ادامه کاهش حضور دیپلماتیک آمریکا در عراق، باعث نگرانی بسیاری از مقامات کنونی و مسئولان پیشین دولت آمریکا شده است، به ویژه این‌که تداوم این وضعیت بر برنامه کمک‌های آمریکا برای عراق که به حدود یک میلیارد دلار می‌رسد، عواقب منفی دارد، افزون بر آن، عقب‌نشینی گسترده نیروهای آمریکایی از عراق، زمینه را برای گسترش نفوذ ایران در این کشور فراهم می‌کند و این درست همان چیزی است که بسیاری از نمایندگان کنگره پیوسته نسبت به آن ابراز نگرانی می‌کنند.

شماری از مقامات و دستیاران کنگره در صحبتی که با رسانه‌های آمریکایی داشتند، با اشاره به این نگرانی، گفتند که مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در اقدامی پیشگیرانه نسبت به تهدیدهای امنیتی احتمالی در نخستین سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در حمله پهپادهای آمریکایی در سوم ژانويه گذشته، طرحی را برای خروج ده‌ها دیپلمات آمریکایی از سفارت ایالات متحده در بغداد به کنگره ارائه کرده است.

مقامات کنونی و پیشین و دستیاران کنگره که با این پرونده سر و کار دارند، روز شنبه گذشته به نشریه «فارن پالیسی» گفتند که طبق این تصمیم، شمار دیپلمات‌های آمریکایی و همچنین تعداد مسئولان برنامه کمک‌های خارجی در سفارت آمریکا در بغداد تقریباً به نصف رسیده است. براساس این طرح، فقط چهار کارمند تمام وقت آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده (USAID) علاوه بر کارمندان محلی، برای پیگیری صدها میلیون دلار در این برنامه، در بغداد باقی خواهند ماند. برخی از مقامات سابق و کارمندان کمک‌های بشردوستانه که نخواستند نام آنها فاش شود، اظهار داشتند که بسیار دشوار است که با این تعداد اندک از کارمندان بتوان از ارائه درست بسیاری از کمک‌ها بدون آشفتگی در مدیریت و فساد اطمینان حاصل کرد.

طبق اطلاعات نمایندگی ایالات متحده آمریکا برای توسعه بین‌المللی (USAID)، آمریکا در سال مالی ۲۰۱۹، حدود ۹۶۰ میلیون دلار و در سال مالی ۲۰۲۰ که از ماه سپتامبر آغاز می‌شود، ۱۷۹ میلیون دلار به عراق کمک کرده است. بر اساس اعلام این سازمان، هنوز ۱.۴ میلیون آواره داخلی وجود دارد و حدود ۴.۱ میلیون نفر در عراق که در ارائه کمک‌های بشردوستانه حدود ۶۰ میلیون دلار کاهش بودجه دارد، نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند.

تصمیم کاهش پرسنل نظامی و دیپلمات‌های آمریکایی در هفته‌های اخیر و در حالی اتخاذ شد که ایالات متحده در آستانه انتقال دولت است و دونالد ترامپ، رئیس جمهوری کنونی آمریکا در ۲۰ ژانویه پیش‌رو کاخ سفید را ترک می‌کند. از این‌رو، اعضای کنگره ابراز نگرانی می‌کنند که این اقدام ممکن است ثبات و امنیت عراق را دچار چالش کرده و دست ایران را برای گسترش نفوذ در عراق بیشتر از پیش باز کند. یکی از دستیاران سنای آمریکا گفت "اگر ایران قصد داشته باشد که با تشدید فشار ما را از عراق خارج کند، ما خود هم‌اکنون هدف ایران را برآورده می‌کنیم."

ادامه خروج نظامیان و دیپلمات‌های آمریکایی از عراق منجر به نگرانی کنگره در مورد نحوه برخورد دولت ترامپ با مسائل خاورمیانه شده است. از ماه‌های سپتامبر و اکتبر گذشته، اعضا و کارمندان کمیته روابط خارجی سنا و کمیته امور خارجه کنگره خواستار توجیهی در مورد کاهش سطح کارمندان در سفارت در بغداد شده اند، این در حالی است که مقامات دولت آمریکا پیش از انتشار خبر، تصمیم کاهش شمار کارکنان سفارت در روزنامه‌های "پولیتیکو" و "واشنگتن پست"، به کنگره در این زمینه هیچ اطلاعی نداده بودند.

