فوتبال ایران در روزهای اخیر هر لحظه منتظر شنیدن یک خبر ناگوار از کنفدراسیون فوتبال آسیا بود که شاید در ظاهر بهت‌آور باشد، اما چندان نامنتظره نیست. اگر فدراسیون فوتبال ایران هر سال مستندات جعلی به ای‌اف‌سی نمی‌فرستاد، طی سال‌های اخیر شاید بارها با این خبر مواجه می‌شدیم: حذف استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان آسیا.
فدراسیون فوتبال آخرین تصمیم خود را چنین اعلام کرده است که می‌تواند فرصتی ۳ ماهه در اختیار استقلال و پرسپولیس قرار دهد.
داریوش مصطفوی، رئیس کمیته استیناف صدور مجوز حرفه‌ای باشگاه‌ها، می‌گوید: «با توجه به این که صورتحساب‌های مالی در زمان مقرر حسابرسی نشده است، مجوز حرفه‌ای ٢٠٢١ استقلال و پرسپولیس به صورت مشروط تایید شد و به این دو باشگاه مدت ٣ ماه فرصت داده شد تا موارد را اصلاح (کنند) و به تایید کمیته استیناف صدور مجوز حرفه‌ای برسانند. از همین لحظه به وزارت ورزش و جوانان به طور جدی توصیه می‌کنم که مجمع جداگانه برای دو باشگاه برگزار شود، چرا که از سوی کنفدراسیون فوتبال آسیا روی این موضوع حساسیت ایجاد شده است.»
فدراسیون فوتبال ایران در آخرین تلاش‌هایش برای حذف نشدن استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان آسیا، طی نامه‌ای به کنفدراسیون آسیا خواستار مهلت بیشتر برای رفع مشکلات استقلال و پرسپولیس شد و مسایلی مثل شیوع کرونا و تحریم‌های بانکی ایران را مانع حل مشکلات دانست.
کنفدراسیون فوتبال آسیا اما طی سال‌های اخیر بهانه‌های مشابهی را بارها از مسئولان پیشین فدراسیون فوتبال شنیده است. ای‌اف‌سی حتی فصل پیش فدراسیون فوتبال ایران را به دلیل ارائه مستندات دروغین ۱۲۰ هزار دلار جریمه کرد و سپس ضمانت‌نامه‌ای یک میلیون دلاری از مسئولان فدراسیون فوتبال امضا گرفت تا آن تخلف را تکرار نکنند. فدراسیون فوتبال در دوره ریاست مهدی تاج بارها با ارائه مستندات مالی غیرواقعی، بدهی باشگاه‌های ایرانی را از ای‌اف‌سی پنهان می‌کرد تا مجوز حرفه‌ای برای آنها صادر شود.
به دو دلیل، کنفدراسیون فوتبال آسیا می‌تواند لیگ قهرمانان آسیا را بدون دو باشگاه ایرانی برگزار کند. بررسی پرونده‌های مالی استقلال و پرسپولیس نشان می‌دهد که هر دو باشگاه بدهی‌های انباشته دارند و برای پرداخت آنها به‌موقع اقدام نمی‌کنند. مالکیت مشترک استقلال و پرسپولیس نیز دلیلی کافی برای کنار گذاشتن آن‌هاست. ای‌اف‌سی بارها بابت پرداخت بدهی‌های معوقه باشگاه‌های ایرانی و مالکیت دولتی و مشترک استقلال و پرسپولیس، هشدار داده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اگر بدهی‌های انباشته استقلال و پرسپولیس و مالکیت دولتی و مشترک دو باشگاه منجر به حذف آنها از لیگ قهرمانان آسیا می‌شد، شاید ای‌اف‌سی این بخت را در اختیار تیم‌های دیگری از لیگ برتر ایران قرار می‌داد تا در لیگ قهرمانان آسیا شرکت کنند. سپاهان و فولاد، دو تیم ایرانی دیگر در لیگ قهرمانان آسیا هستند که مجوز حرفه‌ای به دست آورده‌اند. اما طبق جدول فصل گذشته لیگ برتر، تیم‌های تراکتور و گل‌گهر هم می‌توانستند جانشین پرسپولیس و استقلال شوند. تراکتور البته بدهی‌های بسیاری (در حدود ۳۰۰ میلیارد تومان) دارد و در آن زمینه تنه به تنه استقلال و پرسپولیس می‌زند. تراکتور در فصل گذشته حتی تصمیم گرفته بود از لیگ قهرمانان آسیا کنار بکشد، چون پنجره نقل و انتقالاتش بسته بود و بازیکن به تعداد کافی برای برگزاری بازی نداشت. اما سرانجام با پادرمیانی و کدخدامنشی، مقابل النصر به میدان رفت. این می‌توانست تیم پیکان را جانشین تراکتور در فهرست تیم‌های ایرانی لیگ قهرمانان آسیا کند. اما قابل پیش‌بینی است که حضور تیم‌هایی مثل گل‌گهر یا پیکان، چه سرنوشتی می‌تواند در لیگ قهرمانان داشته باشد. آنها برای بازی در لیگ قهرمانان نیروی انسانی و تجربه کافی ندارند.
