از روز شنبه ۵ خرداد، نشست دو روزه‌ای با شرکت حنیف اتمر، وزیر خارجه افغانستان، و رشید مردوف، وزیر خارجه ترکمنستان، در شهر هرات برگزار شده است. این نشست با هدف تقویت و توسعه همکاری‌های اقتصادی به‌خصوص انتقال انرژی از ترکمنستان به افغانستان و کشورهای جنوب آسیا برنامه‌ریزی شده است.
حنیف اتمر، وزیر خارجه افغانستان، در آغاز این نشست دو روزه اظهار داشت توسعه روابط میان افغانستان و ترکمنستان یک نیاز اساسی است. او پروژه‌های اقتصادی مشترک را هم برای افغانستان و هم برای ترکمنستان حیاتی دانست و گفت که در نشست هرات، دو طرف درباره هشت پروژه بزرگ و مهم شامل پروژه‌های انتقال گاز (تاپی)، انتقال برق (تاپ)، خط آهن، صادرات سنگ مرمر، تجارت و حمل‌ونقل، همکاری‌های فرهنگی، روابط دوجانبه، روند صلح و مبارزه با کرونا، گفت‌وگو و توافق خواهند کرد.
رشید مردوف، وزیر خارجه ترکمنستان، نیز با تاکید بر روابط دوستانه و گرم میان افغانستان و ترکمنستان در طول سال‌ها، پروژه‌های مشترک افغانستان و ترکمنستان را نمونه این رابطه دوستانه عنوان کرد و گفت صادرات انرژی به افغانستان نیز در کنار پروژه‌های تاپی و تاپ افزایش می‌یابد که یک پروژه تازه ۵۰۰ کیلوولت انرژی که در ماه ژانویه با افغانستان آغاز شده، از آن جمله است. وزیر خارجه ترکمنستان همچنین از آغاز به کار چند پروژه جدید در شهرک تورغندی در خاک افغانستان در آینده نزدیک خبر داد که پیش از برنامه آغاز پروژه تاپی خواهند بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در این نشست دو روزه، علاوه بر وزرای خارجه افغانستان و ترکمنستان، وزیر معادن و صنایع افغانستان، رئیس بانک مرکزی، رئیس شرکت برق افغانستان و تعدادی از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیز حضور داشتند. داود نورزی، رئیس شرکت برق افغانستان، در این نشست گفت: «پروژه تاپی مهم‌ترین پروژه اقتصادی برای افغانستان است که می‌تواند تاثیر اقتصادی و سیاسی عمیقی در کشور ما داشته باشد.» نورزی افزود که به‌زودی پروتکل سه‌جانبه همکاری میان افغانستان، ترکمنستان و پاکستان برای آغاز فاز اول پروژه تاپی که قرار است در ماه اوت در داخل خاک افغانستان آغاز شود، امضا خواهد شد. رئیس شریک برق افغانستان گفت که با تلاش این شرکت، کشور ترکمنستان قیمت برق صادراتی به این کشور را کاهش داده و در کنار آن مقدار برق صادراتی از ترکمنستان به افغانستان نیز افزایش یافته است.
پروژه‌های تاپی و تاپ برای ترکمنستان، افغانستان و پاکستان، طرح‌هایی بزرگ و حیاتی به شمار می‌روند؛ هرچند ارزش آنها برای افغانستان، بیش از دو کشور دیگر است. این پروژه که نخستین بار در دهه ۱۹۹۰ مطرح شد، گاز ترکمنستان را به کشورهای پاکستان و هند انتقال می‌دهد. جنگ‌های دهه ۱۹۹۰ اجازه نداد این پروژه مهم به فاز عملی وارد شود.
در سال ۲۰۰۳، این پروژه دوباره در دستور کار کشورهای ترکمنستان، افغانستان و پاکستان قرار گرفت و زمانی که در سال ۲۰۰۸ کشور هند نیز به آن پیوست، اجرایی شدنش کلید خورد. در سال ۲۰۱۶، رهبران چهار کشور به‌صورت رسمی این پروژه را آغاز کردند اما جنگ‌های شدید در خاک افغانستان و تاخیر در اجرای پیش‌برنامه‌های این پروژه بزرگ، باعث شد تا کار عملی این پروژه در داخل خاک افغانستان تا امروز با تاخیر روبه‌رو شود.
پروژه تاپی برای افغانستان ارزش حیاتی دارد. افغانستان سالانه تنها از انتقال گاز این پروژه، در حدود ۵۰۰ میلیون دلار درآمد خواهد داشت. در کنار آن، در ۱۰ سال اول سالانه ۵۰۰ میلیون مترمکعب گاز نیز از این پروژه به دست می‌آورد و در ۱۰ سال دوم، می‌تواند تا یک میلیارد مترمکعب گاز از آن سهم داشته باشد. در ۱۰ سال سوم، سهم افغانستان به ۱.۵ میلیارد مترمکعب گاز می‌رسد. خط لوله گاز تاپی سالانه ۳۳ میلیارد مترمکعب گاز را از ترکمنستان به پاکستان و هند انتقال می‌دهد و به همین دلیل یکی از پروژه‌های بزرگ در منطقه به شمار می‌رود.
در کنار این پروژه، چند طرح مهم دیگر نیز بررسی می‌شود؛ یکی از آنها تاپ است که برق ترکمنستان را به پاکستان منتقل می‌کند. در این پروژه، ۵۰۰ کیلوولت انرژی برق به پاکستان منتقل می‌شود. افغانستان از این پروژه نیز سالانه ۱۱۰ میلیون دلار درآمد خواهد داشت.
علاوه بر این‌ها، قرار است عملیات احداث خط آهن ترکمنستان به پاکستان نیز به‌زودی آغاز شود. این پروژه در امتداد خط لوله گاز تاپی خواهد بود و ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان وصل می‌کند.
به نظر می‌رسد که دولت افغانستان و ترکمنستان به این نتیجه رسیده‌اند که باید پروژه تاپی و تاپ در خاک افغانستان آغاز شود. ارزش این پروژه در مجموع بیش از ۳۰ میلیارد دلار است و حتی می‌تواند بر صلح و ثبات افغانستان نیز تاثیر مثبت بگذارد. در کنار آن، دولت ترکمنستان که به‌شدت به ساخت شهرهای جدید علاقه‌مند است، می‌خواهد از سنگ مرمر افغانستان که معادن آن در هرات است، استفاده کند. ذخایر سنگ مرمر افغانستان حدود ۲۲ میلیارد دلار ارزش‌گذاری شده است و صادرات آن به ترکمنستان عواید فراوانی برای افغانستان به ارمغان خواهد آورد.
