کمیته بین‌المللی نجات روز جمعه هفدهم دی فهرست کشورهای زیر نظارت این کمیته در سال ۲۰۲۲ را منتشر کرد. بر اساس گزارش جدید این سازمان، بحران گرسنگی در افغانستان ۳۷ درصد نسبت به شش ماه گذشته افزایش یافته است.

در این گزارش، افغانستان به عنوان کشوری که در معرض بیشترین خطر از لحاظ بدتر شدن وضعیت انسانی قرار دارد، در صدر فهرست کشورها قرار گرفته است. کمیته بین‌المللی نجات پنج مورد، از جمله بحران اقتصادی، فروپاشی نظام بهداشت و درمان، و گرسنگی روزافزون را از دلایل اصلی برای زیر نظارت گرفتن افغانستان در سال ۲۰۲۲ عنوان کرده است.

بر اساس این گزارش، تا اواخر سال ۲۰۲۱، نزدیک به نیمی از مردم افغانستان دچار بدترین میزان ناامنی غذایی بوده‌اند. پیش‌بینی‌های کمیته بین‌المللی نجات نشان می‌دهد که در اوایل سال ۲۰۲۲، پنجاه و پنج درصد از مردم افغانستان با گرسنگی شدید مواجه خواهند شد، و ناامنی غذایی در افغانستان شدید‌تر خواهد شد. در این گزارش، خشک‌سالی، افزایش سریع بهای مواد خوراکی، و نیز کمبود ارز در بازارهای افغانستان، از عوامل بحران روزافزون گرسنگی در آن کشور عنوان شده‌اند. کمیته بین‌المللی نجات همچنین در مورد افزایش مهاجرت و آوارگی به دلیل کمبود غذا و معیشت در افغانستان هشدار داده است.

در همین حال، کمیته بین‌المللی نجات از احتمال بسته شدن ۹۰ درصد از مراکز درمانی افغانستان در سال ۲۰۲۲ نیز خبر داده است. در این گزارش آمده است: در حالی که میلیون‌ها نفر در افغانستان برای مبارزه با کووید-۱۹ و دیگر بیماری‌های عفونی، سوءتغذیه، و جلوگیری از مرگ‌های قابل‌پیشگیری، به مراقبت‌های بهداشتی و خدمات درمانی نیاز دارند، نظام درمانی آن کشور در حال فروپاشی کامل است، زیرا بودجه مورد نیاز مراکز درمانی افغانستان در دو دهه گذشته را منابع خارجی تامین می‌کردند، که با تسلط طالبان بر افغانستان، این حمایت‌های مالی به حالت تعلیق درآمد.

این در حالی است که متوقف شدن حمایت‌های مالی کشورهای کمک کننده، و مسدود کردن دارایی‌های بانک مرکزی افغانستان، بحران مالی بزرگی برای افغانستان ایجاد کرده است. هم‌زمان، بر اثر مشکل نقدینگی در افغانستان، بهای مواد خوراکی و دارو نیز هر روز بالاتر می‌رود. کمیته بین‌المللی نجات در گزارش فهرست نظارتی سال ۲۰۲۲ خود نوشت که برای پرداخت حقوق کارکنان بخش بهداشت و درمان، معلمان، و دیگر بخش‌های خدماتی، و نیز برای خرید اقلام مورد نیاز بیمارستان‌ها و مراکز خدماتی، به پول نقد نیاز است، و سازمان‌های فعال بشردوستانه در افغانستان باید به این مورد توجه کنند.

بحران در سایه: زنان افغانستان در معرض خطرند

در بخشی از گزارش جدید کمیته بین‌المللی نجات به وضعیت نامناسب زندگی زنان و دختران افغانستان، به مثابه دلیلی برای زیر نظارت گرفتن وضعیت افغانستان، اشاره شده است. در این گزارش آمده است که زنان و دختران در افغانستان اکنون به دلیل کمیاب شدن منابع مالی و امکانات معیشتی، بیش از پیش در معرض خشونت‌های جنسیتی، ازدواج کودکان، فروش دختران، و دیگر انواع سوءاستفاده قرار دارند. محدودیت تحصیل و کار زنان و دختران سبب می‌شود که امکان دسترسی این بخش از جامعه به خدمات رفاهی محدودتر شود. از سوی دیگر، فروپاشی نظام بهداشت و درمان، سلامت مادران باردار و شیرده را نیز با خطر جدی روبه‌رو می‌سازد. کمیته بین المللی نجات، محدودیت در فعالیت امدادگران زن در زمینه‌های ملی و محلی در افغانستان را یکی از دلایل دشوار شدن دسترسی زنان به خدمات خوانده است، زیرا بسیاری از زنان به دریافت خدمات از کارکنان مرد تمایل ندارند.

داعش، هشدار دیگری برای بدترشدن وضعیت در افغانستان

کمیته بین‌المللی نجات، گسترش فعالیت‌های داعش در افغانستان را نیز یکی از تهدیدهای جدی برای امنیت غیرنظامیان در آن کشور عنوان کرده است. در این گزارش آمده است که داعش تهدید امنیتی جدی است، زیرا این گروه تروریستی تلاش دارد با استفاده از وضعیت بحرانی افغانستان، عرصه فعالیتش را در آن کشور گسترش دهد و ناامنی بیشتری ایجاد کند. کمیته بین‌المللی نجات تصریح کرد که هنوز توانایی گروه طالبان برای مبارزه با تهدید امنیتی داعش و جلوگیری از تلفات غیرنظامیان مشخص نیست.

در پی خروج نیروهای ناتو از افغانستان و فروپاشی سریع دولت پیشین افغانستان، همه سازمان‌های امدادرسان خارجی افغانستان را ترک کردند. در همین حال، ایالات متحده آمریکا و کشورهای متحد آن ذخایر ارزی افغانستان را نیز مسدود کردند. کمک‌های مالی به افغانستان نیز که بیش از ۷۵ درصد از هزینه‌های دولت آن کشور را در دو دهه اخیر تامین می‌کرد، به حالت تعلیق درآمد. توقف حمایت‌های مالی و مسدود ماندن ذخایر ارزی افغانستان، بلافاصله سبب فروپاشی نظام‌های رفاهی و خدماتی در افغانستان شد، و به بحران شدید گرسنگی، بیکاری، و نبود بهداشت و درمان در آن کشور دامن زد.

پیش از این نیز کمیته بین‌المللی نجات در گزارش سالانه ۲۰۲۱ خود که در اوایل دسامبر منتشر شد، افغانستان را در میان ده کشور نیازمند به کمک‌های فوری قرار داده بود، و حالا در تازه‌ترین گزارش خود نیز آن کشور را در صدر فهرست کشورهای نیازمند نظارت و حمایت قرار داده است. هدف از این نظارت، ارائه تصویری دقیق از وضعیت انسانی در کشورهای در حال جنگ یا پس از جنگ به کشورها و سازمان‌های امدادرسان اعلام شده است.