در همین حال، بوگا جونگونوالا، سخنگوی نمایندگی ایالات متحده آمریکا برای توسعه بین‌المللی، گفت که شمار کارکنان این آژانس در سفارتخانه‌ها و کنسولگری‌های آمریکا در جهان بادرنظرداشت وضعیت امنیتی و تعطیلات، پیوسته در حال تغییر است. وی اظهار داشت که این جابجایی‌ها شامل کارمندان محلی عراقی که از زمان انتشار بیماری همه‌گیر کرونا از راه دور و از طریق فضای مجازی کار می‌کنند، نمی‌شود. البته این آژانس در چارچوب تلاش برای اطمینان از پیگیری و پاسخگویی برای پروژه‌ها از فعالیت ناظرانی که به عنوان شخص ثالث تلقی می‌شوند استفاده می‌کند. این مقام آمریکایی افزود که "نظارت درست بر پول مودیان ایالات متحده که برای توسعه خارجی هزینه می‌شود، برای این آژانس، اهمیت حیاتی دارد."

از سوی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده تأکید کرد که اطمینان از امنیت و سلامتی شهروندان آمریکایی، کارمندان دولت و نهادهای دولتی، اولویت اصلی ما است. وی افزود: ماتیو تولر، سفیر ایالات متحده هنوز در عراق است و سفارت در بغداد به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

اما یک دستیار سنا گفت هنگامی که مقامات وزارت امور خارجه، در اوایل ماه دسامبر جاری نمایندگان مجلس را در مورد این اقدام اطلاع دادند، تصمیم یادشده را "موقتی و لغو آن را آسان" توصیف کردند که به دلیل تهدیدهای روزافزون ایران علیه پرسنل و نیروهای دولت آمریکا در عراق اتخاذ می‌شود.

قابل ذکر است که پس از صدور دستور اخیر دولت ترامپ به دیپلمات‌ها و امدادگران برای خروج از سفارت آمریکا در بغداد، این دومین باری است که پرسنل سفارت آمریکا از عراق در طول یک سال گذشته اقدام به ترک سفارت می‌کنند. یکی از دستیاران سنا که با این پرونده آشنایی دارد، گفت که پس از اجرایی شدن طرح اخیر، شمار کارمندان تمام وقت سفارت آمریکا در بغداد به ۱۰۰ نفر خواهد رسید.

دموکرات‌ها در کنگره اصرار دارند که اتخاذ چنین اقدامی، مسئولیت جو بایدن، رئیس جمهوری منتخب را که ماه آینده قدرت را در دست می‌گیرد، در مورد پرونده عراق دشوارتر می‌کند. تد دویچ، عضو مجلس کنگره و رئیس کمیته فرعی وابسته به کمیته امور خارجه و مسؤول مسایل خاورمیانه و شمال آفریقا، گفت "تصمیم خروج کارمندان سفارت از عراق نمونه دیگری از سیاست بی‌پروای رئیس جمهور ترامپ است که تعامل دیپلماتیک و بشردوستانه ما را با جهان تضعیف می‌کند و عواقب ناخواسته‌ای را به وجود می‌آورد که دولت بعدی باید آنها را رفع کند."

وی افزود مردم عراق با چالش‌های بسیاری روبرو هستند و حضور آمریكایی به شیوه كاملاً مجهز و محافظت شده، برای كمك به تلاش‌ها برای مبارزه با داعش و جلوگیری از سایر دخالت‌های خصمانه و كمك به عراق برای تبدیل شدن به یك كشور پایدار، مستقل و دموكراتیك، امری حیاتی است.

به گفته میک مولروی، مقام سابق پنتاگون و تحلیلگر امنیت ملی در شبکه «ای‌بی‌سی نیوز»، نمایندگی ایالات متحده آمریکا برای توسعه بین‌المللی نقش مهمی در عملیات همه‌جانبه در سوریه و عراق ایفا می‌کند، به ویژه این‌که حمایت آن از مردم منطقه، می‌تواند نمایانگر حسن نیت ایالات متحده و ادامه حضور آمریکایی در آن کشورها باشد. وی افزود"من از صحت گزارش‌های مربوط به خروج کارمندان آژانس اطلاع ندارم، اما امیدوارم که سفیر کشورمان، تیم کاری و فرمانده واحد مبارزه با داعش بتوانند بر این تصمیم تأثیر بگذارند و مأموریت آنها در معرض پیامدهای احتمالی و دشوار کاهش شمار کارمندان در سفارت قرار نگیرد."