با فرارسیدن هشتمین سالگرد بیعت با شاهزاده محمد بن سلمان به‌عنوان ولیعهد، زمان لحظه‌ای متوقف می‌شود تا بر دوره‌ای بی‌سابقه در تاریخ عربستان سعودی شهادت دهد. در روز ۲۱ ژوئن ۲۰۱۷ (۲۶ رمضان ۱۴۳۸ هجری قمری)، فرمان ملک سلمان برای انتخاب شاهزاده محمد به این منصب صادر شد و در همان شب، مردم عربستان با ولیعهد بیعت کردند. این لحظه‌ای سرنوشت‌ساز در تاریخ عربستان بود که در آن، این رهبر استثنایی که آرمان‌های میهن خود را با میراث و تاریخ غنی، جایگاه جهانی و وزن تمدنی آن بر دوش داشت، به روشنی نمایان شد.

از طریق این بیعت، مردم عربستان به یگانگی نظام سیاسی خود و اصالت اسلامی آن می‌نگرند و بر مشروعیت قانونی آن که در پذیرش و رضایت عمیق مردمی، چه در بین حاکمان و چه در میان مردم، ریشه دارد، تاکید می‌کنند. این رابطه، بنیان مستحکم روابط اجتماعی عربستان را تثبیت می‌کند. آنان همچنین دستاوردهای دولت مدرن خود و گام‌های استوار آن به‌سوی آینده را به یاد می‌آورند.

انتخاب شاهزاده محمد بن سلمان به‌عنوان ولیعهد، آغازگر مرحله‌ای جدید بود که در آن نوسازی با آرمان‌های بلندپروازانه و برنامه‌ریزی جسورانه با کار سخت و مداوم همراه شد. این تصمیم صرفا یک انتقال سیاسی نبود، بلکه پاسخی به نیاز مبرم برای رهبری‌ای بود که دیدگاهی متفاوت، مبتنی بر اراده و ایمان به ساختن آینده، نه انتظار برای آن، داشته باشد.

شاهزاده محمد بن سلمان توانایی استثنایی و مهارت‌های رهبری بی‌نظیری را به نمایش گذاشت که او را به بهترین گزینه برای منصب ولیعهد، یعنی مهم‌ترین مقام پس از پادشاه، تبدیل کرد. این جایگاه نماد ثبات، تحکیم ارکان سلطنت و تداوم سلسله پادشاهی است. او همچنین ریاست شورای وزیران، شورای امور سیاسی و امنیتی، و شورای امور اقتصادی و توسعه را بر عهده دارد، که به ترتیب سیاست‌ها و راهبردهای امنیت ملی، سیاست داخلی و خارجی، و پرونده‌های اقتصادی، مالی، سرمایه‌گذاری و توسعه‌ای، از جمله آموزش، بهداشت و خدمات عمومی را مدیریت می‌کنند. او علاوه بر این، معمار «چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی» و ناظر بر اجرای صحیح برنامه‌ها و پروژه‌های آن است.

تمامی این مسئولیت‌های اجرایی که پادشاه به ولیعهد سپرده بود، با فرمان سلطنتی در سپتامبر ۲۰۲۲ (ربیع‌الاول ۱۴۴۴ هجری قمری) و انتصاب او به ریاست شورای وزیران، به اوج خود رسید. این نخستین بار در ۶۰ سال گذشته بود که پادشاه ریاست این شورا را بر عهده نداشت. جزئیات تاریخی و قانونی این فرمان طولانی است، اما نکته مهم، اعتماد کامل و تفویض اختیارات گسترده پادشاه به ولیعهد برای اداره این حجم وسیع از مسئولیت‌ها و مدیریت پرونده‌های کلان کشور است، که در حجم دستاوردهای به‌دست‌آمده منعکس شده است.

ولیعهد، چشم‌اندازهای پادشاه را به واقعیت تبدیل کرد و به شیوه‌ای شگفت‌انگیز، عربستان امروزی را به کشوری متفاوت تبدیل کرد؛ با این حال، این تغییرات امتداد طبیعی مراحل پیشین بوده و از آنها گسسته نیست، چنان‌که پایداری بر اصول و مبانی بنیان‌گذاری دولت و تکیه بر میراث تاریخی و عمق تمدنی آن گواه این امر است.

 چشم‌انداز

زمانی که در آوریل ۲۰۱۶ (رجب ۱۴۳۷ هجری قمری) «چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی» اعلام شد، آیا مردم عربستان انتظار داشتند که تمامی این دستاوردها محقق شود؟ پاسخ کوتاه: خیر. بسیاری از ناظران و تحلیلگران، هنگام اعلام این چشم‌انداز، بر جنبه‌های اقتصادی آن متمرکز بودند و از این نکته غافل ماندند که این طرح، یک پروژه نوسازی جامع و برنامه‌ای اصلاحی در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، و بسیاری حوزه‌های دیگر است.

