دو ماه از سقوط کابل به دست طالبان می‌گذرد، اما ارتش ترکیه هنوز کاری برای خروج مترجمانی که به نیروهای آن کشور در دوران طولانی حضورشان در افغانستان کمک کردند، انجام نداده است. این، موضوع مقاله‌ای است که مجله اینترنتی «دیپلمات» روز شنبه به قلم اگنیشکا پیکولیچکا-ویلشوئسکا، روزنامه‌نگار لهستانی مقیم ازبکستان، منتشر کرد. 

ترکیه دومین ارتش بزرگ ائتلاف نظامی ناتو است و حضوری گسترده در جنگ افغانستان داشته است. در این مقاله می‌خوانیم که ۷۲ مترجم نیروهای ترکیه و خانواده‌هاشان به اضافه ۲۶ کارگر خدماتی پایگاه ترکیه در فرودگاه بین‌المللی حامد کرزای در تلاش برای خروج از افغانستان هستند و هنوز راهی نیافته‌اند. 

این روزنامه‌نگار لهستانی با برخی از آن مترجمان گفت‌وگو کرده است که به ارتش ترکیه که بخشی از نیروهای ناتو در افغانستان بودند، خدمت کرده‌اند، اما اکنون راهی برای خروج از کشور ندارند. یکی از این مترجمان به «دیپلمات» گفته است که سران ارتش او به او گفته‌ بودند اگر طالبان به قدرت برسد، آن‌ها حتما از کشور خارج خواهند شد. 

«دیپلمات»‌ از مجلات معتبر روابط بین‌الملل است که قبلا در توکیو مستقر بود و اکنون در واشنگتن. خانم پیکولیچکا-ویلشوئسکا هم روزنامه‌نگاری باسابقه است که در تاشکند ازبکستان زندگی می‌کند و سابقه پوشش گسترده افغانستان را نیز دارد. 

در روزهای منتهی به سقوط کابل و پس از آن، بسیاری از کشورها دست به انتقال گسترده مترجمان و تمامی همکاران محلی خود به خارج از آن زدند، اما خیلی از کشورها نیز در این زمینه ضعیف عمل کردند؛ از جمله هلند که کارمندان سفارت خود را در آن کشور رها کرد، یا آلمان که کارمندان محلی «آژانس آلمان برای همکاری بین‌المللی» را پس از وعده خروج از کشور، به حال خود گذاشت. اما بیشتر مترجمان نیروهای ارتشی موفق شدند از کشور خارج شوند و به گفته خانم پیکولیچکا-ویلشوئسکا، همکاران ارتش ترکیه استثنای مهمی در این زمینه بوده‌اند.

یکی از مترجمانی که با نام مستعار «علی» با پیکولیچکا-ویلشوئسکا گفت‌وگو کرده است، می‌گوید: «چهار نفر با تفنگ آمدند دم خانه‌مان، اما من قبلا تمام اسناد را سوزانده بودم. از من خواستند بروم بیرون و همه کتاب‌‌ها و لباس‌هایم را بیرون کشیدند. گفتند دنبال کسانی هستند که با نیروهای خارجی کار کرده‌اند. بعد من تصمیم گرفتم پنهان شوم. تلفنم را مسدود کردم و سیم کارتم را انداختم بیرون. اما تشخیص هویت من کار آسانی است.»

علی ۳۱ ساله از این گفته است که فقط تلفن و لپ‌تاپ و برخی لباس‌های خود را برداشته و حالا در خانه دوستان خود زندگی می‌کند و هر شب از جایی به جای دیگر می‌رود تا گیر طالبان نیفتد. او می‌گوید: «وضعیت ما که با خارجی‌ها کار می‌کردیم همین است. خیلی دشوار است.»

جواد ۳۶ ساله، دیگر مترجمی است که با «دیپلمات» گفت‌وگو کرده است. او می‌گوید از سال ۲۰۰۹ برای ارتش ترکیه کار می‌کرده است. او که سه فرزند دارد، می‌گوید باورش نمی‌شود که ترکیه بعد از ۱۲ سال خدمت او را رها کرده است. همسر او معلم ریاضی بوده که پس از به قدرت رسیدن طالبان کنار گذاشته شده است و خانواده حالا راهی برای کسب درآمد ندارد. پس از به قدرت رسیدن طالبان، جواد به علت سابقه همکاری خود با ناتو، به دست طالبان بازجویی و مضروب شده است. او تصاویری از زخم‌های پشت خود را نشان «دیپلمات» داده است و توضیح داده است که ناشی از شلاق خوردنش توسط طالبان است. او گفته است که طالبان برخوردی مشابه با سایر مترجمان نیز داشته‌اند. 

او به «دیپلمات» گفته است: «ما سال‌ها است به عنوان مترجم برای ارتش ترکیه و نیروهای ائتلاف کار کرده‌ایم. حالا ارتش ترکیه ما را رها کرده. به ما امید دادند که ما را به ترکیه یا قطر می‌برند، اما حالا خبری ازشان نیست. روند خروج که آغاز شد، به ما نامه‌ای دادند که تایید می‌کند ما به نیروهای ائتلاف تعلق داریم… به ما گفتند به سفارت ترکیه برویم، اما کسی ما را داخل راه نداد. به سوال‌های ما پاسخ نمی‌دهند و درخواست‌های ما را نمی‌پذیرند. بیشتر مترجمان اهل شمال هستند، از مزار شریف، فاریاب، جوزجان. به دلیل تهدید طالبان نمی‌توانند به خانه‌هاشان بروند. ما در کابل هم تحت خطر هستیم.»

ناتو و ارتش ترکیه به پرسش‌های «دیپلمات» در این مورد پاسخ نداده‌اند. در گزارش این مجله می‌خوانیم که مترجمان پیغام‌هاشان را به مافوق‌های خود در واتس‌اپ، به «دیپلمات» نشان داده‌اند تا تاکید کنند که تقاضاهای آن‌ها کاملا بی‌پاسخ مانده است. 

در روزهای گذشته اخبار نگران‌کننده‌ای در مورد بسیاری از مترجمان افغانستانی منتشر شده است. مجله «نیویورکر» ماه گذشته گزارشی در مورد یکی از مترجمان نیروهای آمریکایی منتشر کرد که هنوز پاسخی برای درخواست مهاجرت به آمریکا نگرفته است. 

در عین حال، تلاش‌ها در سراسر آمریکا و سایر کشورها برای کمک به این افراد در سطح جامعه مدنی نیز در جریان است؛ مثلا یک دانشجوی دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا که با فروش بلیت بازی‌های فوتبال آمریکایی کوشیده است برای حمایت از مترجمان افغانستانی حمایت مالی جمع کند تا در رسانه‌های محلی خبرساز شود. این کمک‌ها به سازمان غیرانتفاعی «کسی جا نمی‌ماند» اهدا می‌شوند که هدفش رساندن مترجمان افغانستانی به آمریکا و کمک به آن‌ها پس از ورود به کشور است. این سازمان در سال ۲۰۱۳ توسط سروان مت زلر از ارتش آمریکا و جانیس شینواری، مترجم افغانستانی او، تشکیل شد. چنین تلاش‌هایی در سطح محلی در سراسر کشور در جریان است.