در دوران اخیر وعده اصلاح نظام خدمات امداد و درمان اجتماعی کشور سنتی دیرینه و یکی از کارپایه‌های نخست‌وزیر جدید تلقی می‌شود. از تونی بلر تا ترزا می، خدمات درمانی اجتماعی اگر نه در واقعیت سیاست بلکه حداقل در ادبیات سیاست‌مداران همواره یک اولویت بوده است. اکنون بوریس جانسون هم در سخنرانی مراسم تحلیف خود با یادآوری وعده‌هایش قول داد «برای تمام افراد سالمند، عزت و امنیتی را که شایسته آن هستند، یک بار و برای همیشه، از طریق حل بحران مددکاری اجتماعی فراهم خواهد آورد».
بسیاری به این ادعای آقای جانسون با دیده تردید می‌نگرند. بالاخره شکست نخست وزیران جدید در انجام وعده‌ها درباره مددکاری اجتماعی هم سنت دیرینه‌ای است. طی دو دهه گذشته، ۱۲ طرح دولتی سرسام‌آور درباره چگونگی تامین مالی و اصلاح مددکاری اجتماعی داشته‌ایم و ۱۳ وزیر بر روی آن کار کرده‌اند، ولی هنوز هم راه‌حل کارآمدی برای این معضل در دست نیست.
این ماجرا به یک رسوایی ملی تبدیل شده است. علی‌رغم بالا رفتن سریع سن شهروندان، در نتیجه کاهش‌های متعدد بودجه، عده کمتری به امکانات مورد نیاز دسترسی دارند. به جای آن، مردم برای تامین منابع مالی مورد نیازشان مجبور به اتکا به خانواده و دوستان خویش هستند یا در نهایت مجبور می‌شوند بدون چنان امکاناتی به زندگی ادامه دهند. اکنون از هر ده نفر، یک نفر با «هزینه‌های سرسام‌آور پزشکی»، بیش از ۱۰۰ هزار پوند، مواجه است و بسیاری مجبورند خانه و زندگی خود را بفروشند تا پول مورد نیاز برای این مخارج را تامین کنند. و در بسیاری مواقع هم حتی برای افرادی که به این امکانات دسترسی دارند نیز خدمات ارائه شده از استاندارد مورد نظر برخوردار نیست.
با این وجود، سیاست‌مداران ما همواره در تلاش خود برای یافتن راه‌حل ناکام مانده‌اند. اکنون اما شاید به پایان بن‌بست رسیده باشیم. چرا که با نگاه داشتن مت هنکاک به عنوان وزیر بهداشت و خدمات درمانی، بوریس جانسون ممکن است بتواند به قول خود عمل کند. طبق گزارش‌های رسیده، هنکاک اکنون ماه‌هاست که طرحی برای حل معضل خدمات امداد و درمان اجتماعی دارد، ولی هیچ‌گاه نتوانسته بود ترزا می را راضی کند که طرح وی را عمومی سازد. اکنون بوریس به او چنین فرصتی را خواهد داد.
بسیاری این امر را دلیلی برای خوشحالی می‌دانند، اما بیایید خیلی زود هیجان‌زده نشویم. اگر شایعات درست باشد، طرح هنکاک آن‌قدر هم که باید، کارآمد نیست. طبق گزارش‌ها، هنکاک با الهام از طرح اخیر اصلاح صندوق بازنشستگی با ثبت‌نام خودکار، می‌خواهد طرحی دولتی پیشنهاد دهد که در آن افراد بالای ۴۰ سال بتوانند حساب پس‌اندازی به ارزش ۲.۵ درصد حقوق خود باز کنند.
گرچه این طرح شاید قدمی رو به پیش به نظر برسد، ولی واقعیت این است که نمی‌تواند منابع مالی مورد نیاز برای حل بحران موجود را فراهم آورد. ما می‌دانیم که افراد معمولا برای آینده خود برنامه نمی‌ریزند و پولی پس‌انداز نمی‌کنند، بنابراین تعداد زیادی چنین حسابی باز نخواهند کرد. مهم‌تر از همه، بیشترین ضرر آن متوجه افرادی خواهد شد که بیشترین نیاز را به آن دارند. در اقتصادی که دستمزدهای پایین پدیده‌ای فراگیر است، افراد بسیاری قادر نخواهند بود به اندازه لازم برای مخارج پزشکی و مددکاری خویش در آینده، پس‌انداز کنند.
واقعیت این است که علی‌رغم انتظار طولانی مدت برای ظهور سیاست‌مداری شجاع که کارپایه‌ای برای معضل موجود داشته باشد، راه‌حل بد نیز اما بدتر از نداشتن هیچ راه‌حلی است. مفسران سیاسی، چپ و راست، همه معتقدند به اصلاحی جسورانه برای تضمین امنیت و پشتیبانی اجتماعی از سالمندان نیاز است. ما فقط یک فرصت خواهیم داشت که این کار را به نحو احسن انجام دهیم، اگر بگذاریم جانسون و هنکاک این فرصت را هدر دهند، شکستی تلخ برای همه خواهد بود.
پس پاسخ چیست؟ در «آی‌پی‌پی‌آر»، اندیشکده ترقی‌خواه بریتانیا، ما بر این باوریم که پاسخ معضل خیلی هم آشکار است. ما باید اصول جاری در نظام سلامت ملی خود را به مددکاری اجتماعی نیز توسعه دهیم؛ اصولی مانند تامین مالی طرح با مالیات‌های پرداختی شهروندان و مجانی بودن خدمات در هنگام نیاز. تحت این طرح، گرچه ممکن است افرادی که ساکن خانه‌های سالمندان هستند مجبور شوند مبالغی برای سایر هزینه‌های خود پرداخت کنند، اما تمام هزینه‌های پزشکی و مددکاری اجتماعی برای افراد، چه در بیمارستان و چه در خانه‌های خود، در هنگامی که بیشترین نیاز را بدان دارند، رایگان خواهد بود. همه باید مقدار بیشتری مالیات بپردازند، ولی هر کس هم امکانات بیشتر و بهتری دریافت خواهد کرد.
برخی به استهزا خواهند گفت این طرح برای یک آرمانشهر چپی است و هزینه‌های آن قطعا کم نخواهد بود، ولی اشتباه خواهند کرد اگر این طرح را در نطفه نادیده بگیرند. در کنار چپ‌گرایان، این طرح در میان احزاب دست‌راستی نیز طرفدارانی دارد، از جمله دمین گرین، معاون جمهوری‌خواه سابق نخست‌وزیر، و حتی جیکوب ریس-ماگ، رهبر جدید مجلس عوام. پس اگر جانسون واقعا درباره حل معضل مددکاری اجتماعی جدی است، باید وضعیت موجود را تغییر دهد. تنها یک راه‌حل اساسی به این بی‌عدالتی تاریخی پایان خواهد داد.
* هری کویلتر-پینر محقق ارشد اندیشکده «آی‌پی‌پی‌آر»، اندیشکده ترقی‌خواه بریتانیا است و نویسنده اصلی «مددکاری اجتماعی: رایگان در زمان نیاز –طرحی برای مددکاری شخصی رایگان در انگلستان».
© The Independent
