لیز تراس، وزیر خارجه بریتانیا، روز چهارشنبه اولین سفر خود به منطقه خلیج فارس را با دیدار از عربستان سعودی آغاز می‌کند. وزیر جدید بریتانیا می‌کوشد به تلاش‌های لندن برای افزایش روابط اقتصادی و امنیتی ادامه دهد.
خانم تراس پیش از این سفر، گفت: «روابط نزدیک‌تر امنیتی و اقتصادی با متحدان ما در منطقه خلیج [فارس] باعث ایجاد شغل و فرصت برای مردم در بریتانیا می‌شود و به دوستان و شرکایمان اطمینان می‌دهد که از موضع قدرت در جهان حضور داریم.»
اخیرا تصمیم «صندوق سرمایه‌گذاری عمومی» عربستان سعودی به خرید باشگاه محبوب نیوکاس بریتانیا با قیمت ۳۰۵ میلیون پوند تیتر خبرها شده بود، رویدادی که احتمالا در سفر خانم تراس مطرح خواهد شد.
دولت بریتانیا جزئیات این معامله را برملا نکرده و گفته است این کار می‌تواند به روابط ریاض و لندن ضربه بزند.
خانم تراس قرار است با همتای سعودی خود دیدار کند. بنا بر اعلام دفتر وزیر خارجه بریتانیا، «همکاری نزدیک‌تر در موضوع امنیت منطقه، توسعه، حقوق بشر، مقابله با تروریسم و چگونگی بهبود روابط اقتصادی بین دو کشور به‌عنوان بخشی از برنامه عربستان سعودی برای تنوع اقتصادی» از موضوع‌های اصلی مذاکرات در این دیدار خواهند بود.
تراس که پیش از این وزیر بازرگانی بین‌المللی بود، پس از آن روی کار آمد که وزیر قبلی، دومینیک راب، به‌دلیل عملکرد ناموجه هنگام خروج بریتانیا از افغانستان، برکنار شد. خانم تراس دومین زن تاریخ این کشور است که به این سمت رسید.
این سیاستمدار، که خود را طرفدار مارگارت تاچر، نخست‌وزیر محافظه‌کار بریتانیا، می‌داند، سابقه‌ای طولانی در تنظیم روابط لندن با اسرائیل و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس دارد. از این لحاظ، روی کار آمدن او خبر خوبی برای این کشورها محسوب می‌شود. خانم تراس در ژوییه ۲۰۲۰، نقشی کلیدی در تصمیم بریتانیا برای ازسرگیری فروش تسلیحات به ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در جنگ داخلی یمن داشت. پیش از آن، هرگونه فروش سلاح این کشور به عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و کویت تعلیق شده بود. تصمیم تراس در این زمینه انتقاد برخی گروه‌های حقوق بشری از جمله عفو بین‌الملل را برانگیخت.
تراس قبل از سفر به جزیره‌العرب، روز دوشنبه در لندن با همتای اماراتی‌اش، شیخ عبدالله بن زاید، دیدار کرد. دو طرف در جریان این دیدار وعده دادند همکاری میان دو کشور گسترش پیدا کند. شیخ محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی و قدرتمندترین چهره سیاسی امارات متحده عربی، نیز اخیرا از لندن بازدید و با بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، دیدار کرده بود و دو طرف وعده افزایش همکاری‌ها در آینده را دادند.
وزیر خارجه بریتانیا پس از عربستان سعودی به قطر می‌رود تا با همتای قطری‌اش و با امیر این کشور، شیخ تمیم بن حمد، دیدار کند. موضوع افغانستان اصلی‌ترین موضوع سفر تراس به دوحه خواهد بود. او از مجتمع «پارک ویو» نیز، که پناهجویان افغان در آن اسکان موقت داده شده‌اند، دیدار می‌کند.
وزارت خارجه بریتانیا در بیانیه‌ای، اعلام کرد: «قطر نقشی کلیدی در پشتیبانی از سفر امن کسانی که پس از پایان عملیات تخلیه بریتانیا در اواخر ماه اوت خواهان خروج از افغانستان بودند داشته است، از جمله بیش از ۱۰۰ شهروند بریتانیا.»
تراس در دوحه روند «گفت‌و‌گوی راهبردی» با قطر را آغاز می‌کند.
وزارت خارجه بریتانیا تاکید کرد: «وزیر خارجه هم عربستان سعودی و هم قطر را شرکایی مهم در تعمیق روابط اقتصادی، فناوری، امنیتی و دفاعی بریتانیا با دوستان و متحدان در سراسر جهان می‌داند.»
