احتمالا آنچه تا مدت‌ها از نودوچهارمین دوره جوایز اسکاربه یاد می‌ماند، رسیدن مهم‌ترین جایزه به فیلم مستقل «کودا» یا نادیده گرفته شدن «قدرت سگ» در بیشتر رشته‌ها نخواهد بود؛ بلکه سیلی ویل اسمیت به صورت کریس راک روی صحنه اهدای جایزه به عنوان حادثه‌ای بی‌نظیر و پیش‌بینی نشده چیزی است که از این مراسم در تاریخ ثبت می‌شود.

در شبی که «کودا» ساخته شان هیدر، کارگردان زن آمریکایی، سه اسکار بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را برد و «تلماسه»، فیلم علمی-تخیلی دنی ویلنوو، شش جایزه بخش‌های فنی را گرفت، سهم فیلم وسترن «قدرت سگ» با نامزدی در ۱۲ بخش فقط اسکار بهترین کارگردانی بود. این یکی از عجیب‌ترین ترکیب‌های توزیع جوایز اسکار در سال‌های اخیر است. به‌خصوص اگر دقت کنیم که «کودا» فقط در سه بخش نامزد بود و در همه این رشته‌ها جایزه برد.

در بخش بازیگری، جسیکا چستین برای بازی در فیلم «چشم‌های تامی فی» برنده اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن شد و ویل اسمیت برای بازی در نقش ریچارد ویلیامز، پدر سرنا و ونوس ویلیامز، تنیسورهای زن مشهور، در فیلم «شاه ریچارد» اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد را از آن خود کرد. آریانا دی‌بوز برای «داستان وست‌ساید» بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد و تروی کاتسر اسکار بازیگر نقش مکمل مرد را برای «کودا» دریافت کرد.

«تلماسه» جوایز بهترین فیلمبرداری، تدوین، موسیقی، صدا، جلوه‌های ویژه و طراحی صحنه را برد. «قدرت سگ» هرچند اسکار بهترین کارگردانی را نصیب جین کمپیون کرد، اما در ۱۱ رشته دیگر دستش از جایزه کوتاه ماند. «بلفاست» ساخته کنت برانا هم اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی را برای او به ارمغان آورد.

به این ترتیب دو فیلمساز زن از دو نسل متفاوت سه جایزه مهم بهترین فیلم، کارگردانی و فیلمنامه اقتباسی را از آن خود کردند. جنی بیوان دیگر سینماگر زن موفق نودوچهارمین دوره اسکار بود که جایزه بهترین طراحی لباس را برنده شد. بیلی آیلیش، خواننده مشهور آمریکایی، هم برای ترانه فیلم «وقتی برای مردن نیست»، جدیدترین قسمت از سری «جیمز باند»، همراه با برادرش فینیاس اوکانل، جایزه بهترین ترانه را به خانه برد.

سیلی روی صحنه، حادثه عجیب اسکار ۲۰۲۲

اما اتفاقی که در نیمه دوم مراسم اهدای جوایز اسکار ۲۰۲۲ رخ داد، همه‌چیز را تحت‌الشعاع قرار داد. کریس راک، کمدین سیاهپوست که برای اهدای جایزه بهترین مستند بلند روی صحنه رفته بود، به یاد دورانی که مجری اسکار بود، چند شوخی کرد؛ از جمله با موهای تراشیده جیدا پینکت اسمیت، همسر ویل اسمیت. یکی دو دقیقه بعد ویل اسمیت روی صحنه رفت، به راک سیلی زد و دو بار با صدای بلند گفت: «اسم همسر من رو به دهن کثیفت نیار!»

تا قبل از فریاد او، این حرکت یک شوخی طراحی شده به نظر می‌رسید. به‌خصوص که کریس راک کارش را ادامه داد و برنده را اعلام کرد؛ اما وقتی مشخص شد در پخش زنده مراسم در بیشتر کشورها لحظه فریاد زدن ویل اسمیت سانسور شده، رسانه‌ها و فضای مجازی از شرح ماوقع پر شد.

خبرنگار نشریه هالیوود ریپورتر چند دقیقه بعد در توییتر خود نوشت در وقفه پخش تبلیغ، دنزل واشنگتن و تیلر پری ویل اسمیت را کنار کشیده‌ و او را آرام کرده‌اند.

