کسب مدال در رشته‌های تیمی المپیک برای کاروان ایران یک آرزوی دیرینه است. اما تیم ملی شمشیربازی سابر ایران از این آرزو دور نیست و شاید سنت ورزش ایران که مدال‌آوری در ورزش‌های انفرادی است، در المپیک توکیو بشکند.

شمشیربازی با سه اسلحه فلوره، اپه و سابر انجام می‌شود. ایران در شمشیربازی طی دهه اخیر با سابر پیشرو است اما در فلوره و اپه پیشرفت چندانی ندارد. شمشیربازی از تاریخی‌ترین رشته‌های ورزشی‌ــ مثل دو و میدانی‌ــ در المپیک‌هاست اما ایران اگرچه حتی حضور در المپیک را بیش از یک قرن پیش با شمشیرباز ایرانی به نام فریدون ملکم در المپیک ۱۹۰۰ پاریس تجربه کرده بود، تا المپیک ۲۰۱۶ ریو امید به درخشش و مدال نداشت، چون پس از انقلاب ایران وقفه‌ای ۳۶ ساله در رسیدن شمشیربازهای ایرانی‌ به المپیک افتاده بود. پیش از انقلاب، ایران در المپیک‌های ۱۹۶۴ توکیو، ۱۹۷۲ مونیخ و ۱۹۷۶ مونترال سه بار حضور در المپیک را با شمشیربازهای زن و مرد تجربه کرده بود.

وقفه ۳۶ ساله تا المپیک ۲۰۱۲، مجتبی عابدینی شورمستی را به چهره ویژه شمشیربازی ایران تبدیل کرد. او اما در لندن ۲۰۱۲ کم‌تجربه بود و در اسلحه سابر سی‌و‌ششم شد. این برای عابدینی پایان راهش نبود، بلکه داستان شمشیربازی ایران را در همان مقطع از نو نوشت. در المپیک ۲۰۱۶ ریو عابدینی تا مرز رسیدن به مدال پیش رفت اما چهارم شد. عابدینی با گذشت این سال‌ها به یک شمشیرباز باتجربه تبدیل شده است و در المپیک توکیو چیزی جز مدال المپیک او را خوشحال نمی‌کند.

تیم شمشیربازی ایران در المپیک توکیو متشکل از مجتبی عابدینی، محمد رهبری، علی پاکدامن و محمد فتوحی، امید به کسب مدال تیمی دارد. این نخستین بار است که شمشیربازی ایران در بخش تیمی المپیک شرکت می‌کند. ۸ تیم شمشیربازی در المپیک شرکت دارند. بنا به رده‌بندی فدراسیون جهانی شمشیربازی و قوانین المپیک، تیم ملی اسلحه سابر ایران نخستین دیدار خود در توکیو را مقابل ایتالیا برگزار می‌کند. ایتالیا پرمدال‌ترین تیم تاریخ شمشیربازی در المپیک‌هاست. در دور نخست این رقابت‌ها کره جنوبی با مصر مواجه می‌شود، مجارستان به دیدار آمریکا می‌رود و آلمان و روسیه هم مقابل هم شمشیر می‌کشند. تیم ملی شمشیربازی ایران اگر مقابل ایتالیا برنده باشد، در دومین مسابقه با برنده دیدار مجارستان و آمریکا مواجه خواهد شد. ایران در بخش انفرادی نیز سه نماینده خواهد داشت و این نیز فرصتی برای رسیدن به مدال است.

پیمان فخری، سرمربی تیم ملی شمشیربازی سابر ایران امیدوار به کسب مدال در المپیک است اما با این جملات اصرار دارد سطح توقع‌ها را کاهش دهد: «اگر ارزیابی کنید نسبت به تیم‌های دنیا، با کمترین بودجه و امکانات بیشترین نتایج را گرفته‌ایم و هیچ‌کس نمی‌تواند بعد از المپیک توکیو از ما انتقاد کند که باید مدال می‌گرفتیم. اگر مدال گرفتیم که مفت چنگمان. اگر هم مدال نگیریم جای انتقادی نمی‌تواند باشد. اما این آرزوی قلبی ما است و خودمان دوست داریم که مدال بگیریم. توقعات باید پایین بیاید اما شانس مدال تیمی و انفرادی را داریم.»

