در افغانستان خبرهای مربوط به جنگ، انفجار، ناامنی و خشونت تقریباً همه‌‌روزه تیتر خبرهای رسانه‌های این کشور است. از این‌رو، مردمان این سرزمین جنگ زده، شب‌ها پای برنامه‌های موسیقی و طنز شبکه‌های تلویزیونی می‌نشینند تا بلکه آنچه از ناملایمات جاری در این کشور شنیده‌اند را فراموش کنند و اندکی شاد باشند؛ حتی اگر این خنده و شادی کوتاه‌مدت و موقتی باشد.
این عطش افغان‌های خسته از جنگ به شادی و خنده، برنامه‌های موسیقی و طنز شبکه‌های تلویزیونی افغانستان را به پُربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در این کشور بدل کرده است.
ستاره افغان
هرچند تا به حال، تحقیق و یا نظرسنجی تخصصی برای سنجش میزان مخاطبان برنامه‌های تلویزیونی افغانستان، آنگونه که در کشورهای غربی صورت می‌گیرد، انجام نشده است، اما مجله آمریکایی فورچن، برنامه ستاره افغان را که تلویزیون طلوع، پُربیننده‌ترین شبکه تلویزیونی در افغانستان تولید و پخش میکند، پُربیننده‌ترین برنامه تلویزیونی این کشور معرفی میکند.
ستاره افغان که در واقع نسخه افغانی برنامه تلویزیونی آمریکن آیدل (American Idol) است، برای نخستین‌بار در سال ۲۰۰۵ میلادی راه‌اندازی شد. در این برنامه با محوریت موسیقی، همه ساله صدها جوان از سراسر افغانستان با هم رقابت می‌کنند تا سرانجام یکی از آنها، مقام نخست این برنامه را از طریق رای مخاطبان به‌دست آورد.
در ۱۵ سال عمر این برنامه که استعدادهای افراد در حوزه موسیقی را کشف میکند، زهرا الهام تنها بانوی مشارکت‌کننده در این برنامه بوده که ستاره افغان شده‌است. او دو سال قبل، مقام نخست را به‌دست آورد.
امسال این برنامه اما با تغییر نام و ساختار، تحت عنوان (جشنواره سوم ابرستاره) از چند هفته پیش راه افتاده است. در این برنامه، ده تن از شرکت‌کننده‌های مرحله ۱۲ بهترین جشنواره‌های چند سال اخیر ستاره افغان، در دو گروه و زیر نظر آریانا سعید و قیس الفت، از خوانندگان معروف افغانستان، به رقابت می‌پردازند.
در برنامه ستاره افغان که پنج‌شنبه و جمعه شب‌ها، ساعت ۹ شب از تلویزیون طلوع پخش می‌شود، در کنار رقابت‌کننده‌ها، برخی از هنرمندان معروف افغانستان نیز به عنوان مهمان، شرکت و موسیقی اجرا می‌کنند.
علاوه بر محبوبیت ناشی از اجرای برنامه در تلویزیون طلوع، ستاره افغان در شبکه‌های اجتماعی نیز مخاطبان زیادی دارد. برخی از کلیپ‌های این برنامه معروف، میلیون‌ها بار در یوتیوب دیده می‌شوند.
شبکه خنده
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
طنز ژانر دیگری از برنامه‌های تلویزیونی پُرطرفدار در میان مخاطبان تلویزیون در افغانستان است. در این میان، برنامه طنز (شبکه خنده) که از سوی تلویزیون خصوصی طلوع تولید و پخش می‌شود، مخاطبان زیادی را جذب کرده است. هزاران خانواده افغان، ساعت هشت جمعه شب‌ها، پای تلویزیون می‌نشینند تا تازه‌ترین برنامه شبکه خنده را بینند.
شبکه خنده که با برنامه طنز «شنبه‌شب زنده» (Saturday Night Live) ساخت شبکه آمریکایی ان‌بی‌سی شباهت ساختاری زیادی دارد، زمینه تفریح و خنده را برای میلیون‌ها افغان فراهم کرده است. این برنامه تلویزیونی، با به تمسخر گرفتن رهبران سیاسی، مقامهای دولتی و قدرتمندان و نیز با بازتاب نارسایی‌های اجتماعی در افغانستان، اتفاقات جاری سیاسی و اجتماعی این کشور را به نقد می‌‌کشد.
