طبق مطالعه جدیدی، همزمان با رو به مرگ رفتن مرجان‌ها در سد بزرگ مرجانی استرالیا (Australia’s Great Barrier Reef)، ماهیان روشن‌رنگ این منطقه نیز دم به دم کمیاب‌تر می‌شوند و این پدیده ممکن است در آینده حادتر شود.

کریستوفر همینگسون، از دانشگاه جیمز کوک استرالیا و نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید گرمایش زمین و اسیدی شدن آب اقیانوس در ۳۰ سال گذشته تغییرات عمیقی در این بزرگ‌ترین سامانه مرجانی طبیعی جهان پدید آورده است که منجر به مرگ مرجان‌ها در مقیاس گسترده شده است.

طبق یافته‌های این مطالعه که هفته پیش در مجله دگرگونی‌های جهانی بیولوژی (Global Change Biology) منتشر شد، در پی واقعه جهانی سفید شدن مرجان‌ها در سال ۱۹۹۸ که منجر به مرگ بخش بزرگی از مرجان‌های سد بزرگ مرجانی شد، تنوع ماهی‌های رنگارنگ‌ گوناگونی که در این زیستگاه (اکوسیستم) زندگی می‌کنند به شدت کاهش یافته است.

صخره‌های مرجانی که «جنگل‌های بارانی اقیانوس» (ocean’s rainforests) نیز نامیده می‌شوند، کم‌تر از ۱ درصد از کف اقیانوس‌های جهان را می‌پوشانند، اما پشتیبان نزدیک به یک چهارم از همه گونه‌های دریایی شناخته‌شده هستند.

سفید شدن مرجان‌ها می‌تواند جوامع گونه‌های دریایی وابسته به هم را بسیار آسیب‌پذیر کند.

دکتر همینگسون با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «کشف کردیم وقتی روکش مرجانی دارای ساختار پیچیده در صخره‌های مرجانی افزایش یابد، تنوع و گستره رنگی ماهی‌های حاضر در درون و اطراف آن‌ها نیز افزایش می‌یابد. اما وقتی روکش جلبک‌های چمنی و قلوه‌سنگ‌های مرده مرجانی در صخره مرجانی افزایش یابد،  تنوع رنگ‌ها کاهش می‌یابد و ظاهر یک‌دست‌تر و یکنواخت‌تری پیدا می‌کند.»

طبق یافته‌های محققان دانشگاه جیمز کوک استرالیا، با رو به مرگ رفتن مرجان‌ها، ماهیان روشن‌رنگ نیز دم به دم کمیاب‌تر می‌شوند و این پدیده ممکن است در آینده حادتر شود.

دانشگاه جیمز کوک، ۱۶ مارس ۲۰۲۲

محققان در این مطالعه، با استفاده از معیار رنگ‌بندی ماهیان در کل جامعه آن‌ها، پیوندهای بین رنگ‌بندی جامعه ماهیان و محیط را بررسی کردند.

به گفته این محققان مرجان‌ها و ساختار کف دریا در شکل دادن به رنگ‌بندی ماهیان نقش مهمی ایفا می‌کند.

دکتر همینگسون توضیح داد: «داشتن مکان‌هایی برای پنهان شدن از شکارچیان ممکن است به ماهی‌های صخره‌های مرجانی امکان داده باشد تا رنگ‌بندی‌های منحصربه‌فردی پیدا کنند، زیرا اتکای آن‌ها به استتار برای در امان ماندن از صید شدن، کاهش می‌یابد.»

او افزود: «متأسفانه، بعید است که آن انواع مرجان‌ها [مرجان‌های عظیم و تخته‌سنگی] که بیش از همه می‌توانند در برابر تأثیرات فوری تغییرات اقلیمی دوام بیاورند، چنین پناهگاه‌هایی فراهم کنند. در صخره‌های مرجانی آینده حتی اگر روکش مرجانی همچنان زیاد باشد، ممکن است جوامع ماهیان دارای ترکیب‌بندی رنگی کدرتری نسبت به گذشته باشند.

با توجه به آن که سدبزرگ مرجانی با تهدید فزاینده‌ای روبه‌رو است و برای باقی ماندن در فهرست میراث جهانی یونسکو به دردسر افتاده است، محققان می‌گویند «صخره‌های مرجانی آینده ممکن است دیگر اکوسیستم‌های رنگارنگی نباشند که اکنون می‌شناسیم و کارکرد چشم‌گیر فرهنگی این اکوسیستم از دست برود».

گرمای نامعمول آب اقیانوس در سال‌های ۲۰۱۶ ،۲۰۱۷ و ۲۰۲۰ باعث سفید شدن چشم‌گیر مرجان‌های این سد بزرگ مرجانی شد و سفید شدن‌های قبلی به دو سوم مرجان‌ها آسیب زد.

طبق مطالعه‌ای نیز که قبل‌تر در سال ۲۰۲۰ منتشر شده است، شمار مرجان‌های کوچک، متوسط و بزرگ سد بزرگ مرجانی از دهه ۱۹۹۰ تاکنون بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است.

اگر فقط از پس عینک کارکردی یا بوم‌شناختی به از دست رفتن ماهیان رنگارنگ بنگریم، اثرات منفی بزرگ نیست، اما از دست رفتن این تنوع رنگ‌ها می‌تواند انسان‌ها را دستخوش واکنش‌های بسیار متنوعی کند که غم‌زدگی از جمله آن‌ها است.