ویل اسمیت چند دقیقه بعد اسکار گرفت و روی صحنه با چشمان اشک‌آلود یک سخنرانی طولانی ایراد کرد و گفت که مهم‌ترین چیز برای او حفاظت از خانواده است؛ نکته‌ای که هم به محتوای فیلم «شاه ریچارد» اشاره داشت و هم به درگیری‌اش با کریس راک. او عذرخواهی هم کرد؛ البته نه از همکارش، بلکه از آکادمی و نامزدهای دیگر. در میانه حرف‌هایش به سخنی اشاره کرد که دنزل واشنگتن بعد از حادثه سیلی زدن به او گفته بود: «در بهترین لحظات است که شیطان سراغت می‌آید.» او همچنین گفت که امیدوار است آکادمی باز هم او را به مراسم اسکار دعوت کند؛ که احتمالا اشاره به تبعات کاری است که در پخش زنده مراسم مرتکب شد و روی صفحه تلویزیون و در رسانه‌های اجتماعی دیده شد.

هنوز مشخص نیست حرکت غافلگیرکننده برنده اسکار بهترین بازیگر نقش اول مرد چه تبعات حقوقی و حرفه‌ای برای او خواهد داشت، اما بدون شک اعتبار آکادمی و جوایز اسکار و البته پخش زنده آن به‌شدت زیر سوال رفته است.

مراسم آشفته با حضور سه مجری

مراسم اهدای جوایز اسکار ۲۰۲۲ با سه مجری برگزار شد. این اتفاق بی‌سابقه نبود و آکادمی در دهه ۱۹۸۰ هم دو بار از سه مجری استفاده کرد. در سه سال اخیر، مراسم اسکار بدون حضور مجری برگزار شد و ظاهرا برگزارکنندگان قصد داشتند با گذاشتن سه مجری زن شامل ایمی شومر، رجینا هال و وندا سایکس به اسکار نودوچهارم شوروحالی بدهند. اما این تمهید چندان موفق نبود و به جز سه موقعیت، سه مجری کنار هم قرار نگرفتند و حضور آن‌ها چنان پراکنده و بی‌نظم بود که بعید است چیزی از اجرای آن‌ها به یاد بماند.

به علاوه تصمیم جنجالی آکادمی برای محروم کردن هشت رشته از پخش زنده ترکیبی ناهمگون به مراسم داد. این کار برای کوتاه‌تر شدن پخش زنده گرفته شد و لحظه اهدای این جوایز به شکل ضبط شده و بدون نظم خاص با وجود رویه واحد برای معرفی نامزدها، کارکرد معکوس پیدا کرد.

مجموعه تصمیم‌های آکادمی برای برگزاری اولین مراسم اسکار بعد از همه‌گیری کرونا در حالی که تعداد مخاطبان پخش زنده مراسم در سال‌های اخیر به شدت افت کرده است، احتمالا در ادامه انتقاد شدید هالیوود و رسانه‌ها را در پی خواهد داشت. بدشانسی بزرگ آکادمی این است که در تاریخ ثبت می‌شود که در سال ۲۰۲۲، یکی از برندگان اسکار روی صحنه به یکی از اهداکنندگان جایزه حمله کرد و مقابل چشم میلیون‌ها بیننده به او سیلی زد.

فهرست برندگان اسکار ۲۰۲۲

بهترین فیلم: کودا
بهترین کارگردان: جین کمپیون برای «قدرت سگ»
بهترین بازیگر نقش اول مرد: ویل اسمیت برای «شاه ریچارد»
بهترین بازیگر نقش اول زن: جسیکا چستین برای «چشم‌های تامی فی»
بهترین بازیگر نقش مکمل مرد: تروی کاتسر برای «کودا»
بهترین بازیگر نقش مکمل زن: آنا دی‌بوز برای «داستان وست ساید»
بهترین فیلمنامه اقتباسی: کودا
بهترین فیلمنامه غیراقتباسی: بلفاست
بهترین فیلمبرداری: تلماسه
بهترین تدوین: تلماسه
بهترین انیمیشن بلند: انکانتو
بهترین انیمیشن کوتاه: برف پاک‌کن
بهترین فیلم کوتاه داستانی: خداحافظی طولانی
بهترین فیلم بین‌المللی: ماشینم را بران
بهترین مستند بلند: تابستان روح
بهترین مستند کوتاه: ملکه بسکتبال
بهترین موسیقی متن: تلماسه
بهترین ترانه: وقتی برای مردن نیست
بهترین صدا: تلماسه
بهترین طراحی لباس: کروئلا
بهترین چهره پردازی: چشم‌های تامی فی
بهترین طراحی صحنه: تلماسه
بهترین جلوه‌های ویژه: تلماسه