روز گذشته ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ برابر با ۱۳ مه ۲۰۲۱، حدود ساعت ۱۶/۰۰ به وقت اورشلیم خلبان یک فروند جنگنده نیروی هوایی اسرائیل احتمالا از نوع اف-۱۶ با استفاده از یک تیر موشک هوا به هوا پیتون ۵، یک فروند پهپاد انتحاری را که از شمال شرق غزه به پرواز در آمده و به سمت جنوب شرق اسرائیل در حرکت بود ساقط کرد. فیلم تهیه شده توسط غلاف هدف‌گیری لایتنینگ ۳ (Litening 3) جنگنده مورد نظر نشان داد که پهپاد ساقط‌شده به پهپاد ابابیل-۲تی ساخت ایران که نمونه مشابه آن یعنی قاصف ۲کِی در خدمت شبه‌نظامیان حوثی قرار دارد، شباهت زیادی داشت.
تنها ۲۵ دقیقه پس از منهدم شدن پهپاد انتحاری مورد نظر، گردان‌های عزالدین القسام، شاخه نظامی حماس این پهپاد به نام شهاب را رونمایی کرده و فیلمی از آماده‌سازی و پرتاب این پهپادهای انتحاری از نوار غزه به سمت اسرائیل را منتشر کردند. در فیلم مورد نظر شباهت بسیار شدید این پهپاد به ابابیل-۲تی ساخت شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) در شاهین‌شهر اصفهان بیش‌ازپیش نمایان شد. شباهتی که حاکی از فراهم کردن فناوری ساخت آن از سوی نیروی قدس سپاه برای حماس است تا بتواند در شرایطی که امکان انتقال تسلیحات از ایران به غزه وجود ندارد، امکان تولیدشان را در مناطق تحت کنترل حماس در غزه ممکن سازد.
بر اساس اطلاعات ثبت شده نیروی دفاعی اسرائیل که در آرشیو سامانه آژیر خطر کومتا یا کامتا (Cumta) موجود است، واحد پهپاد گردان‌های عزالدین قسام حماس به فرماندهی سامر ابو دقه، سیزده پهپاد انتحاری شهاب از شمال شرق نوار غزه به سمت شهرک‌نشین‌ها و شهرهای جنوبی و جنوب شرقی اسرائیل در روزهای ۲۲ و ۲۳ اردیبهشت شلیک کرد. اگرچه این پهپادها نتوانستند آسیبی به بار آورند اما نشان دادند که سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) در جلوگیری از دستیابی حماس به فناوری ساخت پهپاد انتحاری در پنج سال اخیر ناکام بوده است.
پهپادهای شهاب از کجا و به سمت کدام نقاط اسرائیل شلیک شدند؟
در نخستین فیلم منتشرشده گردان‌های عزالدین قسام از پهپادهای شهاب، منطقه محل پرتاب آنها به خوبی مشخص بود. کارشناسان بررسی تصاویر ماهواره توانستند با انطباق پوشش گیاهی دیده‌شده کنار پهپاد با آنچه در تصاویر ماهواره‌ای موجود دیده می‌شود موقعیت دقیق محل پرتاب این پهپادها را ۱/۵ کیلومتری جنوب غرب روستای بین حانون در شمال شرق غزه شناسایی کنند، محلی غیرمسکونی و واقع شده در میان چند زمین کشاورزی.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نخستین بار ساعت ۰۸/۳۱ صبح به وقت اورشلیم روز ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰، واحد خبررسانی ارتش دفاعی اسرائیل خبر از انهدام یک پهپاد انتحاری شهاب را با استفاده از سامانه پدافندی موشکی ارتفاع پست گنبد آهنین داد. سپس در ۱۴/۰۸ همان روز، ارتش دفاعی اسرائیل فیلم حمله هوایی یک واحد از حماس را که در حال آماده‌سازی پهپادهای انتحاری شهاب برای به پرواز درآوردن به سمت اسرائیل بودند منتشر کرد. در جریان آن حمله، تعدادی از اعضای واحد پهپادی گردان‌های عزالدین قسام حماس کشته شدند.
بر اساس داده‌های سامانه آژیر خطر ارتش دفاعی اسرائیل، حماس موفق شد تا برای نخستین بار دو فروند از این پهپادهای دست‌ساز را در ساعت ۱۲/۴۴ ظهر روز ۲۲ اردیبهشت از شمال به این دو روستا وارد کنند و هر دو لحظاتی پس از به پرواز درآمدن ساقط شدند و نتوانستند هیچ آسیبی وارد کنند.
