یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت که دولت جو بایدن مطمئن است «توافقی که به نگرانیهای فوری ما در زمینه تکثیر سلاحهای کشتار جمعی رسیدگی خواهد کرد» حاصل میشود. او از اظهارنظر درباره جزئیات ارزیابی ایالات متحده از زمان گریز هستهای جمهوری اسلامی ایران و مذاکرات احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ خودداری کرد.
روزنامه وال استریت ژورنال روز پنجشنبه از قول این سخنگو که نام او را مشخص نکرده است، نوشت: «همانطور که گفتهایم، ما برای رسیدن به تفاهم تنها چند هفته داریم؛ بعد از آن، سرعت پیشرفتهای هستهای ایران بازگشت به برجام را ناممکن میکند.»
منظور از زمان گریز هستهای، کوتاهترین زمان موردنیاز برای تهیه مواد لازم ساخت یک بمب هستهای است. این زمان که در توافق هفت سال پیش قدرتهای جهانی با ایران در وین حاصل شد، ۱۲ ماه در نظر گرفته شده و کلیدیترین هدف توافق است.
به دنبال خروج آمریکا از برجام در دولت دونالد ترامپ و بازگرداندن تحریمهای لغو شده علیه جمهوری اسلامی ایران، تهران نیز در واکنش، از تعهدات هستهای خود عبور کرد و با افزایش سطح غنیسازی و دیگر اقدامها در این حوزه، به برنامه هستهای خود سرعت بخشید. اکنون برخی کارشناسان بر این باورند که زمان گریز هستهای برای ایران کوتاهتر شده و به چند هفته رسیده است.
شماری از مقامهای آمریکایی هشدار دادهاند که هرگونه توافقی با زمان گریز هستهای کمتر از شش ماه میتواند توانایی واشنگتن برای واکنش به جهش ناگهانی برنامه هستهای تهران و تصمیم احتمالی سران جمهوری اسلامی ایران برای حرکت به سمت ساخت سلاح اتمی را کاهش دهد.
در گزارش وال استریت ژورنال، از قول برخی مقامهای آمریکایی که هویتشان فاش نشده، گفته شده است که مقامهای دولت بایدن در پاییز گذشته، برای ارزیابی زمانهای مختلف گریز در سناریوهای متفاوت در ارتباط با ایران، در میان خود، بحث و گفتوگوی مفصلی داشتهاند.
به گفته منابع این روزنامه آمریکایی، نتیجه این گفتوگوها در نهایت این بوده است که زمان گریز هستهای ایران، تحت هر توافق واقعگرایانهای، بهمراتب کوتاهتر از ۱۲ ماه خواهد بود.
یاد آور میشویم که زمان گریز هستهای یا زمان موردنیاز برای تهیه مواد لازم برای ساخت سلاح اتمی با زمان لازم برای ساخت و رسیدن به قابلیت استفاده از چنین سلاحی متفاوت است و مقامهای غربی معتقدند ایران هنوز برای این کار و نصب کلاهک هستهای روی موشک مهارتها و تواناییهای لازم را ندارد.
جمهوری اسلامی ایران ادعا میکند اهداف برنامه هستهایاش صلحآمیز است و برای تولید انرژی و کاربردهای آن در پزشکی و کشاورزی دنبال میشود. با این حال، کشورهای غربی و متحدان آنها در مورد این ادعا ابراز تردید کرده و معتقدند فعالیتهای گذشته و حال ایران با این ادعا تناسب و همخوانی ندارد.
جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده از آوریل ۲۰۲۱، مذاکرات غیرمستقیمی را با هماهنگی اتحادیه اروپا و حضور سایر اعضای باقیمانده برجام در وین آغاز کردهاند که هشتمین دور آن همچنان در جریان است و با وجود برخی اظهارات مثبت و امیدوارکننده، هنوز به نتیجه نرسیده است.