تراس در همین زمینه گفت خواهان «رابطه بازرگانی نزدیک‌تر و سرمایه‌گذاری با خلیج [فارس]» است و در ضمن مایل است لندن و ریاض در عرصه‌‌هایی همچون اشتراک اطلاعات، توسعه، مسائل امنیتی و دفاعی بیشتر همکاری کنند.
بر اساس آمار بریتانیا، میزان بازرگانی این کشور با شش کشور عرب حوزه خلیج فارس (عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، کویت، بحرین و عمان) در حال حاضر بیش از ۳۰ میلیارد دلار است. بنا بر اعلام وزارت خارجه این کشور، امضای توافق تجارت آزاد می‌تواند فرصت‌های بیشتری برای صادرکنندگان بریتانیایی و «روابط دو‌طرفه سرمایه‌گذاری» ایجاد کند.
روابط بریتانیا و عربستان سعودی سابقه‌ای دیرین دارد. ریشه آن را معمولا در سال ۱۸۴۸ می‌دانند، زمانی که فیصل بن ترکی، حاکم وقت عربستان سعودی، از رزیدنت سیاسی بریتانیا که در بوشهر مستقر بود و بر شیخ‌نشین‌های منطقه سیطره داشت، به‌طور رسمی درخواست کرد از نماینده‌اش در «ساحل متصالح» پشتیبانی کند، منطقه‌ای از شیخ‌نشین‌های هم‌پیمان با بریتانیا که قریب صد سال بعد، از بریتانیا مستقل شدند و «امارات متحده عربی» را تشکیل دادند.
بریتانیا در سال ۱۹۲۶، از اولین دولت‌های جهان بود که پادشاهی عربستان سعودی را به رسمیت شناخت. عربستان سعودی چهار سال بعد در لندن سفارت باز کرد. بریتانیا علاوه بر سفارتخانه در ریاض، در شهر جده کنسولگری دارد و در شهر الخبر، دفتر بازرگانی.
وزیر خارجه عربستان سعودی، فیصل بن فرحان، در ماه مه در سفر به لندن، با دومینیک راب، وزیر وقت خارجه، دیدار کرد تا در مورد مسائل گوناگون از جمله رویدادهای فلسطین و اسرائیل گفت‌و‌گو کنند. در آن دیدار، خالد بن بندر آل‌سعود، سفیر عربستان در لندن از سال ۲۰۱۹ تاکنون، نیز شرکت داشت. آقای خالد عضوی از خانواده سلطنتی عربستان سعودی است و پیش از این، سفیر ریاض در آلمان بود. او درس‌خوانده دبیرستان معروف «ایتان» در بریتانیا است و در رشته شرق‌شناسی در دانشگاه آکسفورد درس خوانده و از مدرسه نظامی سندهرست بریتانیا مدرک گرفته است؛ در نتیجه، شناختی نزدیک از بریتانیا دارد.
روابط لندن و دوحه نیز سابقه‌ای طولانی دارد. در سال ۱۹۱۶، سه سال پس از آنکه امپراتوری عثمانی اعلام کرد خود را حاکم قطر نمی‌داند، حاکم وقت این کشور، عبدالله بن جاسم آل‌ثانی، با بریتانیا توافقی امضا کرد تا این شیخ‌نشین نیز مثل بسیاری از دولت‌های منطقه، تحت حمایت بریتانیا باشد و استقلالی در امور خارجه نداشته باشد. «شرکت نفت ایران و انگلیس» (با مرکزیت لندن) از سال ۱۹۳۸ در قطر حضور داشت. اما در پی جنگ جهانی دوم، قطر استقلال بیشتری پیدا کرد و بریتانیا از سال ۱۹۴۹، در دوحه سفارت داشته است. قطر نیز از سال ۱۹۷۰ در محله می‌فیرِ لندن، سفارتخانه دارد. استقلال رسمی قطر مثل امارات متحده عربی، به سال ۱۹۷۱ بازمی‌گردد، زمانی که بریتانیا تصمیم گرفت تمامی پایگاه‌هایش در شرق کانال سوئز را تخلیه کند و منطقه خلیج فارس را به دولت‌های مستقل بسپرد.
آقای جانسون دو سال پیش، در سپتامبر ۲۰۱۹، در لندن با شیخ تمیم دیدار کرد. نخست‌وزیر پیشین، دیوید کامرون، نیز در سال ۲۰۱۱ به قطر سفر کرد.
