شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی روز دوشنبه، ۱۵ شهریور، از آغاز پروژه احیای بافت تاریخی جده خبر داد.

شهر جده در ساحل دریای سرخ، پایتخت اقتصادی عربستان سعودی و دارای سابقه تاریخی چند هزارساله است. منطقه‌ای که برای بازسازی و احیا در این شهر در نظر گرفته‌شده شامل بیش از ۶۰۰ ساختمان تاریخی، ۳۶ مسجد قدیمی، پنج بازار، گذر و چند میدان قدیمی است.

هدف برنامه‌های توسعه گردشگری در جده که از سال‌ها قبل شروع‌شده، توسعه مشاغل، پروژه‌های فرهنگی و مقصدی برای کارآفرینان حوزه گردشگری است. برخی از ساختمان‌های قدیمی در این شهر در ادامه سیاست‌های گسترش گردشگری، به هتل تبدیل شدند.

عربستان سعودی در معرفی این بنا برای ثبت در فهرست یونسکو بر نقش نمادینی که این بندر به‌عنوان دروازه ورود به مکه برای زائران مسلمان داشت تأکید کرد. این ارتباط ناگسستنی با حج، جده قدیم را به شهری تبدیل کرد که مسلمانان آسیا، آفریقا و خاورمیانه در آن اقامت داشتند، کار می‌کردند و هم‌زمان با آوردن فرهنگ خود به رشد و شکوفایی شهر کمک کردند.

وزارت فرهنگ عربستان در برنامه‌های خود در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که شهر قدیمی جده را با ایجاد یک مسیر عابر پیاده در سراسر این منطقه به موزه‌ای در فضای باز تبدیل می‌کند.

بندر جده، دروازه مکه

جده قدیم معروف به «عروس دریای سرخ» در ساحل شرقی این دریا واقع‌شده است. این منطقه از قرن هفتم میلادی به‌عنوان بندر اصلی مسیرهای تجاری اقیانوس هند ایجاد شد و مسیر حمل کالاها به مکه بود. همچنین جده دروازه ورود حجاجی که از راه دریا می‌آمدند هم بود. این نقش‌های دوگانه مهم باعث شد که این شهر به یک مرکز چند فرهنگی پررونق تبدیل شود که با یک سنت معماری متمایز مشخص می‌شود. خانه‌های چندطبقه ساخته‌شده در اواخر قرن نوزدهم متعلق به تاجرهای شهر، ترکیب سنت‌های ساختمانی مرجانی ساحلی دریای سرخ و تأثیرات صنایع‌دستی در امتداد مسیرهای تجاری بود.

جده تاریخی بازتاب برجسته‌ای از معماری دریای سرخ است، سبک ساختمانی که زمانی در شهرهای هر دو سوی ساحل دریای سرخ متداول بود. اگر چه امروزه تنها آثار کمی از آن‌ها در خارج از جده یافت می‌شود. ساختمان‌های چندطبقه با پنجره و سکوهای پیش‌آمده چوبی که منبت‌کاری شده‌اند سکونت‌گاه تاجران ثروتمند این شهر بود. این ساختمان‌ها، همچنین خانه‌های سنگی مرجانی، مساجد، گذر، سوق‌ و میدان‌ها عمومی کوچک در سال ۲۰۱۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدند.

پس از افتتاح کانال سوئز در سال ۱۸۶۹ و ورود کشتی‌های بخار به مسیرهای دریایی که اروپا را با هند و آسیا پیوند می‌دهد، رونق تجارت، ثروت هنگفتی را برای بسیاری از بازرگانان که خانه‌هایی با تزئین مجلل ساخته بودند به ارمغان آورد و همچنین منجر به توسعه بازارها و مساجد شد. علاوه بر این، افزایش کشتی‌های دریایی به تعداد بیشتری از زائران اجازه داد تا به زیارت مکه بروند و در نتیجه مناطق مسکونی در جده گسترش پیدا کرد.

در طرح احیای بافت قدیم جده، مجموعه‌ای خانه‌های تاریخی با نمای چوبی، بناهای مرجانی، بناهایی با فناوری سنتی تهویه هوای داخلی و به‌صورت کلی ساختمان‌هایی که به تجارت، مناسک دینی و اسکان زائران مربوط می‌شود پس از مرمت و پایان برنامه‌های استحکام جزئی از یک موزه فضای باز شهری خواهند شد.