جوبایدن، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده آمریکا، روز چهارشنبه ۱۹ ژانویه که به‌مناسبت پایان اولین سال ریاست‌جمهوری‌اش در یک نشست خبری صحبت می‌کرد، در پاسخ به پرسشی درباره افغانستان و اوضاع کنونی آن کشور زیر سلطه طالبان گفت: «افغانستان قبرستان امپراتوری‌ها است و آن کشور مستعد وحدت نیست. هیچ‌کس نمی‌تواند آن کشور را تحت حاکمیت یک دولت متحد کند.»

بایدن همچنین از تصمیمش برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان دفاع کرد و افزود: «ما هر هفته یک میلیارد دلار در افغانستان خرج می‌کردیم. پرسش این بود که آیا باید همچنان به خرج کردن آن مبلغ هنگفت ادامه می‌دادم؟ من می‌دانستم که این به‌جز فرستادن کیسه‌های بیشتر جسد به خانه، حاصل دیگری ندارد و این واقعا غیرعادی است.»

بایدن گفت بابت تصمیمی که برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان گرفته است، عذرخواهی نمی‌کند. او افزود: «مهم نیست چه زمانی این انجام شد، اما من بابت آن عذرخواهی نمی‌کنم.» او در ادامه سخنانش تصریح کرد که اگر آمریکا از افغانستان خارج نمی‌شد، او مجبور بود نیروی بیشتری به آن کشور اعزام کند.

باید گفت: «اگر در افغانستان می‌ماندیم و من نیروها را از آن کشور خارج نمی‌کردم، از ما می‌خواستند که ۲۰ تا ۵۰ هزار سرباز دیگر به آن‌جا بفرستیم.» رئیس‌جمهوری آمریکا با اشاره به توافق‌نامه صلح آمریکا و طالبان که در فوریه ۲۰۲۰ در دوحه، پایتخت قطر، امضا شد، گفت بر اساس آن توافق، نیروهای آمریکایی باید تا اول ماه مه از افغانستان خارج می‌شدند.

بایدن به دلیل صدور فرمان خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان که در نتیجه آن، طالبان کنترل آن کشور را به دست گرفت، بارها آماج انتقاد شدید مردم و منتقدان سیاسی بوده است، اما او همواره از تصمیمی که گرفته است دفاع می‌کند. سخنان بایدن در مورد وحدت‌ناپذیری افغانستان پیش از این نیز بیان شده بود. بایدن در سال ۲۰۱۹ و در جریان کارزار انتخاباتی‌اش، در یک مصاحبه تلویزیونی گفت افغانستان وحدت‌ناپذیر است و بهترین گزینه برای اداره آن کشور، سیستم فدرالی است. او تلاش‌های آمریکا برای ملت‌سازی در افغانستان را بیهوده دانست و گفت چنین تلاش‌هایی افغانستان را به‌ جایی نمی‌رساند. او گفت در حالی‌ که سه استان شرقی افغانستان را پاکستان کنترل می‌کند، چگونه می‌توان آن کشور را متحد کرد؟

بحث نوع نظام سیاسی در افغانستان از سال‌ها پیش محل منازعه میان طرف‌های سیاسی است. چهره‌های سیاسی پشتون از جمله حامد کرزی، سران طالبان و اشرف ‌غنی همواره بر نظام متمرکز مقتدر و مهار جزیره‌های قدرت تاکید می‌کنند، اما شماری از افراد سیاسی‌ غیرپشتون از جمله تاجیک‌ها، هزاره‌ها و ازبک‌ها بر نظام غیرمتمرکز فدرالی تاکید دارند. موافقان طرح فدرالی در افغانستان تاکنون موفق نشده‌اند این ایده را عملی کنند، اما باور دارند که جنگ مداوم و پرهیز اقوام از جمع شدن زیر سلطه یک قوم، ممکن است در آینده این کشور را به سمت نظام فدرالی سوق دهد.

گروه طالبان با مسلط شدن بر افغانستان، ایده نظام متمرکز مقتدر را در برنامه قرار داد. سران این گروه همواره در سخنرانی‌هایشان از مهار جزیره‌های قدرت در سراسر افغانستان و پیروی همه مردم از دستورهای این گروه سخن می‌گویند؛ این در حالی‌ است که مخالفان طالبان به کشورهای منطقه متواری شده‌اند، منتظرند به افغانستان برگردند و مبارزه مسلحانه علیه این گروه‌ را آغاز کنند. به باور کارشناسان، در صورتی‌ که طالبان به تلاش‌ها و درخواست‌های کشورهای منطقه و جهان برای تشکیل دولت فراگیر و مورد تایید همه اقوام افغانستان تن ندهد، ممکن است این کشور بار دیگر وارد خونین‌ترین درگیری‌ها شود که نتیجه‌ آن می‌تواند فاجعه‌بارتر از قحطی و گرسنگی کنونی در افغانستان باشد.