دادستان مرکز وکلای قوه قضائیه می‌گوید اگر بیت کوین به عنوان مهریه تعیین شود، مهریه باطل است ولی عقد باطل نیست.

اگر در روزهای نوروز قصد برگزاری مراسم خصوصی عقد دارید و برای مهریه حساب و کتاب می‌کنید، بدانید که بیت کوین برای ثبت در دفترچه ازدواج غیرقانونی اعلام شده است. برخی حقوقدانان قوه قضائیه، منشأ کسب ارزهای دیجیتالی را غیرمشروع و غیرقانونی  دانسته‌اند و مهریه شما هم سندیت نخواهد داشت.

دادستان مرکز وکلای قوه قضاییه می‌گوید ارزهای دیجیتالی از جمله بیت کوین چون به عنوان پول یا کالا ارزش مبادلاتی رسمی ندارند، مهریه قرار دادن آن‌ها قانونی نیست. به گفته او، اگر بیت کوین به عنوان مهریه تعیین شود، مهریه باطل است ولی عقد باطل نیست.

کمال رئوف، دادستان مرکز وکلای قوه قضاییه و حقوقدان، در گفت‌وگو با خبرآنلاین گفته است که بیت کوین و ارزهای دیجیتالی نباید به عنوان مهریه تعیین شوند. او همچنین اضافه کرده است که چنین معامله‌ای، مبتنی بر ضرر زوجه است. با تعیین بیت کوین برای مهریه، باید مهریه را در عقد دائم، باطل دانست ولی عقد صحیح است و باید مهریه دوباره تعیین شود.

اختلاف بر سر قرار دادن یا ندادن بیت کوین به عنوان مهریه در سند ازدواج، چالش جدید خانواده‌های ایرانی شده است. برخی حقوقدان‌ها معتقدند که بیت کوین و ارزهای دیجیتالی را می‌توان به عنوان مهریه در سند ازدواج وارد کرد ولی برخی نظر مخالف دارند و آن را خلاف شرع و غیرقانونی می‌دانند.

اسفندماه گذشته، یک وکیل دادگستری گفت بیت‌کوین می‌تواند به عنوان مهریه تعیین شود. به گفته مهدی عزیززاده قصاب، وکیل پایه یک دادگستری، بر اساس قانون هر چیزی که مالیت داشته باشد می‌تواند به عنوان مهریه تعیین شود. آقای قصاب همچنین در مورد جزئیات قانونی بودن تعیین بیت‌کوین به عنوان مهریه به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود که در قانون مدنی گفته شده هر چیزی که مالیت داشته باشد و قابل تملک نیز باشد، می‌توان به عنوان مهر قرار داد و به همین دلیل، تعیین بیت‌کوین به عنوان مهریه مشکلی ندارد.

ولی کمال رئوف، دادستان مرکز وکلای قوه قضاییه، می‌گوید ارزهای دیجیتالی از جمله بیت کوین چون به عنوان پول یا کالا دارای ارزش مبادلاتی رسمی نیستند و عرفا هم مالیت ندارند، لذا مهریه قرار دادن آن‌ها قانونی نیست. به گفته او، باید اول به موضوع شرعی بودن مهریه تعیین شده توجه کرد. دادستان مرکز وکلای قوه قضائیه همچنین گفته است که «بعضی از فقها معتقدند که معامله با بیت کوین اکل مال به باطل (خوردن مال نامشروع و غیرشرعی) است و می‌دانیم که قرارداد نباید مخالف با شرع باشد؛ لذا به فرض که خانمی بیت کوین به عنوان مهریه دریافت کند، دریافت او مصداق دریافت نامشروع مال است.»

او در ادامه اضافه کرده است: «قراردادها یا اجرای آن‌ها نباید مخالف نظم عمومی یا مصالح عمومی کشور باشد. نکاح و تعیین مهریه نوعی قرارداد است و طبیعتا وقتی این قرارداد به نظم عمومی کشور لطمه می‌زند، قاضی نمی‌تواند اجرای قرارداد را با استناد به قانون، دستور دهد. به بیان دیگر، در اجرای احکام هم امکان اجرای چنین مهریه‌ای نیست و به فرض اگر زوج نخواهد یا نتواند بیت کوین را بپردازد، نمی‌شود او را مجبور به پرداخت بیت کوین کرد.» به گفته کمال رئوف، این ارزها منشا قانونی ندارند؛ در حالی که به گفته مهدی عزیززاده قصاب، وکیل دادگستری، شرع، انتخاب بیت‌کوین را ممنوع نکرده است و می‌تواند به عنوان مهریه انتخاب شود. از نگاه قانون نیز انتخاب بیت‌کوین یا ارز دیجیتال، ممکن است ولی به نظر می‌رسد در باور عمومی تعیین ارز دیجیتال به عنوان مهریه کمی عجیب و ناپذیرفتنی است.

