اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان در آخرین اقدامش قبل از آغاز مبارزات انتخاباتی، دبیرخانه شورای عالی صلح را لغو کرد.
سخنگوی رئیس جمهور در نشست خبری به اشتباه گفت که شورای‌عالی صلح لغو شده است. واکنش‌ها پس از این اشتباه لفظی در شبکه‌های اجتماعی بسیار جالب بود. اکثریت با استقبال از لغو شورای‌عالی صلح می‌گفتند که این شورا هیچ‌گونه کارایی در روند صلح نداشته و هزینه‌های زیادی برای دولت افغانستان ایجاد کرده است. هرچند دولت بعدا با تصحیح خبر گفت که تنها دبیرخانه شورای‌عالی صلح لغو شده، ولی پس از واکنش‌ها این پرسش به وجود آمده که آیا شورای‌عالی صلح در عمر نزدیک به ده ساله خود کاری هم برای تامین صلح در کشور کرده است یا خیر؟
در سال ۱۳۸۹ بر اساس فرمان حامد کرزی رئیس جمهور وقت افغانستان، شورای‌عالی صلح تشکیل شد. این شورا با رهبری برهان الدین ربانی و عضویت تعدادی از رهبران و فرماندهان جهادی و متنفذین محلی و جالب‌تر از همه چند تن از اعضای سابق گروه طالبان، که حالا زیر چتر دولت افغانستان زندگی می‌کنند، تشکیل شد. در ترکیب این شورا ۸ زن نیز عضویت داشتند.
آقای ربانی یک سال بعد از ایجاد شورای‌عالی صلح، توسط طالبان در یک حمله انتحاری به قتل رسید. پس از ربانی فرزندش صلاح الدین ربانی به ریاست شورای صلح رسید و زمانی که صلاح الدین ربانی و معصوم ستانکزی رئیس دبیرخانه شورای صلح، به مناصب دولتی در حکومت وحدت ملی رسیدند، این شورا بدون رئیس باقی ماند تا در سال ۱۳۹۴ اشرف غنی، پیر سید احمد گیلانی، یکی دیگر از رهبران جهادی را به ریاست این شورا گماشت و با مرگ وی، کریم خلیلی، دیگر رهبر جهادی جای او را گرفت و تا امروز در این سمت باقی مانده است. البته قبل از ایجاد شورای‌عالی صلح، نهاد دیگری به نام (دفتر تحکیم صلح) با رهبری صبغت‌الله مجددی از دیگر رهبران جهادی فعالیت داشت و تلاش آن نهاد، برگرداندن نیروهای مسلح ناراضی به زندگی عادی بود.
کارکرد ۹ ساله شورای‌عالی صلح
نگاه اجمالی به فعالیت‌های شورای‌عالی صلح نشان می‌دهد که این نهاد بیشتر از این که در متن پروسه صلح در افغانستان باشد، در حاشیه حضور داشته است. بیشتر مذاکرات صلح چه در داخل کشور و چه در کشورهای خارجی، هیچ‌گاه با مدیریت شورای‌عالی صلح به پیش برده نشد. نقش سیاست‌مدارانی که از سوی رئیس جمهوری برای مدیریت گفتگوهای صلح، به خصوص در مذاکرات بیرونی، انتخاب می‌شدند، بسیار برجسته‌تر از شورای صلح بود. حتی در نشست مسکو طالبان حاضر نشدند تا با کریم خلیلی رئیس شورای صلح گفتگو کنند. از سوی دیگر تلاش‌های این نهاد برای جذب گروه‌های مسلح ناراضی در چارچوب دولت و همراه کردن آنان با روند صلح نیز با ناکامی روبرو شده بود.
گروه‌هایی هم که در طول روند ایجاد این نهاد به آن پیوسته بودند، پس از این‌که امتیازهای مادی شورای صلح را به دست آوردند، دوباره به جنگ با دولت افغانستان روی آوردند. در کنار آن یکی از مسائل عمده دیگر در راستای ناکامی شورای‌عالی صلح، عدم ناهمگونی این نهاد است. در تشکیل شورای‌عالی صلح مجموعه‌ای از رهبران و فرماندهان جهادی، افراد با نفوذ محلی، فرماندهان سابق طالبان و تعدادی از فعالین جامعه مدنی از جمله تعدادی زن حضور دارند.
این افراد هم از نگاه ایدئولوژیک و هم از نگاه جهان بینی با هم اختلاف دارند و مهم‌تر تعدادی از این افراد مدت زیادی در مقابل هم جنگ کرده‌اند. به همین دلیل بیشتر تصمیم گیری‌های این نهاد هیچ‌گاه نتوانست اجماع عمومی را با خود داشته باشد. در کنار آن رسانه‌ها هر از گاهی در مورد عملکرد این نهاد گزارش می‌دادند. اکثریت گزارش‌ها حاکی از این مساله بود که هیچ‌گونه انگیزه عمومی برای تلاش در راستای صلح در این نهاد وجود ندارد. اعضای این نهاد بیشتر به فکر منافع شخصی خود هستند تا منافع عموم مردم. به همین دلیل حضور و عدم حضور شورای‌عالی صلح اثر آنچنانی در روند صلح افغانستان به جا نمی‌گذارد. با ایجاد وزارت امور صلح که به تازگی بر اساس فرمان رئیس جمهور ایجاد شده است، ماهیت وجودی شورای‌عالی صلح بیشتر از پیش زیر سوال رفته است. گفته می‌شود، حکومت این شورا را فقط به این خاطر هنوز فعال نگه داشته چون تعدادی از فرماندهان جهادی و افراد با نفوذ محلی و حتی مقام‌های سابق طالبان در آن شرکت دارند. وگرنه هیچ‌گونه نیازی به وجود شورای‌عالی صلح احساس نمی‌شود.
