محمد اسحاق دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان، روز شنبه ۳۰ فروردین (۱۹ آوریل) در راس هیئتی به کابل رفت و با ملا محمد حسن آخوند، نخست‌ وزیر طالبان، در ارگ ریاست‌جمهوری دیدار کرد. وزارت خارجه پاکستان اعلام کرده است که محورهای اصلی این دیدار همکاری‌های امنیتی، تجاری و ترانزیتی میان دو کشور است.  

در اعلامیه این وزارتخانه آمده است: «با تاکید بر تعهد به تداوم تعاملات، هر دو طرف توافق کردند که تبادلات در سطح عالی را حفظ کنند تا روابط میان دو کشور برادر بیش از پیش تقویت شود.» 

رژیم طالبان، که درگیر بحران مشروعیت داخلی و خارجی است، با دعوت مداوم از کشورهای منطقه برای سفرهای دیپلماتیک، می‌کوشد وانمود کند که روابط خارجی‌اش در حال گسترش است. با این حال، پس از گذشت بیش از سه سال و نیم سلطه دوباره آنان بر افغانستان، هنوز هیچ کشوری حکومتشان را به‌ رسمیت نشناخته است. 

پاکستان، که از مهم‌ترین حامیان طالبان در روند بازگشت دوباره‌شان به قدرت بود، اکنون خود درگیر موجی از افراط‌گرایی و حملات تروریستی است. استراتژی «مرگ با هزار دشنه» که طالبان در برابر حکومت پیشین افغانستان و متحدان غربی آن با حمایت اسلام‌آباد به‌کار می‌بردند، اکنون درمیان گروه‌های تندرو و شورشی علیه خود پاکستان به کار می‌رود.  

پس از بازگشت طالبان به قدرت، گروگان‌گیری، حملات انفجاری و انتحاری و تیراندازی‌های مسلحانه به‌شکلی بی‌سابقه در پاکستان، به‌ویژه در ایالت‌های خیبرپختونخوا و بلوچستان افزایش یافته است. این وضعیت، دولت و ارتش پاکستان و همچنین نهاد اطلاعاتی این کشور را با چالش جدی مواجه کرده است.  

در گذشته، دولت پیشین افغانستان بارها از اسلام‌آباد خواسته بود که حمایتش از طالبان را متوقف و به تامین صلح کمک کند، اما مقام‌های پاکستانی همواره این درخواست‌ها را رد کرده‌اند.  

اکنون اما ورق برگشته است. این بار اسلام‌آباد است که از طالبان می‌خواهد علیه گروه‌های تهدیدآفرینی چون «تحریک طالبان پاکستان» (تی‌‎تی‌پی) و «ارتش آزادی‌بخش بلوچستان» اقدام کند. با این حال، طالبان حضور این گروه‌ها را در خاک افغانستان انکار می‌کند. این گروه بارها به مقام‌های پاکستانی گفته‌اند که ناامنی‌های پاکستان ربطی به افغانستان ندارد و به جای مقصر دانستن طالبان بهتر است به بهبود امنیت داخلی کشورشان بپردازند.  

در مقابل، دولت پاکستان نیز بارها تاکید کرده است که بسیاری از حملات و فعالیت‌های تروریستی در داخل این کشور در خاک افغانستان طراحی و عملیاتی می‌شود. اسلام‌آباد حتی در چندین مورد به عملیات هوایی در مناطق شرقی افغانستان اقدام کرده است.  

بخشی از نیروهای «تحریک طالبان پاکستان» (تی‌تی‌پی) و «ارتش آزادی‌بخش بلوچستان» به تسلیحات پیشرفته ساخت آمریکا، که پس از فروپاشی حکومت پیشین افغانستان در این کشور به جا ماند، دست یافته‌اند. ازجمله این تجهیزات می‌توان به دوربین‌های پیشرفته دید در شب اشاره کرد که هدف قرار دادن نظامیان پاکستانی را برای این گروه‌ها آسان‌تر کرده است. این موضوع نگرانی اسلام‌آباد را درمورد امنیت نیروهای نظامی‌اش افزایش داده است.  

افزون بر این، برخی از اعضای «تحریک طالبان پاکستان» در کنار طالبان افغان در جنگ علیه نیروهای خارجی و دولت پیشین افغانستان شرکت کرده‌اند و تجربه عملیاتی قابل توجهی در جنگ‌های چریکی، استفاده از مواد انفجاری و انجام عملیات انتحاری کسب کرده‌اند. اینک همان مهارت‌های تخریبی را علیه نیروهای امنیتی و نهادهای دولتی پاکستان به کار می‌گیرند.  

پاکستان، تنها کشور اسلامی دارای سلاح هسته‌ای، ارتشی قدرتمند دارد و یکی از تاثیرگذارترین سازمان‌های اطلاعاتی منطقه است. اما در وضعیت کنونی، با بحران مالی جدی دست‌وپنجه نرم می‌کند و توانایی راه‌اندازی عملیات نظامی گسترده در مناطق پرخطر را ندارد. از این رو، برای مهار تهدیدات تروریستی از طالبان افغانستان درخواست همکاری و کمک کرده است؛ درخواستی که طالبان تاکنون به آن پاسخ جدی و قانع‌کننده‌ای نداده‌اند. 

پاکستان در چهار دهه گذشته همواره بازیگری تاثیرگذار در تحولات افغانستان بوده است. در دوران جنگ سرد، این کشور با حمایت آمریکا، از گروه‌های مجاهدین علیه حکومت کمونیستی تحت حمایت شوروی پشتیبانی می‌کرد. پس از خروج ارتش سرخ از افغانستان و آغاز درگیری‌های داخلی، پاکستان حمایتش را متوجه طالبان کرد و از معدود کشورهایی بود که رژیم طالبان را در دوره اول حکومتشان در سال‌های ۱۹۹۶–۲۰۰۱ به رسمیت شناخت.  

با سقوط طالبان در پی حملات ۱۱ سپتامبر و حمله ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا، بسیاری از رهبران و فرماندهان این گروه به پاکستان پناه بردند و در آن‌جا دوباره سازماندهی شدند. 

این روند به افزایش تدریجی جنگ در افغانستان منجر شد، تا جایی که مقام‌های آمریکایی به این نتیجه رسیدند که جنگ افغانستان راه‌حل نظامی ندارد. همین سیاست در نهایت به امضای توافق‌نامه دوحه در فوریه ۲۰۲۰ میان آمریکا و طالبان انجامید؛ توافقی که به خروج کامل نیروهای آمریکایی از افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت منجر شد. 

با این‌همه، نقش دوگانه پاکستان در قبال طالبان، اینک به یکی از عوامل چالش‌برانگیز برای امنیت داخلی اسلام‌آباد بدل شده است. اگر طالبان به نگرانی‌های امنیتی پاکستان پاسخی ندهند، اسلام‌آباد این توان و امکان را دارد که با حمایت از گروه‌ها و جریان‌های مخالف طالبان بحران تازه‌ای را در افغانستان خلق کند.