پایگاه خبری تابناک در مردادماه امسال با ارائه گزارشی در مورد تب‌وتاب تعیین «رمزارز» یا بیت‌کوین به عنوان مهریه، در پی استفتا از برخی مراجع تقلید، نوشت که عموم مراجع بر این نکته هم‌نظرند که استفاده از رمز ارز‌ها دلایل شرعی ندارد و قابل اعتنا نیست.

بر اساس این گزارش، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی اعلام کرده است: «معامله با بیت‌کوین و ارز‌های رمزنگار به دلیل این که نسبت به آن‌ها ابهامات زیادی مطرح می‌شود، اشکال دارد.» آیت‌الله صافی گلپایگانی نیز معامله با پول‌های دیجیتالی را حرام دانسته و آن را «به کل باطل» اعلام کرده است. آیت‌الله وحید خراسانی هم در نظری هم‌راستا با صافی گلپایگانی گفته است: «معامله با پول‌های مجازی باطل است.» پاسخ آیت‌الله شبیری زنجانی به استفتا هم چنین بود: «در صورتی که استفاده از این ارز‌ها خلاف قانون باشد و باعث ایجاد فساد اقتصادی باشد، هرگونه معامله با این ارز‌های مجازی اشکال شرعی دارد.» آیت‌الله نوری همدانی نیز با تصریح این که ورود در معامله پول‌های مجازی اشکال شرعی دارد، نظر موافقی در معامله با بیت‌کوین نداشته است.

تعیین بیت‌کوین به جای سکه طلا در مهریه از حدود یک سال پیش و با اعلام تعیین بیت‌کوین به عنوان اولین مهریه ثبت شده در ایران، وارد ادبیات بخشی از شهروندان ایرانی شد. در ماه‌‌های گذشته با صعود نابهنگام ارزش سکه طلا و تغییر قوانین مهریه در ایران، گروهی از مردم به تعیین بیت‌کوین در سند ازدواج روی آورده‌اند.

سکه که گران شد و زندانیان مهریه که افزایش پیدا کردند، سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس از طرح اصلاح قانون مهریه خبر داد و گفت: «در طرح اصلاح قانون مهریه سعی شده است ضمن ساماندهی این امر، تعادلی نیز در این زمینه ایجاد شود.» این ساماندهی بیشتر به قصد رفع مجازات زندان برای مردانی انجام شد که زیر قید پرداخت مهریه قرار گرفته‌اند. افزایش مشکلات اقتصادی در ایران که موجب کاهش تمایل به ازدواج شده ‌است نیز از دیگر دلایل ساماندهی مهریه عنوان شد. بر اساس طرح مجلس، مقرر شد که مهریه بیش از پنج سکه زندان نداشته باشد. با سخت کردن دریافت مهریه و نبود تضمین دریافت مهریه در قالب سکه طلا، برخی به دنبال راهی جایگزین رفتند: مهریه دیجیتال!

همزمان با تحت‌تاثیر قرار گرفتن قیمت سکه در بازارهای ایران و افزایش ارزش بیت‌کوین، تعیین یکی از ارز‌های دیجیتال (بیت‌کوین) به عنوان مهریه، در فضای مجازی هم مورد بحث کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته است. واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی به این خبر اما به دو شکل کاملا متفاوت است. گروهی آن را دستمایه طنز قرار دادند و گروهی نیز آن را غیرقانونی، غیرشرعی و نامأنوس عنوان کردند.

حالا دادستان مرکز وکلای قوه قضاییه با غیرقانونی اعلام کردن قرار دادن بیت کوین برای مهریه، بر حساب و کتاب زوج‌ها و خانواده‌های حسابگر ایرانی که به سودآوری ارزش مهریه در بلندمدت چشم دوخته بودند، آب پاکی ریخته است.