اهمیت شمشیربازی در کاروان ایران چنان زیاد است که مجتبی عابدینی و علی پاکدامن دو گزینه برای پرچمداری ایران در المپیک توکیو بودند. اما پیمان فخری، سرمربی تیم ملی به این دلیل که یک روز پس از مراسم افتتاحیه، بازی‌های تیم ملی شمشیربازی ایران شروع می‌شود، اجازه نداد که عابدینی یا پاکدامن پرچمدار باشند. پرچمدار کاروان ایران صمد نیکخواه بهرامی، بازیکن تیم ملی بسکتبال خواهد بود.

از میان زنان شمشیرباز ایرانی پریا ماهرخ در اسلحه اپه، نگین کافی در فلوره و نجمه سازنچیان در اسلحه سابر شانس خود را برای حضور در المپیک توکیو امتحان کردند اما موفق به کسب سهمیه نشدند.

در شمشیربازی ایران انتقادهایی مطرح است مبنی بر اینکه فدراسیون شمشیربازی به ریاست فضل‌الله باقرزاده امکانات را در رشته‌های مختلف شمشیربازی و زنان و مردان تبعیض‌آمیز توزیع می‌کند و فقط در سابر مردان امکانات بهتری پیدا می‌شود. علیرضا ادهمی، کاپیتان تیم ملی اسلحه فلوره، دراین‌ باره گفته است: «اگر در رابطه با شمشیربازی و مسائل داخلی این رشته به دنبال حقیقت هستید باید با اهالی اسلحه فلوره و اپه صحبت کنید. البته که خیلی‌ها در شمشیربازی حرف نمی‌زنند چون می‌ترسند. حرف زدن در این رشته ترس دارد. این مسائل فقط مربوط به شرایط نابرابر میان اسلحه سابر با دو اسلحه دیگر نیست. حتی در مورد مسابقات و قراردادهای باشگاهی هم با مسائلی مواجه هستیم.»

علی یعقوبیان، سرمربی تیم ملی اپه ایران، در انتقاد به همین وضعیت تبعیض‌آمیز استعفا داد. او درباره حسرت ایران در اسلحه اپه برای رسیدن به المپیک گفت:‌ «اگر می‌خواهیم به سهمیه برسیم باید شرایط‌مان با اسلحه سابر مساوی باشد. اسلحه سابر پزشک، ماساژور و روانشناس دارد، اما تا حالا یک بار هم رنگ تمرین در آکادمی را ندیده‌ایم و اردوهای ما بیشتر در شهرستان‌ها برگزار می‌شود. اعزام‌ تیم اپه به مسابقات هم برابر نیست. وسایل ما گران‌تر است و رقابت‌های ما کمتر. ما جنگ نابرابری با کشورهای خارجی داریم. یک کلاشینکوف به ما داده‌اند و باید مقابل تانک بایستیم. این کار شدنی نیست.»

جدای از این انتقادها، تیم ملی سابر ایران نسلی طلایی از شمشیربازی ایران را در اختیار دارد. مجتبی عابدینی مشهورترین چهره این رشته است. کاپیتان تیم ملی سابر ایران اگرچه می‌گوید در المپیک توکیو برای مدال می‌جنگد اما او با مصدومیتی کهنه به توکیو خواهد رفت. عابدینی در مورد وضعیت مصدومیت کتف خود می‌گوید: «من با مصدومیت تمریناتم را انجام می‌دهم. به هرحال مساله‌ای است که باید با آن کنار بیایم و تا المپیک این کتف بیچاره من، همراهی‌ام کند. با توجه به فرصت کمی که تا المپیک باقی مانده است، دیگر نمی‌توان درمان خاصی انجام داد.»

در المپیک توکیو تیم ملی شمشیربازی ایران بیش از رشته‌های تیمی دیگر مثل بسکتبال و حتی والیبال شانس مدال دارد. مدال المپیک در رشته‌های ورزشی تیمی چیزی نیست که بتوان در ورزش ایران به آسانی درباره‌اش حرف زد.