صبح روز جمعه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ برابر با ۲۱ مه ۲۰۲۱، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، به همراه امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، به اصفهان سفر کردند تا سه دستاورد جدید پهپادی، راداری و پدافندی این نیرو را رونمایی کنند. این دستاوردها شامل یک پهپاد تهاجمی سنگین به نام غزه (شاهد ۱۴۹)، یک سامانه پدافندی ارتفاع پست به نام ۹ دی، و یک رادار جست‌وجوگر هشدار زودهنگام به نام قدس بود که در واقع یک رادار هشدار زودهنگام بلاروسی به نام وستوک-ئی (Vostok-E) است که از سال ۱۳۹۰ در خدمت نیروی هوافضای سپاه قرار دارد.
نکته قابل تامل در پهپاد غزه رونمایی شده از سوی سپاه، برآمدگی بر روی جلو دماغه آن است که با هدف شبیه‌تر کردن آن به پهپادهای رزمی و شناسایی تولید کشورهایی چون آمریکا، اسرائیل و چین بر روی آن ایجاد شده است، و در آن پهپادهای شناسایی و تهاجمی، در واقع محل قرارگیری آنتن ارتباط ماهواره‌ای است. از آنجا که سپاه پاسداران فاقد ماهواره‌های ارتباطی نظامی است، وجود این برآمدگی بر روی پهپاد غزه، دلیلی ندارد جز تلاش برای فریب افکار عمومی و باورپذیر کردن شعاع عملیاتی دوهزار کیلومتری‌ای که فرماندهان سپاه در رابطه با قابلیت‌های این پهپاد به رسانه‌های حکومتی اعلام کرده‌اند.
فریب، بخش مهمی از عملکرد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و ارائه اطلاعات غیرواقعی به رسانه‌ها در رابطه با رونمایی سامانه‌های نظامی بومی، همواره بخشی ثابت از عملکرد فرماندهان و روابط عمومی این نیروی شبه‌نظامی بوده است. از آنجا که رونمایی این سه سامانه با آغاز آتش‌بس میان اسرائیل و حماس پس از ۱۱ روز نبرد در نوار غزه متقارن بود، به نظر می‌رسد که هدف اصلی از آن، تبلیغات روانی در راستای روحیه دادن به هواداران جمهوری اسلامی ایران، اعضای سپاه پاسداران، و نیز اعضای گروه‌های تروریستی و نیروهای نیابتی وابسته به سپاه قدس باشد.
شاهد ۱۲۹؛ پهپادی که در طراحی پهپاد غزه از آن اقتباس شده است
در بهار سال ۱۳۹۱، مهندسان صنایع هوافضای شاهد سپاه پاسداران موفق شدند نخستین پیش نمونه از پهپاد رزمی شاهد ۱۲۹ خود را به پرواز درآوردند که حاصل پنج سال تلاش آنان و نیز مهندسان شرکت صنایع هواپیماسازی ایران (هسا) بود. این پهپاد نخستین بار در رزمایش پیامبر اعظم-۷ سپاه در شهریور ۱۳۹۱ شرکت کرد و تولید انبوه آن در شهریور ۱۳۹۲ آغاز شد، اما به دلیل تاخیر در توسعه و ساخت موشک‌ها و بمب‌های نقطه‌زن آن، تا اواخر سال ۱۳۹۴ قابلیت رزمی نداشت و تنها در عملیات‌های شناسایی استفاده می‌شد.
با تکمیل و ساخت بمب‌های هدایت تلویزیونی و فروسرخ سدید ۳۴۵، استفاده از آن پهپاد در سال ۱۳۹۵، علیه گروه‌های اسلامگرا چون داعش توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران در خاک سوریه آغاز شد. اما به علت پرواز مستمر این پهپادها در نزدیکی مواضع شبه‌نظامیان سوری وابسته به ایالات متحده آمریکا و نیز پرتاب یک بمب به سمت پایگاه آنها واقع در گذرگاه مرزی التنف، نیروی هوایی آمریکا دو فروند از آنها را به ترتیب در تاریخ ۱۸ و ۳۰ خرداد ۱۳۹۶ ساقط کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هر دو پهپاد، از سوی جنگنده‌های ضربتی اف-۱۵ئی «استرایک ایگل»(F-15E Strike Eagle) اسکادران ۴۹۲ شکاری نیروی هوایی آمریکا که از پایگاه هوایی شهید موفق‌السلطی در اردن به پرواز درآمده بودند، ساقط شدند. در همان روز ۳۰ خرداد ۱۳۹۶، نیروی هوایی پاکستان نیز با استفاده از یک فروند جنگنده جِی اِف-۱۷آ خود، یک فروند پهپاد شاهد ۱۲۹ نیروی هوافضای سپاه را که از چابهار به پرواز در آمده بود و مشغول یک عملیات تجسسی بر علیه گروه تروریستی جیش‌العدل (جندالله سابق) بود، ساقط کرد.
روز دوشنبه ۲۰ فروردین ۱۳۹۷، نیروی هوایی اسرائیل در جریان یک حمله هوایی به پایگاه هوایی تی-۴ یا تیاز نیروی هوایی سوریه در استان حمص، آخرین سه فروند پهپاد شاهد ۱۲۹ نیروی هوافضای سپاه پاسداران را به همراه یک مرکز کنترل و هدایت آنها منهدم کرد که در جریان آن شماری از خلبانان پهپاد نیروی هوافضای سپاه نیز کشته شدند. پس از آن، نیروی هوافضای سپاه هرگز پهپادهای شاهد ۱۲۹ را به سوریه اعزام نکرد و تنها تعداد محدودی از پهپادهای تهاجمی مهاجر-۶ که در مقایسه با آنها ابعاد کوچکتری دارند، به سوریه اعزام شدند.