خطر حذف پرسپولیس و استقلال از لیگ قهرمانان را باید نتیجه وضعیت اقتصادی این دو باشگاه دانست. هر دو باشگاه همواره به بدهی‌های خود اضافه می‌کنند و دستمزد مربیان و بازیکنان را نمی‌پردازند. در فوتبال ایران مرسوم است که باشگاه‌ها با بدهی روزگار می‌گذرانند، اما این عادت در فوتبال حرفه‌ای پذیرفته نمی‌شود و ای‌اف‌سی برای سامان دادن به وضعیت اقتصادی باشگاه‌داری در آسیا، می‌خواهد برخورد سخت‌گیرانه‌ای با باشگاه‌های بدهکار در پیش گیرد.
مالکیت مشترک استقلال و پرسپولیس موضوعی نیست که یک‌شبه قابل حل باشد. وزارت ورزش و جوانان مالک هر دو باشگاه است و این تخلف آشکار در فوتبال، چند دهه است که نادیده گرفته می‌شود. مالکیت مشترک باشگاه‌ها اصل رقابت را در ورزش بی‌معنا می‌کند. در فوتبال ایران جز ۴ یا ۵ تیم که مالک آنها نهادهای خصوصی وابسته به دولت و حکومت هستند، بقیه تیم‌ها یک مالک به نام دولت دارند، اما دست‌کم در مستندات مالکیت، به نهادهای مختلفی از دولت تعلق دارند. استقلال و پرسپولیس اما یک مالک و یک رئیس مجمع مشترک دارند.
سال‌هاست که وزارت ورزش و جوانان وعده خصوصی‌سازی این دو باشگاه را می‌دهد اما واگذاری این دو باشگاه به بخش خصوصی به دلیل تعداد پرشمار طرفداران، تصمیمی نیست که حتی وزارت ورزش و جوانان بتواند به صورت مستقل بگیرد. طنزآمیز است که حمید سجادی، وزیر جدید ورزش و جوانان، نیز مثل مسعود سلطانی‌فر، وزیر پیشین این وزارتخانه، از طرح وعده بی‌سرانجام خصوصی‌سازی ابایی ندارد و چند روز پیش، از اقدامات وزارت ورزش برای واگذاری این دو باشگاه حرف زد. خبر واگذاری استقلال و پرسپولیس چنان تکرار شده و به نتیجه نرسیده است که حتی ارزش خبری خود را از دست داده است.
به‌رغم تمام این بحران‌های استقلال و پرسپولیس، برای کنفدراسیون فوتبال آسیا جذاب نیست که دو تیم پرطرفدار ایرانی را از مهم‌ترین رقابت باشگاهی قاره کنار بگذارد. اما اگر هدف، اجرای دقیق قوانین باشد، بعید است راهی جز کنار گذاشتن استقلال و پرسپولیس از لیگ قهرمانان برای ای‌اف‌سی باقی بماند. این شاید تلنگری برای فوتبال ایران باشد که باشگاه‌داری را با قوانین حرفه‌ای تجربه کند؛ هرچند، برای بیدار شدن مدیران ورزش ایران، تلنگر کافی نیست.
حذف از لیگ قهرمانان آسیا می‌تواند درآمدی چشمگیر را از سبد اقتصادی استقلال و پرسپولیس خارج کند. برعکس، بازی در لیگ قهرمانان و به‌خصوص صعود به مراحل بالایی این لیگ می‌تواند درآمدی قابل‌توجه برای باشگاه‌ها به‌ارمغان آورد. پرسپولیس در فصل گذشته بیش از ۷۰۰ هزار دلار، و استقلال ۳۷۵ هزار دلار درآمد در لیگ قهرمانان داشتند.
در فرصت ۳ ماهه‌ای که در اختیار استقلال و پرسپولیس قرار گرفته است، حل مشکلات مالی این دو باشگاه و مالکیت خصوصی و مستقل استقلال و پرسپولیس نمی‌تواند رخ دهد. هیچ یک از این آرزوها طی ۴ دهه تحقق نیافته است. بعد از این فرصت نیز شاید دوباره مثل دوره‌های گذشته، مشکلات پابرجا خواهند بود و همه باز از خطر حذف حرف خواهیم زد، و فوتبال ایران دوباره راهی پیدا می‌کند تا فرصتی چندماهه بگیرد.
