افشای نقش جاسوس ایرانی در پرونده استاکس‌نت

مهندس ایرانی کار انتقال ویروس به کامپیوترهای نطنز را انجام داده است

KAZEM GHANE / IRNA / AFP

«یاهو نیوز» در گزارش مفصلی که روز گذشته منتشر کرده جزئیات جدیدی از حمله سایبری به تأسیسات هسته‌ای نطنز را منتشر کرده است. حمله سایبری با استفاده از ویروس استاکس‌نت که در فاصله سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ میلادی به تأسیسات غنی‌سازی اورانیوم ایران خسارت‌هایی وارد کرده بود، نخستین عملیات سایبری هماهنگ چند کشور در جهان بوده است. این ویروس توسط آمریکا و اسرائیل طراحی شده بود و قرار بود با ایجاد خسارت به سانتریفیوژهای در حال کار در مجتمع نطنز، سرعت غنی‌سازی در ایران را کم کند.

گزارش یاهونیوز، علاوه بر افشای همکاری سرویس اطلاعاتی هلند و آلمان با این پروژه، اطلاعات جدیدی از عامل انتقال ویروس به کامپیوترهای مجتمع نطنز را نیز ارائه می‌دهد. بنا به این گزارش سازمان سیا و موساد در سال ۲۰۰۴ در تماس با سرویس اطلاعاتی هلند  (AIVD) از این سرویس برای دسترسی به تأسیسات در حال ساخت نطنز کمک می‌خواهند. نهایتاً سرویس اطلاعاتی هلند با به‌کارگیری یک مهندس مکانیک ایرانی که در یکی از شرکت‌های فرعی در پروژه تکمیل تأسیسات کامپیوتری نطنز مشغول به کار بوده است، امکان انتقال ویروس به کامپیوترهای این تأسیسات را برای سیا و موساد فراهم می‌کنند.

درخواست سیا و موساد از سرویس اطلاعاتی هلند به این دلیل بوده است که سانتریفیوژهای ساخته‌شده در ایران برای انجام غنی‌سازی در نطنز بر اساس نقشه‌های به سرقت رفته یک شرکت هلندی در دهه ۷۰ میلادی بوده است. این نقشه‌ها که توسط عبدالقدیرخان دانشمند هسته‌ای پاکستانی دزدیده شده بود بعدتر در برنامه هسته‌ای پاکستان، لیبی و ایران به کار گرفته شد.

با توجه به متصل نبودن کامپیوترهای تأسیسات نطنز به اینترنت، مأمور اطلاعاتی باید ویروس را با استفاده از یک حافظه USB به کامپیوترها منتقل می‌کرده است. این مهندس ایرانی نهایتاً در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ کار انتقال ویروس استاکس نت به کامپیوترهای نطنز را انجام می‌دهد. آخرین حضور این ایرانی در سال ۲۰۰۸ بوده است و پس از آن این فرد از پروژه خارج می‌شود.

پیش‌تر و در سال ۲۰۱۲ وب‌سایت تابناک خبر داده بود که عامل انتقال ویروس به تأسیسات نطنز یک جاسوس ایرانی سازمان سیا بوده که در پایگاه «نوادا» تربیت شده و عضو سازمان مجاهدین خلق بوده است. حال با انتشار این گزارش به نظر می‌رسد اطلاعات منتشرشده از سوی مقام‌های امنیتی ایران درباره عامل انتقال ویروس چندان دقیق نبوده است. نکته دیگری که در این گزارش مطرح شده است کمک دستگاه اطلاعاتی آلمان در این پروژه است. با توجه به اینکه تجهیزات دومنظوره شرکت زیمنس در بخش مکانیکی سانتریفیوژها به کار رفته بود، آلمان نیز اطلاعاتی در این زمینه به سیا و موساد منتقل می‌کند. این اطلاعات در تکمیل و به‌روزرسانی ویروس استاکس نت استفاده می‌شود.    

همچنین در این گزارش گفته می‌شود که حمله استاکس نت اسم رمز «بازی‌های المپیک» را داشته است. استفاده از نام بازی‌های المپیک احتمالاً به دلیل همکاری ۵ کشور (مانند ۵ حلقه نماد المپیک) در این حمله انتخاب شده است. همچنین احتمال دیگر می‌تواند مربوط به بخشی از عملیات باشد که در آن ۵ شرکت جانبی ایرانی که در نصب تجهیزات کنترل صنعتی نطنز فعال بوده‌اند به ویروس استاکس‌نت آلوده می‌شوند تا نسخه‌های جدیدتر این برنامه را به این تأسیسات و یا تأسیسات مخفی احتمالی منتقل کنند.

به‌جز آمریکا و اسرائیل، اکنون نقش هلند و آلمان نیز در این حمله روشن شده است و در گزارش یاهونیوز گفته شده است که فرانسه نیز با این پروژه همکاری داشته است.

سرویس اطلاعاتی هلند و آمریکا به پرسش‌های نویسنده گزارش درباره تائید یا رد اطلاعات ارائه‌شده در گزارش پاسخ نداده‌اند. گفته شده است که هدف از حمله استاکس نت از بین بردن کامل برنامه هسته‌ای ایران نبوده است و دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا به دنبال فشار وارد کردن به ایران برای پذیرش مذاکرات اتمی و یا خریدن وقت برای فعال شدن اقدامات دیپلماتیک بوده است.

در این گزارش آمده است که آلمان اطلاعات فنی و تخصصی خود در زمینه سیستم‌های کنترل محصولات صنعتی شرکت زیمنس که از آن‌ها در نطنز برای کنترل گردش سانتریفوژها استفاده می‌شد را در اختیار سیا و موساد گذاشته است. فرانسه نیز اطلاعات مشابهی را ارائه کرده بود.

در بخش دیگری از این گزارش گفته می‌شود که فرمان حمله استاکس‌نت در سال ۲۰۰۶ و از سوی جورج بوش داده می‌شود. پیش‌تر گفته می‌شد که حمله استاکس نت به فرمان اوباما انجام شده است.

همچنین فاش شده است که ایده انجام این عملیات در ادامه پروژه دیگری در رابطه با برنامه‌ هسته‌ای ایران مطرح شده است. در سال ۲۰۰۴ و پس از توقیف محموله تجهیزات غنی‌سازی به مقصد لیبی و با توجه به شباهت آن‌ها با سانتریفیوژهای ایرانی در آزمایشگاهی در ایالت تنسی آمریکا این چند سانتریفیوژ برای شبیه‌سازی غنی‌سازی در ایران فعال می‌شوند. هدف از نصب و فعال‌سازی این سانتریفیوژها این بوده است که به مقامات آمریکایی تخمینی از مدت‌زمان مورد نیاز ایران برای تامین مواد هسته‌ای برای یک بمب اتمی بدهد.

بیشتر از