روند تولید پهپادهای شاهد-۱۲۹ برای نیروی هوافضای سپاه در تاسیسات صنایع هواپیماسازی ایران در شاهین‌شهر نیز در سال ۱۳۹۷ با مشکل کمبود موتورهای اتریشی و ناتوانی خرید آنها به علت تحریم‌ها مواجه شد و به همین دلیل نرخ تولید پایین آمد؛ تا حدی که نیروی هوافضای سپاه پاسداران از جبران پهپادهای ازدسترفته خود در سوریه عاجز ماند. در مقابل، پهپاد ارزانتر و کوچکتر مهاجر۶ در شاهین‌شهر تولید، و به تدریج جایگزین پهپادهای ازدسترفته شد.
ماکتی که نماینگر رویاهای دست نیافتنی فرماندهان سپاه است
در اسفندماه سال گذشته، مهندسان صنایع هوافضای شاهد سپاه پاسداران در پایگاه قدر نیروی هوافضای سپاه در شهر اصفهان، ماکت نخستین پهپاد تهاجمی سنگین شاهد ۱۴۹ را که بر اساس پهپاد تهاجمی شاهد ۱۲۹ ساخته شده بود، تکمیل کردند، که تحت عنوان پهپادی به نام غزه در مراسمی رسمی در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ به نمایش درآمد. اما این ماکت بیش از آن که نمایانگر پهپادی رزمی-شناسایی با ویژگی‌های مورد نیاز نیروی هوافضای سپاه پاسداران باشد، ویژگی‌هایی دارد که آن را در دیدگان کارشناسان نظامی غیرواقعی و فاقد ارزش رزمی نشان می‌دهد.
مهمترین نکته‌ای که غیرواقعی بودن پهپاد غزه را در ذهن هر بیننده‌ای تداعی می‌کند، همان برآمدگی واقع در جلو بدنه آن است. آن برآمدگی در این گونه از پهپادها، محل تعبیه آنتن ارتباط ماهواره‌ای آن است. تلاش برای نشان دادن مجهز بودن این پهپاد به آنتن ماهواره‌ای در حالی صورت می‌گیرد که نیروی هوافضای سپاه نه تنها هیچ ماهواره نظامی در اختیار ندارد، بلکه تنها تاسواره یا کیوب‌ست (CubeSat) آن به نام نور۱ که در واقع یک ماهواره مینیاتوری مجهز به یک دوربین دیجیتال برای عکاسی در مدار ۴۲۵ کیلومتری از سطح زمین بود، پس از پرتاب به فضا در تاریخ سوم اردیبهشت ۱۳۹۹، به علت نقص فنی موفق به تهیه حتی یک عکس هم نشد و پس از مدتی از کنترل خارج شد.
بر اساس تصاویر و فیلم‌های منتشر شده از سوی روابط عمومی سپاه و بر اساس ادعای فرماندهان سپاه، پهپاد تهاجمی غزه می‌تواند ۱۳ بمب را درون محفظه داخلی سلاحش با استفاده از یک پرتابگر چرخان سلاح حمل کند که در مقایسه با حمل تنها چهار بمب در زیر بال‌های پهپاد شاهد، پیشرفت قابل توجهی است. اما مشخص نیست که پرتابگر چرخانی در کنار این پهپاد در مراسم رونمایی به نمایش درآمد، صرفا نمایشی باشد یا واقعا کاربرد عملیاتی داشته باشد.
از دیگر نکات قابل توجه این پهپاد، تجهیز آن به موتور توربوپراپ (جت ملخی) است، به جای موتور پیستونی روتاکس ۹۱۴ که بر روی شاهد ۱۲۹ تعبیه شده است، و به نظر می‌رسد از نوع پرات اند ویتنی پی تی۶ (Pratt & Whitney PT6) ساخت کانادا باشد. تهیه آن موتور در بازار سیاه، به‌خصوص به دلیل تحریم‌های وضع شده از سوی دولت آمریکا علیه صنعت هوایی ایران، برای شرکت صنایع هواپیماسازی ایران بسیار دشوارتر از موتورهای پیستونی روتاکس ۹۱۴ اتریشی است که بر روی پهپادهای شاهد ۱۲۹ و مهاجر-۶ تعبیه شده است.
در شرایطی که نیروی هوافضای سپاه پاسداران به علت در اختیار نداشتن ماهواره‌های ارتباطی و نیز فناوری ساخت سامانه‌های ارتباط ماهواره‌ای، از هدایت و به پرواز درآوردن پهپادها در مسیر طولانی عاجز است، و نیز می‌کوشد تا خلاء ناشی از کمبود پهپادهای شاهد ۱۲۹ خود را با پهپادهای تهاجمی بسیار کوچکتر مهاجر-۶ جبران کند، به نظر نمی‌رسد به پهپاد سنگینی چون غزه یا شاهد ۱۴۹ برای ماموریت‌های رزمی نیاز داشته باشد، و تنها کاربرد این پهپاد می‌تواند دریافت بودجه‌ای کلان در راستای تحقیق و توسعه آن باشد.
در حال حاضر حداکثر شعاع عملیاتی پهپادهای مهاجر-۶ و شاهد-۱۲۹ این نیرو از محل استقرار مرکز هدایت و کنترلشان، تنها ۴۰۰ کیلومتر است.
