ظاهر اغبر، سفیر افغانستان در تاجیکستان، در گفتوگوی ویژه با ایندیپندنت فارسی گفت عضو جبهه مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود است و در مقام سفیر افغانستان در تاجیکستان، رژیم طالبان را بهرسمیت نمیشناسد.
ظاهر اغبر پس از فرار اشرف غنی از افغانستان و تصرف کابل به دست طالبان، نخستین و تنها سفیر افغانستان در کشورهای خارجی بود که عکس اشرف غنی را از سردر سفارت پایین آورد و عکس امرالله صالح را با عنوان سرپرست دولت افغانستان نصب کرد. او در هجدهم اوت و سه روز پس از فرار غنی در یک نشست خبری، اشرف غنی را «رئیسجمهوری فراری و سارق بیتالمال» خطاب کرد و گفت به عنوان نماینده سیاسی مردم افغانستان از امرالله صالح، معاون نخست و سرپرست دولت، دستور میگیرد.
ظاهر اغبر و دیپلماتهای افغانستان مقیم دوشنبه در هشت ماهی که از سلطه طالبان بر افغانستان میگذرد، همچنان به فعالیتشان ادامه دادهاند. این دیپلماتها هرچند که هیچگونه امتیاز مالی ندارند، با ارائه خدمات اداری به مهاجران افغان ساکن تاجیکستان، تلاش میکنند سفارت تعطیل نشود.
ظاهر اغبر میگوید طالبان با اعمال زور و خشونت بر افغانستان مسلط شد، درحالیکه بر اساس توافقهای صلح قرار بود جنگ با ایجاد حکومت فراگیر پایان یابد. اغبر در مورد مخالفتش با رژیم طالبان گفت: «شناخت من و همکارانم از طالبان کامل و دقیق است. به همین دلیل موضع ما متزلزل نیست و مخالف طالبانیم. طالبان یک گروه تروریستی خونآشام و ویرانگر است و سلطهاش بر افغانستان چیزی از ماهیت تروریستی آن کم نمیکند.»
سابقه مبارزه علیه طالبان
ظاهر اغبر در دهه ۹۰ میلادی در جبهه احمد شاه مسعود علیه طالبان جنگید. او پس از فروپاشی رژیم طالبان و روی کار آمدن دولت جدید در افغانستان در ۲۰ سال گذشته در سمتهای کلیدی وزارت دفاع و داخله همچون رئیس بخش اطلاعات وزارت دفاع، رئیس ارتش، معاونت وزارت داخله (کشور) در امور مبارزه با مواد مخدر و رئیس کمیته ملی المپیک کار کرده است. او با تجربهای که از کار در ادارههای نظامی دولتهای پیشین افغانستان دارد، میگوید طالبان گروهی متشکل از قاچاقیهای مواد مخدر، تبهکاران، تروریستها و آدمربایان است و در ماهیت آنها تغییری ایجاد نشده است. او باور دارد که طالبان میزبان تروریستهای خارجی است و هماکنون تروریستهای تاجیکستانی، ازبکستانی، چینی و پاکستانی در استانهای شمال افغانستان و بهویژه در امتداد مرز با کشورهای آسیای میانه حضور دارند.
اغبر در مورد نگرانیهای موجود در تاجیکستان گفت: «همه دولتهای آسیای میانه از سلطه طالبان بر افغانستان احساس خطر کردهاند، چون طالبان متحد بالقوه القاعده و تروریستهای خارجی است و امنیت کشورهای همسایه افغانستان به همین دلیل به خطر افتاده؛ اما همه دولتهای آسیای میانه بهویژه تاجیکستان تدابیر شدید امنیتی وضع کردهاند تا تهدیدهای ناشی از حضور تروریستها را در مرزها دفع کنند.»
تاجیکستان و طالبان
دولت تاجیکستان هیچگونه رابطه سیاسی با طالبان برقرار نکرده است. امامعلی رحمان، رئیسجمهوری تاجیکستان در اوایل سپتامبر در سخنانی گفت حاکمیت طالبان بر افغانستان را به رسمیت نمیشناسد و تنها راه پایان دادن به جنگ و بحران در افغانستان را شکلگیری یک دولت فراگیر میداند. امامعلی رحمان به سران گروه طالبان پیشنهاد کرد که طرح دولت همهشمول را بپذیرند چون ساختار کنونی، انحصاری و تک قومی است.
