تفاهم‌نامه اخیر میان مسکو و دمشق برای توسعه فناورهای تشعشع در عرصه پزشکی و فنی که در حاشیه شصت و چهارمین کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین به امضا رسید، می‌تواند به عنوان گامی در راستای تحقق اهداف هماهنگی‌های روسیه و سوریه به شمار آید. افزون بر آن‌، تصویب این تفاهم‌نامه، مسیر قرار گرفتن سوریه را در صف کشورهای که از انرژی هسته‌ای استفاده می‌کنند هموار می‌کند، همان‌گونه که این کشور پیش از آغاز جنگ، آرزوی بسیاری برای تحقق این هدف داشت.

در حالی‌که شهروندان سوریه، تفاهم اخیر با روسیه را به دلایل متعددی از جمله ادامه جنگ پایان ناپذیر که باعث کشته شدن هزاران نفر شده و کشور را به تباهی کشانده است نابهنگام تلقی می‌کنند، میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، تأیید كرد كه "همکاری هسته‌ای برای اهداف صلح آمیز است." اولیانوف با نشر پیامی در تویتر، روشن کرد که تفاهم‌نامه یادشده از طرف روسیه توسط الکسی لیخاچف، مدیر شرکت انرژی هسته‌ای دولتی روسیه موسوم به "روس اتم" و از جانب سوریه توسط ابراهیم عثمان، مدیر کل کمیسیون انرژی اتمی سوریه به امضا رسیده است.

البته تفاهم جدید که در ۲۱ سپتامبر جاری میان مسکو و دمشق در وین به امضا رسید می‌تواند در ابعاد مختلف به سود کمیسیون انرژی اتمی سوریه که انتظار حمایت و استفاده از فناوری‌های شرکت "روس اتم" را دارد، تمام شود. به گفته جانب روسی، فعالیت‌های دو تیم علمی در محدوده"استفاده از روش‌های تصویر برداری پزشکی، کشاورزی، صنعت و حفظ ایمنی در بخش‌های پرتوپزشکی" منحصر می‌شود.

همان‌گونه که یک کارشناس امور انرژی هسته‌ای به ایندیپندنت عربی اظهار داشت: فعالیت‌های سوریه در عرصه استفاده از انرژی هسته‌ای، در بخش‌های مختلف صنعت پزشکی از جمله بهبود کیفیت محصولات (پلیمری) برای تولید پانسمان پزشکی مرطوب و ایجاد تأسیسات در زمینه نگهداری و ساخت تجهیزات علمی و لوازم جانبی آن، متمرکز خواهد بود.

البته کمیسیون انرژی اتمی سوریه در اوایل دهه هشتاد قرن گذشته با سرمایه‌گذاری در عرصه فناوری‌های هسته‌ای و نرم افزارهای رایانه‌ای، از جمله دستگاه‌های اتوکلاو، برای استریل کردن مواد و تجهیزات پزشکی، فعالیت‌های خود را آغاز کرد.

کارشناس مزبور افزود:"همه آنچه در مورد وجود تأسیسات انرژی هسته‌ای در سوریه گفته می‌شود، اغراق، گزاف‌گویی و شایعات عاری از حقیقت است، به ویژه این‌که سوریه در سال ۱۹۶۹، به پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی پیوست."

این سخنان همزمان با شایعاتی مطرح می‌شود مبنی بر این‌که سوریه پیش از آغاز جنگ، اقدام به ایجاد تأسیسات هسته‌ای در منطقه دیر الزور در شرق سوریه کرده و همین تأسیسات در سال ۲۰۰۷، هدف حمله هوایی اسرائیل قرار گرفت و در آن زمان شک و تردیدهای وجود داشت که رآکتور هسته‌ای در محل بمباران‌شده در حال آماده شدن برای فعالیت بوده است.

تفاهم‌نامه همکاری روسیه و سوریه در عرصه انرژی هسته‌ای، پس از سفر یوری بوریسوف، معاون نخست وزیر روسیه به دمشق در هفتم ماه سپتامبر جاری انجام شد. بوریسوف در تلاش برای گسترش همکاری‌های اقتصادی با رژیم سوریه است و وعده داده است که سعی می‌کند محاصره را که در چارچوب قانون سزار در ۱۷ ماه ژوئن گذشته بر سوریه تحمیل شده است را بشکند و در بخش‌های تولید انرژی و بازسازی سوریه نقش گسترده‌ای ایفا کند.

در همین حال، ناظران انتظار دارند فراهم شدن زمینه بهره‌برداری از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح آمیز به تأمین نیازهای بخش‌های صنعتی و پزشکی و حمایت از پروژه‌های متوقف شده کشاورزی و فنی کمک کند.

همچنان، ریاض حداد، سفیر سوریه در مسکو در اظهار نظر در مورد تفاهم‌نامه اخیر گفته است که این اقدام، تأثیر مثبتی در زندگی تمام شهروندان سوریه خواهد داشت.

قابل ذکر است که مسکو و دمشق در این اواخر بیش از ۴۰ توافقنامه را به امضا رسانده اند که اغلب آن‌ها در بخش‌های انرژی، حمل و نقل، صنعت، هوانوردی و موارد دیگری است.

از سوی دیگر، بحث و جدل در مورد دستیابی دمشق به سلاح‌های شیمیایی و انرژی هسته‌ای از سال ۲۰۱۱ تا کنون ادامه دارد و در سپتامبر ۲۰۱۳، واشنگتن از نابودی ذخایر سلاح‌های شیمیایی دمشق خبر داد.

با این حال و با توجه به اظهارات کمیسیون انرژی اتمی سوریه، توافق اخیر، دارای امتیازات و ویژگی‌های بسیاری از نظر ایمنی مواد هسته‌ای و رادیواکتیو و حفاظت فیزیکی است، افزون بر آن‌که سهولت‌های فراوانی را در زمینه فناورهای هسته‌ای برای توسعه خدمات معدنی و تأسیسات هسته‌ای به شیوه که محافظت از انسان و محیط زیست را در اولویت قرار می‌دهد، فراهم می‌کند.