در روز ۲۳ اردیبهشت‌ماه، یگان پهپاد گردان‌های عزالدین قسام ۱۰ پهپاد شهاب دیگر به سمت اسرائیل به پرواز در آورد. نخست در ساعت ۱۵/۰۷ به وقت اورشلیم، یک پهاد به سمت روستای آلومیم در جنوب نوار غزه به پرواز در آمد. پس از آن، هر ۱۰ دقیقه، یگان پهپاد گردان‌های عزالدین قسام شروع به پرواز درآوردن پهپادها کرد. ساعت ۱۵/۱۸، یک پهپاد شهاب دیگر به سمت آلومیم به پرواز درآمد. ۱۰ دقیقه بعد یعنی ساعت ۱۵/۲۸، دوباره یک شهاب دیگر به سمت همین روستا به پرواز در آمد. ساعت ۱۵/۳۸ دو پهپاد دیگر به پرواز در آمدند یکی به سمت روستای آلومیم و دیگری به سمت روستای ناخال اوز و ساعت ۱۵/۴۸ دو پهپاد دیگر باز هم به سمت همین دو روستا پرواز مشابه داشتند. در نهایت آخرین حمله پهپادی حماس، تا زمان تدوین این گزارش، با سه فروند شهاب در ساعت ۱۵/۵۸ به وقت محلی ۲۳ اردیبهشت به روستاهای بِئِری، ناخال اوز و آلومیم صورت گرفت.
باوجود آنکه در هیچ‌یک از موارد پرتاب این پهپادهای انتحاری حماس به اسرائیل موفقیت آنها در انهدام اهدافشان مشاهده نشد اما استفاده حماس از آنها برای فرماندهان ارتش دفاعی اسرائیل زنگ خطر محسوب شد و آنها را واداشت تا به نیروی هوایی اسرائیل دستور دهند سامر ابو دقه، فرمانده واحد پهپادی حماس، را شناسایی و ترور کنند. با توجه به مخفی شدن وی در منطقه پرجمعیت غزه، نیروی هوایی اسرائیل دستور گرفت تا حدود ساعت ۱۸/۴۰ آپارتمان محل سکونت او را با بمب‌های هدایت ماهواره‌ای هدف قرار دهد و منهدم کند.
پهپادهای شهاب چگونه در غزه تولید و قطعاتشان از کجا تامین می‌شوند؟
بر اساس فیلم و تصویر منتشرشده در وب‌سایت گردان‌های عزالدین قسام حماس، پهپادهای شهاب قطعات غیرنظامی دارند که به‌راحتی می‌شود در فروشگاه‌های هواپیماهای رادیو کنترل و وب‌سایت‌های اینترنتی پیدا کرد. این پهپادها برای پیدا کردن مسیر خود از گیرنده‌های جی‌پی‌‌اس (موقعیت‌نمای جهانی) غیرنظامی ساخت شرکت U-Blox سوییس مجهز به یک قطب‌نمای دیجیتالی استفاده می‌کنند، گیرنده‌هایی با قیمت تنها ۲۰ یورو که به راحتی می‌شود آنها را از هر فروشگاه اینترنتی خریداری کرد.
برای حرکت سطوح کنترلی این پهپادها، از چهار سروو موتور الکتریکی مورد استفاده در هواپیماهای رادیو کنترل ساخت شرکت آمریکایی هِکسترونیک (HexTronik) یا از انواع چینی مشابه استفاده می‌شود. هرکدام از این سروو موتورها حدود۱۰ تا ۳۰ دلار قیمت دارد. بر اساس تصاویر نیز موتور این پهپاد از نوع دو سیلندر پیستونی دی ال ئی۱۱۱ ساخت چین است که در وب‌سایت علی بابا می‌شود به قیمت تنها ۴۹۹ دلار آمریکا یا ۴۱۲ یورو تهیه کرد. یک ملخ چوبی ژاپنی با کیفیت بالا به همراه متصل کننده آن به شفت اصلی موتور را نیز می‌توان با قیمت نهایتا ۲۰۰ یورو در اینترنت خریداری کرد.