با گذشت زمان، ابعاد این چشم‌انداز آشکارتر شد و دستاوردهای امروز عربستان در تمامی سطوح، این امر را تایید می‌کند.

نگاهی به برخی از دستاوردهای فقط یک سال گذشته، مقیاس پیشرفت‌ها را نمایان می‌کند:

عربستان در شاخص اعتماد شهروندان به دولت در گزارش «ایدلمان ۲۰۲۴» رتبه نخست جهانی را کسب کرد.

در شاخص تحول دیجیتال شرکت‌ها، مقام دوم جهانی را به دست آورد.

در شاخص توسعه دولت الکترونیک سازمان ملل متحد، رتبه چهارم را کسب کرد.

نرخ بیکاری در میان شهروندان سعودی به سطح تاریخی ۷.۱٪ کاهش یافت و به هدف تعیین‌شده در چشم‌انداز ۲۰۳۰ (۷٪) نزدیک شد.

نرخ مالکیت مسکن خانوارهای سعودی به ۶۳.۷٪ افزایش یافت و به هدف ۷۰٪ تا سال ۲۰۳۰ نزدیک شد.

همچنین، عربستان در رشد تعداد گردشگران بین‌المللی در رتبه نخست سازمان ملل متحد قرار گرفت و در میان کشورهای گروه ۲۰، بالاترین رشد درآمدهای گردشگری را ثبت کرد. علاوه بر این، برای نخستین بار موفق به میزبانی اکسپو ۲۰۳۰ و جام جهانی ۲۰۳۴ شد. در همین حال، به ارائه خدمات بی‌نظیر به میلیون‌ها زائر و معتمر ادامه داد و در توسعه آموزش، بهداشت، زیرساخت‌ها، و خدمات شهری به پیشرفت‌های بزرگی دست یافت.

اگر بخواهیم ابعاد چشم‌انداز سیاسی عربستان سعودی را در این تحولات جامع بررسی کنیم، می‌توان گفت که این کشور به دنبال تثبیت جایگاه شایسته خود در صحنه بین‌المللی، تقویت دیپلماسی جهانی، و بهره‌برداری حداکثری از منابع و ظرفیت‌های خود از طریق شراکت‌های استراتژیک با قدرت‌های جهانی است.

از شراکت راهبردی با آمریکا که در سال ۲۰۱۵ آغاز شد و در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ تقویت شد، تا توافق استراتژیک با چین در سال ۲۰۲۲، و همکاری نزدیک با روسیه در حوزه انرژی و اوپک پلاس، عربستان موفق شد روابط خود را با قدرت‌های جهانی به سطحی بی‌سابقه برساند.

شراکت‌ها و میانجی‌گری‌ها

در سال‌های اخیر، عربستان با دیپلماسی متوازن خود توانست روابط خود را با آمریکا، چین، روسیه، و اتحادیه اروپا به‌گونه‌ای حفظ کند که نه‌تنها ثبات موضع و اصول خود را حفظ کرده، بلکه از اعتماد جهانیان نیز برخوردار شده است.

نقش میانجی‌گرانه این کشور میان آمریکا و روسیه، و نیز تلاش‌های آن در حل چالش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، عربستان را به برترین میانجی‌گر جهانی برای صلح تبدیل کرده است. این کشور در طول دهه‌های گذشته، همواره نقشی فعال در حل بحران‌های جهان عرب و اسلام ایفا کرده، و اکنون، تحت رهبری شاهزاده محمد بن سلمان، این نقش را به سطحی فراتر از منطقه ارتقا داده است.

شایستگی رهبری

دستاوردهای چشم‌انداز ۲۰۳۰ در زمینه اقتصاد، مدیریت منابع، و بهبود شاخص‌های مالی، عربستان را به الگویی موفق در توسعه تبدیل کرده است. قدرت امروز عربستان دیگر تنها متکی بر نفت و سرمایه‌گذاری‌های خارجی نیست، بلکه بر کفایت و درایت رهبری آن استوار است که توانسته در زمانی کوتاه، تحولاتی تاریخی را رقم بزند.

امروز، در هشتمین سالگرد بیعت، مردم عربستان به ولیعهد خود و تلاش‌های بی‌وقفه او افتخار می‌کنند و با امید به آینده، مسیر تحقق دستاوردهای بزرگ‌تری را پیش می‌برند.

ترجمه شده از الشرق‌الاوسط