از تنش‌های سیاسی میان رییس جمهور غنی و شریک او در قدرت، عبدالله عبدالله، تا نقد رهبران جهادی و بی‌کفایتی مقامهای دولتی تا موضوع اختلاس و فساد در ادارات دولتی افغانستان، از جمله موضوع‌هایی است که این شبکه به آن می‌پردازد. به نظر می‌رسد همین موضوع، یعنی پرداختن به موضوعات گسترده که بازتاب‌دهنده شرایط جامعه نیز هست، باعث شده است شبکه خنده به عنوان یکی از برنامه‌های محبوب در میان مخاطبان تلویزیون در افغانستان جا باز کند.
کاکتوس
کاکتوس، دیگر برنامه پُرمخاطب تلویزیونی در افغانستان است. این برنامه، گفتگو محور و تفریحی است. از تلویزیون یک افغانستان و با گردانندگی مختار لشکری، از مجریان معروف تلویزیون در افغانستان، پخش می‌شود. در این برنامه، مجری با شخصیت‌های معروف افغانستان از جمله رهبران سیاسی و مقامهای پیشین و کنونی دولت گفتگو میکند و هرازگاهی پرسش‌های سختی را با آنها مطرح میکند؛ پرسش‌هایی که گاه تنش‌هایی را نیز به همراه داشته است.
برنامه کاکتوس در ماه ژانویه سال ۲۰۱۹ میلادی آغاز به کار کرد. در مدت کوتاهی، به یکی از برنامه‌های پُرمخاطب تلویزیونی در افغانستان تبدیل شد. اما تولید و پخش این برنامه پس از نزدیک به یک سال، در اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی به دلیل آنچه «مداخله و فشارهای غیرقابل تحمل» خوانده شد، از سوی تلویزیون یک متوقف شد.
در ماه‌های اخیر، تلویزیون یک افغانستان، دوباره تولید و پخش این برنامه را از سر گرفت. با وجود توقف در تولید و پخش کاکتوس، این برنامه تلویزیونی دوباره مخاطبان خود را باز یافته است.
بازار گرم سریال‌های خارجی در افغانستان
در کنار دیگر برنامه‌ها، پخش سریال‌های خارجی نیز بخش عمده محتوای برنامه‌های تلویزیونی افغانستان را تشکیل می‌دهند.
پس از سقوط رژیم طالبان در افغانستان و با تاسیس شبکه‌های تلویزیونی خصوصی در این کشور، سریال‌های تلویزیونی هندی تقریبا بخش عمده‌‌ای از برنامه‌های شبکه‌های تلویزیونی خصوصی افغانستان را پوشش می‌داد. در سال‌های اخیر اما، سریال‌های ترکی رفته‌رفته، جای سریال‌های هندی را گرفته است. این سریال‌ها با دوبله فارسی و یا پشتو پخش می‌شوند.
در حال حاضر، نزدیک به ۵۰ شبکه تلویزیونی در افغانستان، سریال‌های ترکی با دوبله فارسی و پشتو پخش می‌کنند. در این میان، هم‌اکنون تلویزیون خصوصی طلوع، پربیننده‌ترین شبکه تلویزیونی افغانستان، حداقل چهار سریال ترکی را در یک شبانه‌روز برای مخاطبان خود پخش میکند.
نتیجه یک پژوهش دانشگاهی که دو سال قبل در مورد سریال‌های ترکی و تاثیر آن بر مخاطبان افغان انجام شده است، نشان می‌دهد ۹۳ درصد از کسانی که مورد پرسش قرار گرفتند، تایید کرده‌اند که آنها سریال‌های ترکی را از طریق شبکه‌های تلویزیونی افغانستان تماشا می‌کنند.
با این همه، پخش سریال‌های خارجی در جامعه سنتی افغانستان، گاهی سروصداهایی را نیز به پا کرده است. در یک مورد که به چند سال پیش مربوط می‌شود، کمیسیون رسیدگی به تخطی‌های رسانه‌ای این کشور، پخش سریال ترکی عفت را به دلیل محتوای مخالف «ارزش‌های افغانی» متوقف کرد.