از دیگر نیازمندی‌های مهم در ساخت این پهپادها، دسترسی به مواد مرکب کامپوزیت، چوب‌های بالسا و سایر متعلقات برای تشکیل یک کارگاه به منظور ساخت بدنه و بال و سطوح کنترلی این پهپادها است. اما از همه مهم‌تر دانش ساخت از جمله نقشه‌های راهنمایی است که سازندگان آن بتوانند بر اساس آنها بدنه و سازه این پهپادها را در کارگاه‌هایشان در نوار غزه ساخته و با استفاده از قطعات خریداری شده در بازار سیاه، این پهپادها را تکمیل کنند. این اطلاعات و نقشه‌ها به طور قطع از محل شرکت هسا (هواپیماسازی ایران) و از طریق سپاه قدس برای حماس تامین شده است.
تلاش ۱۰ ساله حماس برای ساخت پهپادهای شناسایی و انتحاری
نخستین‌بار در سال ۱۳۸۵، یک خلبان سابق شرکت هواپیمایی ملی تونس به نام محمد الزواری پس از این‌که دولت تونس او را به سوریه تبعید کرد، به عضویت گردان‌های عزالدین قسام حماس درآمد، و ایده ساخت پهپاد اما از نوع شناسایی برای استفاده شاخه نظامی حماس در جریان عملیات‌ها علیه ارتش دفاعی اسرائیل را دنبال شد. این خلبان و مخترع به دلیل علاقه به هواپیماهای هدایت از راه دور و ساختشان در کارگاه شخصی‌اش به بهترین گزینه حماس برای رسیدن به این هدف تبدیل شد.
سال‌ها بعد در سال ۱۳۹۵، ایده ساخت پهپادهای شناسایی محمد الزواری به پهپادهای انتحاری مشابه آنچه در شرکت‌هایی چون رافائل در اسرائیل تولید می‌شدند، تبدیل شد. پس از آنکه موساد، سرویس اطلاعاتی اسرائیل، از تلاش او برای رسیدن به دانش ساخت پهپادهای انتحاری برای استفاده گردان‌های عزالدین قسام مطلع شد، او را در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۹۵ برابر با ۱۵ دسامبر ۲۰۱۶ در شهر صفاقس تونس در یک عملیات ترور کرد تا مانع از دستیابی حماس به قابلیت طراحی و ساخت پهپادهای انتحاری شود. الزواری در زمان ترور ۴۹ سال داشت.
در پی ازسرگیری روابط سیاسی و مالی رژیم جمهوری اسلامی از حماس در سال ۱۳۹۶، که پیش‌تر به علت حمایت‌های اقتصادی ترکیه به صف مخالفان دولت سوریه به رهبری بشار اسد تبدیل شده بود، نه‌تنها رژیم جمهوری اسلامی و به‌خصوص نیروهای قدس سپاه حمایت‌های مالی ازحماس را گسترش داد، بلکه فناوری ساخت راکت‌های زمین به زمین و همچنین پهپادهای انتحاری را نیز در اختیار گردان‌های عزالدین قسام این گروه قرار داد. در نتیجه، تسلیحاتی چون این پهپادهای انتحاری و همچنین راکت‌هایی با قابلیت هدف قراردادن مرکز و شمال اسرائیل از نوار غزه با فناوری و دانش منتقل شده از ایران در نوار غزه تولید شدند.
اگرچه پهپادهای انتحاری شهاب ساخت گردان‌های عزالدین قسام حماس از لحاظ ظاهری به پهپادهای انتحاری قاصف ۲کِی نمونه انحصاری تولید شده از پهپادهای ابابیل‌تی ایرانی برای شبه‌نظامیان حوثی در یمن شباهت دارد اما به نظر نمی‌رسد دقت کافی برای هدف قراردادن اهداف ثابت و راهبردی چون ساختمان‌های کوچک و سامانه‌های پدافندی و دیگر اهداف کوچک مشابه به آنچه پهپادهای قاصف ۱ و ۲کِی شبه‌نظامیان حوثی در طول جنگ یمن داشتند را داشته باشند. آنچه برای حماس اهمیت دارد پرواز این پهپادها به سمت مناطق مسکونی چون شهرک‌های کوچک اطراف نوار غزه و برخورد آنها به اماکن مسکونی و تاسیسات شهری و روستایی و در نتیجه، ایجاد رعب و وحشت میان شهروندان غیرنظامی اسرائیل است.
