همان طور که پیشبینی میشد، واکسن کرونا و توزیع آن در ایران دچار بحران شد. برخی کشورهای همسایه ایران تزریق واکسن را آغاز کردهاند، ولی مردم در ایران همچنان نمیدانند چه زمانی واکسن کرونا به آنها خواهد رسید و در صورت ورود واکسن وارداتی یا آماده شدن واکسن ساخت ایران، به دلیل محدود بودن تعداد واکسن، چه کسانی در الویت دریافت واکسن کرونا هستند، و دیگر آن که نحوه صحیح توزیع آن چگونه باید باشد؟ این در حالی است که کمبود واکسن در دنیا تا فصل تابستان قابل حل نخواهد بود، چون نسبت تولید واکسن به جمعیت جهان کمتر بوده است.
بر اساس تحلیلهای کارشناسان داخل ایران و گزارشهایی که از کشور در خبرگزاریها منتشر می‌شود، سرعت در توزیع و تزریق واکسن کرونا در کنار تامین واکسن مورد تایید سازمان بهداشت جهانی و قرار دادن آن در اختیار مردم، از الویت‌‌های مهم مردم در کشور است.
شمار واکسن‌‌های تولیدی نسبت به جمعیت افراد جامعه در سراسر دنیا، مشکلی است که در حال حاضر در بسیاری از کشورها مشخص شده است. کشورهایی که دارای توان مالی بالاتر یا قدرت چانه‌زنی بیشتری هستند و از قبل برای خرید واکسن بیشتر پیشبینی کرده بودند، دسترسی بهتری به واکسن داشتهاند.
ایران به دلیل آن که رایزنی در خصوص خرید واکسن را از ابتدا یا میانه همهگیری شیوع کرونا آغاز نکرده بود، در حال حاضر نه تنها دسترسی بیشتری به واکسن در این مقطع حساس ندارد، بلکه هنوز خرید اولیه واکسن کرونا هم در حد جنجال و چانه‌زنی میان تصمیم‌‌گیران و سیاستگذاران آن باقی مانده است.
وقتی واکسن کم است، نحوه توزیع مهم است
آرش علایی، مدیر انستیتوی بین‌المللی سلامت و آموزش در نیویورک آمریکا، با طرح این موضوع که نحوه توزیع واکسن کرونا در استانهای ایران بسیار مهم است، در مورد الویت‌‌بندی توزیع واکسن کرونا به ایندیپندنت فارسی می‌‌گوید: «در حال حاضر ۹ میلیون نفر در ایران در الویت (دریافت) واکسن هستند که در حال حاضر تهران تنها برای خرید ۳ میلیون نفر رایزنی خرید واکسن را آغاز کرده است.» او در ادامه می‌‌گوید:«نکته مهم این است که وزارت بهداشت قبول کردهاست که در کنار تولید واکسن داخلی، واکسن از خارج از کشور هم خریداری کند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او که پیش از این مدیریت اموربین‌المللی آموزش و پژوهش در مرکز ملی آموزشی پژوهشی و درمانی سل و بیماری‌‌های ریوی را در کارنامه خود دارد، می‌‌گوید با توجه به کمبود واکسن خریداری شده توسط ایران، باید الویت‌‌بندی جدی در پیوند با تزریق واکسن در ایران انجام شود، و ادامه میدهد: «در الویت‌‌بندی باید به صورت استانی نگاه شود. یعنی این که نباید در کشور یک ستادی تشکیل شود و برای کل کشور الویت‌‌بندی کند. چون گروهِ در معرض خطرِ هر استان، و به همین منوال دسترسی به واکسن آن میتواند متفاوت باشد. به همین دلیل باید کمیتههای استانی تشکیل شود و دراین کمیته‌‌ها نه تنها بررسی علمی صورت بگیرد که مشخص شود چه گروهی در معرض خطر بوده است و چه گروهی بیماری را با شدت گرفته و چه گروهی فوت کرده، بلکه نمایندههای مردم و افراد مورد اطمینان مردم هم در این کمیتههای استانی حضور داشته باشند. چون این مسئله فقط یک مساله پزشکی یا علمی نیست. مسئله اجتماعی فرهنگی سلامتی و پزشکی با هم است. پس این کمیته‌‌ها باید با هم تشکیل شوند که بتوانند الویتها را بر اساس نیازها و گروه در معرض خطر ایران تقسیم کنند.»
تهران برای همه کشور تصمیم نگیرد
آرش علایی می‌‌گوید توزیع واکسن مرحله بسیاری مهمی است. او می‌‌گوید: «اعلام میکنند که حمل و نقل واکسن سخت است یا این که امکانات آن فراهم نیست. در حالی که این اطلاعات درست نیست. کمپانیهای سازنده واکسن طوری واکسنها را درست میکنند که بتواند در زمان سریعی بدون نیاز به تجهیزات خیلی پیشرفته، در دسترس شهرها و کشورها قرار بگیرد و توزیع شود. بهتر است دولت به صورت متمرکز همه واکسن‌‌های خریداری شده را در استان تهران نگهداری نکند. در همان وهله اول وقتی واکسن وارد کشورمیشود، به استان‌ها منتقل کند و در همان روز با همکاری سازمانهای مردم‌نهاد با امکانات شبکه بهداشت، واکسن توزیع شود.»
او با طرح این موضوع که زمزمههایی شنیده می‌شود که داروخانهها یا سایر ارگان‌‌ها در توزیع واکسن دخیل خواهند بود، ادامه میدهد: «ما سابقه تزریق واکسن را سالها در شبکههای بهداشت داریم و افراد مجرب و متخصصی در این شبکهها فعالیت دارند. بنابراین، میتوانند اصل توزیع را روی شبکهبهداشت قرار دهند و از سازمانهای مردم‌نهاد درخواست کنند که افرادی که امین مردم هستند، به این گروه بپیوندند. چون زمزمههایی شنیده می‌شود مبنی بر عدم اطمینان گروهی از مردم به تزریق واکسن. ولی وقتی در این کمیته‌‌ها افراد امین و متخصصان محلی که مردم به آنها اطمینان دارند (حضور یابند و) شبکه توزیع هم تشکیل شود، همیشه الویت‌‌بندی افراد و هم توزیع واکسن خیلی سریع انجام می‌شود.»
او همچنین می‌‌گوید که بحث اخلاق پزشکی و اجتماعی در مورد نحوه دسترسی مردم به واکسن کرونا نیز بسیار اهمیت دارد. هم نماینده مردم، نه نمایندگان مجلس، بلکه از توده مردم افراد امین در هر استان، هم جامعهشناسان و هم افراد متخصص در حوزه علم پزشکی، باید در کمیتههای توزیع واکسن حضور داشتهباشند. ضمن آن که برای تزریق واسکن کرونا باید از افراد دوره‌دیده استفاده کرد و هر کسی امکان تزریق این واکسن را نخواهد داشت. نیروی مهمی که باید در این شرایط به کار گمارده شود، پزشکان بهداشت عمومی و آموزش بهداشت در هر استان هستند که در برنامه کرونا اصلا مشخص نیست به این طیف متخصص چه مسئولیتی داده شده است.
