کند.
انواع موشک‌ها
اروپا زمانی اشاره به تهدید موشک‌ها کرد که ایران در سال گذشته دو سکوی جدید پرتاب موشک را راه اندازی کرده و شروع به آزمایش موشک‌های بالستیک در عملیات مختلف نظامی کرد. برد موشک‌های «زلزال» و «فتح» ۱۱۰ کیلومتر است اما موشک ذوالفقار می‌تواند از ۲۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر برد داشته باشد. در ماه فوریه گذشته، اروپا تلاش ایران برای توسعه سامانه‌های موشکی را تهدیدی علیه کشورهای مختلف دانست و موشک بالستیک «دزفول» را که نسخه ارتقا یافته موشک «فتح» است و حدود ۱۰۰۰ کیلومتر برد دارد، خطر جدی تلقی کرد. البته ایران این موشک را در عملیات نظامی در سوریه و عراق استفاده کرده است.
تلاش‌های ایران برای توسعه سامانه‌های موشکی همچنان ادامه دارد. یکی دیگر از موشک‌های ایران که تهدید بزرگی برای بسیاری از کشورها تلقی می شود، موشک «خرمشهر» است که با سوخت مایع کار می‌کند و شباهت زیادی به موشک موسادان کره شمالی دارد. برد این موشک حدود ۲۰۰۰ کیلومتر است و قادر به حمل کلاهک‌های هسته‌ای بوده و توانایی اجرای مانور را پیش از رسیدن به هدف دارد.
موشک‌های بالستیک در دست گروه‌های وفادار به ایران
ریاض قهوچی، تحلیگر نظامی از مؤسسه خاور نزدیک در صحبتی که با اندیپندنت عربی داشت، گفت: افزایش قدرت نظامی گروه‌های مسلح وفادار به ایران که سرگرم جنگ نیابتی در منطقه هستند، نشان از اوج‌گیری بی‌سابقه سامانه موشک‌های بالستیک ایران دارد. اگر این موشک‌ها در مرزهای شمالی عراق و یا سوریه نصب شود، می‌تواند تهدیدی برای اتحادیه اروپا و کشورهای پیمان اتلاتنیک شمالی باشد. قرار دادن این موشک‌ها در نزدیکی سواحل مدیترانه، دریای سرخ و خلیج فارس، کشتی‌رانی و خطوط حمل نقل تجاری را با خطر جدی روبرو خواهد کرد. میزان حمایت نظامی ایران به ویژه در بخش موشک‌های بالستیک به جناح‌های مختلف سیاسی نظامی وفادار به ایران در منطقه افزایش بی‌سابقه یافته است، جنگجویان وفادار به ایران که شمار آنها به ده‌ها هزار نفر می‌رسد، امروز به کمک ایران، پیشرفته‌ترین سلاح‌های سنگین و سبک، پهپادها و موشک‌های بالستیک را در دست دارند و سراسر خاورمیانه را در بحران نا امنی فرو برده‌اند.
این تحلیلگر نظامی افزود که روند سیاست انعطاف‌پذیر اتحادیه اروپا و نرمش بیش از حد دولت باراک اوباما در برابر سیاست‌های توسعه طلبانه ایران، فرصت مناسبی را برای تهران فراهم کرده بود تا حضور نظامی خود را در عراق، سوریه، لبنان و یمن تثبیت کند.
افزایش میزان غنی‌سازی اورانیوم
به‌رغم گسترش تهدیدهای ایران در منطقه و هشدار تهران به افزایش میزان غنی‌سازی اورانیوم فراتر از سقف تعیین شده در برجام، اتحادیه اروپا و سازمان پیمان اتلانتیک شمالی هنوز تصمیم به برخورد قاطعانه با دولت ایران نگرفته‌اند، مسئله‌ای که سکوت کنونی اروپا در برابر سیاست‌های ایران را شدیداً زیر پرسش می‌برد.
