شهروندان جمهوری ترکمنستان برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، که بسیاری آن را یک رویه رسمی با هدف انتقال منصب سیاسی از قربان‌قلی بردی محمداف به پسرش سردار می‌دانند، از ۱۲ مارس ۲۰۲۲ پای صندوق‌های رای رفتند.

رسانه‌های ترکمنستان گزارش دادند که مراسم تحلیف رئیس جمهوری جدید در ۱۹ مارس برگزار می‌شود.

در انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری که اعلام آن در ۱۲ فوریه برای بسیاری «تعجب‌آور» بود، هشت نامزد دیگر که پیش از این در دوره سیاسی ترکمنستان مورد توجه قرار نگرفته بودند، در رقابت با پسر رئیس جمهوری فعلی برای بالاترین پست دولتی، نامزد انتخابات شدند.

هر نامزدی که بیش از نیمی از آرا را کسب کند، رئیس جمهوری منتخب مردم محسوب می‌شود.

بر اساس اعلام کمیسیون مرکزی انتخابات کشور، از میان هشت رقیب سردار بردی‌محمداف ۴۰ ساله، دو نفر به نام‌های بابامراد مِرِدُف، نامزد حزب صنعت‌گران و کارآفرینان ترکمنستان، و آقاجان بگ‌مُرادُف از حزب زراعت، که هر دو حزب طرفدار دولت فعلی هستند، کاندیدای ریاست جمهوری شدند. 

شش نامزد دیگر از سوی گروه‌های به‌ اصطلاح ابتکار معرفی شدند که تقریباً هیچ چیز در مورد آن‌ها یا برنامه‌های انتخاباتی آنان مشخص نیست.

چرا انتخابات زودهنگام؟

در ۱۱ فوریه ۲۰۲۲، قربانقلی بردی محمداُف در جلسه مجلس ریش‌سفیدان تصمیم خود را برای واگذاری قدرت به جوانان اعلام کرد. او تاکید کرد که دو سال پیش به سن پیامبر اسلام (۶۳ سال) رسیده است و حالا «تصمیم سختی» گرفته است. روز بعد، کمیسیون مرکزی انتخابات و همه‌پرسی، تاریخ برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری را ۱۲ مارس تعیین کرد، و تبلیغات انتخاباتی از ۱۴ فوریه  در کشور آغاز شد.

ناظران بین‌المللی و محلی و نیز شهروندان عادی کشور بر این باورند که انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری چیزی جز «نمایش سیاسی» دیگر و تلاشی برای انتقال قدرت در ترکمنستان از پدر به پسر نیست.

به‌رغم گزارش‌های رسانه‌های آن کشور مبنی بر آن که رئیس‌جمهوری فعلی ترکمنستان عاشق دوچرخه‌سواری است و طرفدار سبک زندگی سالم، او به مشکلات جدی سلامتی دچار است.

در تابستان سال ۲۰۱۹، قربان‌قلی بردی‌محمداف هفته‌ها از از انظار عمومی ناپدید شد، و این گمانه‌زنی را برانگیخت که او در کما به‌ سر می‌برد. اما او به زندگی عادی بازگشت و به آماده‌سازی پسرش به عنوان وارث ریاست جمهوری خود ادامه داد.

در همین راستا، سفرهای خارجی و دیدارهای رسمی «سردار بردی‌محمداف» در سال‌های اخیر افزایش یافت که به باور کارشناسان، بخشی از برنامه‌های حکومتی پدر برای آماده کردن پسرش به عنوان جانشین خود است.

ادعای نظارت بین‌المللی در روند انتخابات

رسانه‌های ترکمنستان گزارش دادند که این انتخابات توسط ۲۷۲۶ ناظر ملی و نیز چند مامور از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع نظارت می‌شود.

از جمله ناظرهایی که گفته شده است در این انتخابات حضور دارند، می‌توان به سازمان همکاری شانگهای، سازمان همکاری اسلامی، سازمان کشورهای ترک، و جمعی از نمایندگان پارلمانی روسیه اشاره کرد.

همچنین، باید اشاره کرد که تاکنون هیچ‌یک از انتخابات‌هایی که از زمان استقلال ترکمنستان در سال ۱۹۹۱ برگزار شده است، از سوی مجریان قانون و ناظران غربی تحت عنوان انتخابات آزاد و عادلانه ارزیابی نشده است.

سردار بردی‌محمداُف کیست؟ 

در سال‌های اخیر، سردار بردی محمداف، پسر رئیس جمهوری ترکمنستان، به طرز فزاینده‌ای در معرض دید عموم قرار گرفته است. به‌ رغم موقعیت‌های بسیار برجسته سردار بردی محمداف، اطلاعات کمی در مورد زندگی شخصی و شخصیت او در دست است.

سردار بردی محمداف در طول سال‌های اخیر به سرعت در حال کسب مناصب ارشد دولتی بوده است. او معاون وزیر امور خارجه، رئیس ولایت آخال، و وزیر صنعت بوده است، و نیز در سال ۲۰۲۱ به عنوان معاون نخست‌وزیر منصوب شده است.

رسانه دولتی ترکمنستان که به شدت تحت کنترل است، سردار بردی محمداف را «فرزند مردم» می‌نامد و او را مردی «متواضع و مهربان»، با پیشینه بسیار خانوادگی و «احترام به همکارانش» معرفی می‌کند. با این حال، به گفته برخی از همکاران سابق سردار بردی محمداف، او به سادگی و مهربانی شهره نیست.

در دوران تصدی او در جایگاه فرماندار استان آخال، روایت شده است که او بارها به کارمندان خود گفته است «گردنت را می‌شکنم».

بسیاری از ساکنان استان آخال روایت می‌کنند که سردار بردی محمداف علاقه‌ای به زندگی مردم عادی و دغدغه‌های آنان ندارد و بارها از ملاقات با شهروندانی که با شکایت به استانداری رجوع کرده بودند، خودداری کرده است.

در دوران قربان‌قلی بردی محمداف که در اواخر سال ۲۰۰۶ به قدرت رسید، با آن که ترکمنستان از نظر ذخایر گاز طبیعی در رتبه چهارم جهان قرار دارد، استانداردهای زندگی مردم به میزان چشمگیری کاهش یافت.

ترکمنستان به فساد، کمبود مواد غذایی، تورم افسارگسیخته، و بیکاری شدید دچار است.

هیچ اپوزیسیون سیاسی در آن کشور وجود ندارد، تمامی رسانه‌ها تحت کنترل دولت است و حکومت، مخالفت شهروندان و مطالبات در خصوص آزادی بیان را تحمل نمی‌کند.

سردار جوان، از حمایت قوی پدر برخوردار است و پیش‌بینی می‌شود که با همین حمایت‌ها بتواند کرسی ریاست جمهوری کشور را از پدر به ارث ببرد.

از این رو، بسیاری از کارشناسان و شهروندان ترکمنستان باور ندارند که بردی‌محمداف جوان بتواند مسیری را که پدر مستبد او دنبال می‌کند، تغییر دهد یا کاری برای بهبود زندگی مردم در یک کشور سرشار از منابع نفتی و گازی، اما بسیار فقیر (به لحاظ اقتصادی) انجام دهد.