انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان، روز چهارشنبه میزبان رهبر تیم مذاکره‌کننده دولت افغانستان در گفت‌وگوهای قطر بود. معصوم استانکزی، رئیس تیم مذاکره‌کننده، به همراه محمد ناطقی و غلام فاروق مجروح، اعضای این تیم، برای گفت‌وگو در مورد چندوچون مذاکرات در دفتر انستیتو مطالعات استراتژیک حضور یافتند.

معصوم استانکزی، رئیس تیم مذاکره‌کننده، در سخنرانی‌ خود  گفت که افغانستان در چند سال گذشته جنگ را به‌عنوان یک عنصر تعیین‌کننده تجربه کرد اما این تجربه موفق نبود. به همین دلیل مذاکره حالا به تنها راه رسیدن به نتیجه تبدیل شده است. آقای استانکزی افزود: «دلیل اساسی تحولات عمیق در طول ۴۰ سال گذشته در ساختار نظام، مسئله انحصار بود زیرا انحصار باعث می‌شد جمع زیادی از مردم نقش خود در سرنوشتشان را تاثیرگذار ندانند. به همین دلیل پنج نظام در طول ۴۳ سال گذشته در افغانستان از ریشه دچار تحول شد و هر تحول هم با خود، تنش و خونریزی و جنگ به دنبال داشت.»

معصوم استانکزی گفت: «افغانستان به دلیل جایگاه ژئوپولتیک و ژئواستراتژیک خود، در موقعیتی قرار گرفته است که در کشورهای منطقه، تضاد منافع ایجاد کرده است؛ به دلیل همین تضاد منافع کشورهای منطقه و گاه جهان، تنش در کشور ما به یک امر حتمی مبدل شده است.»

رئیس تیم مذاکره‌کننده می‌گوید: «مهم‌ترین دلیل آغاز مذاکرات، قطع جنگ در افغانستان است اما این قطع جنگ نباید مقطعی و برای یک دوره کوتاه باشد. تلاش ما این است که بتوانیم افغانستان را به کشوری برای همه تبدیل کنیم؛ حتی آنانی که در حال حاضر در مقابل با همدیگر هستند، باید بر این سرزمین، احساس مالکیت مشترک پیدا کنند.»

استانکزی می‌گوید: «عمده‌ترین دغدغه ما این است که همیشه تغییر نظام باعث شده است تا تمامی زیرساخت‌ها چه در بعد اقتصادی، چه در بعد اجتماعی و چه در بعد سیاسی، دچار ریزش و ویرانی شود. به همین دلیل ما بر حفظ دستاوردهای ۲۰ سال گذشته تاکید داریم و نباید نظام یک‌بار دیگر دچار ویرانی شود و همه‌چیز از زیربنا تغییر کند.» با این حال به باور آقای استانکزی، نباید از آغاز روی خطوط قرمز اصرار و بیش از حد تاکید کرد زیرا امکان دارد گفت‌وگوها را به بن‌بست بکشاند.

به باور آقای استانکزی، روایت دولت و طالبان با هم متفاوت است: «خواسته‌های ما در حال حاضر برای طالبان قابل‌پذیرش نیست و خواسته‌های طالبان برای ما. تلاش ما این است که در قدم اول  برای ایجاد اعتماد میان دو طرف به لحاظ روانی زمینه‌سازی کنیم. ادبیاتی که در مذاکرات استفاده می‌شود، باید بسیار دقیق و عاری از هرگونه خشونتی باشد در غیر این صورت نمی‌توان به تداوم مذاکرات امید داشت.»

آقای استانکزی می‌گوید: «متاسفانه اجماع منطقه و جهانی برای رسیدن به صلح در افغانستان مانند کنفرانس بن در سال ۲۰۰۱ نیست. در آن زمان یک اجماع عمومی برای تامین صلح در افغانستان وجود داشت اما اشتباه بزرگ، حضور نداشتن طالبان بود و شاید اگر آن اشتباه تاریخی را مرتکب نمی‌شدیم، به مذاکرات صلح فعلی نیاز نمی‌بود. امروز هم اجماعی جهانی برای صلح افغانستان وجود ندارد و همین مسئله ما را مجبور می‌کند تا بیش از گذشته تلاش کنیم. البته برای ایجاد این اجماع، تنها اراده شورای مصالحه ملی و حتی دستگاه دیپلماسی افغانستان بسنده نیست بلکه حتی کشورهایی که در افغانستان نفوذ و منفعتی دارند هم باید برای دستیابی به این اجماع تلاش کنند زیرا تضاد منافع کشورهای منطقه و جهان در افغانستان، مانع دستیابی به هرگونه صلحی است.»

غلام فاروق مجروح، دیگر عضو تیم مذاکره‌کننده دولت، نیز می‌گوید که تلاش اساسی آنان روی این مسئله تمرکز یافته است که به‌هیچ‌وجه ممکن دستاوردهای ۲۰ سال گذشته را در طبق معامله نگذارند. او می‌افزاید که جز بخش‌های سری مذاکرات، سایر ابعاد گفت‌وگوها با مردم به اشتراک گذاشته شده است. او تاکید می‌کند که مذاکرات قطر به‌صورت کامل در مالکیت خود افغان‌ها است و آنان هستند که سرفصل گفت‌وگوها را تعیین می‌کنند.

در همین حال محمد ناطقی، عضو دیگر تیم مذاکره‌کننده دولت، می‌گوید که یکی از دستاوردهای بزرگ تیم مذاکره‌کننده دولت در قطر، همراهی و همنوایی علمای جهان اسلام با روند صلح افغانستان بوده است. او گفت: «ما با حضور در قطر تنها به مذاکرات صلح بسنده نکردیم و تلاش ما این بود که با نماینده‌های ۵۰ کشور جهان که به خاطر مذاکرات صلح افغانستان در قطر حضور داشتند هم رابطه نزدیکی داشته باشیم.» آقای ناطقی می‌افزاید: «خوشبختانه در روند صلح افغانستان، ما حمایت علمای جهان اسلام را نیز به دست آوردیم و آن‌ها رسما اعلام کردند که جنگ در افغانستان مشروع نیست.»

تا پنج روز دیگر دور دوم مذاکرات صلح افغانستان در دوحه قطر از سر گرفته خواهد شد. هرچند افزایش خشونت و جنگ در سراسر افغانستان امیدها برای پایان خونریزی در افغانستان را به‌شدت کاهش داده است اما اعضای تیم مذاکره‌کننده دولت امیدوارند در دور دوم مذاکرات بتوانند بر پایان جنگ و آتش‌بس ادامه‌دار به توافق دست یابند.