با آن‌که سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای اخیرا اعلام کرده است که میزان غنی‌سازی اورانیوم در ایران چهار برابر افزایش یافته و از مرز تعیین شده ۳۰۰ کیلوگرم تجاوز کرده است اما اتحادیه اروپا همچنان اصرار به ادامه توافقنامه هسته‌ای دارد. ناظران سیاسی عقیده دارند که پس از اقدام دولت ایران به نقض برجام، لازم بود اتحادیه اروپا از توافقنامه هسته‌ای خارج شود و یا در تلاش برای ایجاد توافق دیگری باشد که مانع تهدیدهای ایران در منطقه و جهان شود.
ساز و کار مالی اروپا برای ایران
پس از خروج ایالات متحده از برجام، کشورهای اتحادیه اروپا خواستار تلاش بیشتر ایران برای حفظ برجام شدند، در مقابل این تقاضا، ایران از کشورهای اروپایی خواست تا برای یافتن شرایط بهتر گفتگو و جبران گوشه‌ای از زیان‌های ناشی از تحریم‌های آمریکا، حمایت و همکاری اقتصادی خود را با ایران افزایش دهند. اتحادیه اروپا که برآورده شدن نیازهای ایران را دشوار یافت، اقدام به طرح مکانیسم مالی (INSTEX) کرد تا شرکت‌های اروپایی بتوانند به داد و ستدهای تجاری خود دور از تحریم‌های ایالات متحده، با ایران ادامه دهند. رهبران ایران با آن که طرح ساز و کار مالی اروپا را رد نکردند اما با توجه به شرایط آشفته پیش رو، مکانیسم مالی اروپا را یک اقدام به تأخیر افتاده و ناکافی تلقی کردند.
نگرانی از تجربه عراق
با آن که میزان اتهامات علیه ایران نسبت به دست داشتن در حمله به کشتی‌های نفتکش در خلیج فارس، از سوی مسئولان بلند پایه آمریکایی و اروپایی افزایش می‌یابد، اما اتحادیه اروپا تاکنون به همان روند سکوت با ایران ادامه می‌دهد. به نظر می‌رسد اروپائیان می‌خواهند پیش از اعلام موضع‌گیری قاطع علیه ایران، دلایل و شواهد کافی در دست داشته باشند تا سناریوی سال ۲۰۰۳ در عراق تکرار نشود. در آن زمان ایالات متحده و بریتانیا رژِیم صدام حسین را به داشتن سلاح‌های کشتار جمعی متهم می‌کردند اما پس از وقوع جنگ و سقوط دولت عراق، هیچ اثری از سلاح‌های کشتار جمعی یافت نشد.
ژان اسلبورن، وزیر امور خارجه لوکزامبورگ هشدار می‌دهد که برای اثبات دخالت ایران در حمله به کشتی‌های نفتکش در خلیج فارس، بایستی مجوز مشخصی در این زمینه، از سازمان ملل متحد در دست داشته باشیم ما نمی‌توانیم همچون گذشته با فرضیه‌ها و احتمالات وارد جنگ شویم. بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله هلند، خواهان شواهد اطلاعاتی بیشتری در مورد متهم بودن ایران هستند تا به صورت ناخودآگاه وارد جنگ نشوند.
ریاض قهوچی همچنان افزود که در گذشته بسیاری از کشورهای اروپایی با خروج ایالات متحده از برجام موافق نبودند اما پس از تحولات اخیر و کاهش تعهدات برجام از سوی دولت ایران، موضع‌گیری‌های کشورهای اروپایی نیز اندکی تغییر کرد و همسویی با اقدام آمریکا بیشتر شد.
قهوچی باور دارد که به‌رغم عدم توازن قدرت میان ایران و ایالات متحده دولت ایران هر خشونت و ستیزه جویی را به کار می‌گیرد و بحران را افزایش می‌دهد. ایران هشدار می‌دهد اگر تحریم‌ها و فشارهای خارجی علیه ایران همچنان ادامه یابد و ایران را در تنگنا قرار دهد، آن زمان، دامنه جنگ سراسر منطقه را خواهد گرفت. کشورهای منطقه از افغانستان تا سواحل مدیترانه و گذرگاه‌های استراتژیک دریایی همچون تنگه هرمز و تنگه باب‌المندب دچار جنگ و درگیری خواهند شد.