این سخنان رئیسجمهوری تاجیکستان، با واکنش شدید رهبران طالبان مواجه شد و ملا برادر، معاون نخستوزیر طالبان در مصاحبه با یکی از رسانهها از امامعلی رحمان خواست در امور داخلی افغانستان مداخله نکند.
امامعلی رحمان بار دیگر در اواخر سپتامبر در هفتاد و ششمین اجلاس سران سازمان ملل متحد خواستار شکلگیری دولت فراگیر و برگزاری انتخابات در افغانستان شد. او افزود که نمیخواهد در امور داخلی افغانستان مداخله کند، اما ساختار حاکم در افغانستان مورد قبول همه اقوام در این کشور نیست و نمیتواند مشروعیت بینالمللی کسب کند.
پس از سخنان امامعلی رحمان، گزارشهایی از مستقر شدن گردانهای انتحاری طالبان و تروریستهای جماعت انصارالله در امتداد مرز با آن کشور منتشر شد. طالبان نیز خبر داد که در بدخشان، تخار و قندوز که سه استان هممرز با تاجیکستاناند، گردانهای انتحاری به نام «گردان منصوری» فعال شدهاند و قصد دارند در امتداد مرز با تاجیکستان جابهجا شوند.
این تهدیدها باعث نگرانی بیشتر تاجیکستان و کشورهای همسایه افغانستان شد و در نتیجه سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری روسیه در امتداد مرز تاجیکستان با افغانستان رزمایش نظامی بزرگی برگزار کرد. این سازمان امنیتی اطمینان داد که آماده دفع هرگونه حمله و تهدید از جانب افغانستان است و از مرزهای تاجیکستان دفاع میکند.
اکنون پس از گذشت هشت ماه از حاکمیت طالبان بر افغانستان هیچ گزارش روشنی از چگونگی حضور تروریستهای خارجی در این کشور وجود ندارد. هرچند سفیر افغانستان در تاجیکستان میگوید اطلاعات موثقی دارد که نشان میدهد تروریستهای خارجی بهویژه تروریستهایی با اصالت کشورهای آسیای میانه و چین در استانهای شمال و شمال شرق ازجمله در بدخشان حضور دارند.
با امکانات اندک از مقاومتگران حمایت میکنیم
ظاهر اغبر میگوید بیشتر دیپلماتهای افغانستان با طالبان مخالفاند، اما به دلیل نبود یک محور اساسی که بتواند این دیپلماتها را حمایت کند بیشتر آنها کارهایشان را ترک کردهاند و به کشورهای مختلف غربی پناهنده شدهاند.
اغبر میافزاید نیاز اساسی امروز در افغانستان، حمایت از مقاومتگران مسلح است. اغبر افزود: «مقاومتگران در نواحی مختلف افغانستان، با امکانات اندک و بدون هیچگونه امتیاز مالی علیه طالبان میجنگند. آنان خانهها و خانوادههایشان را از دست دادهاند در حالی که ما در مکانی امن زندگی میکنیم و امکانات نسبی هم داریم. با این وضعیت چگونه میتوانیم از مبارزان خود حمایت نکنیم. ما با امکانات اندک از مقاومتگران حمایت میکنیم.»
سفیر افغانستان در تاجیکستان میگوید کنار آمدن با طالبان ممکن نیست چون این گروه بهجز انحصار قدرت و کشتار مخالفان به اصل دیگری اعتقاد ندارد.
تماسهای بیپاسخ طالبان به سفارت افغانستان در تاجیکستان
طالبان در هشت ماه گذشته توانست سفارتهای افغانستان را در چین، روسیه، ترکمنستان، ترکیه و پاکستان تصرف کند و تاکنون به روسیه، ترکمنستان و پاکستان نماینده فرستاده است. دیپلماتهای دولت پیشین افغانستان در کشورهای نامبرده یا کار نمیکنند یا مانند امیرمحمد رامین، سفیر افغانستان در آنکارا با طالبان بیعت کردهاند.
وزارت خارجه طالبان با نمایندگیهای سیاسی در کشورهای خارجی و سفرا و دیپلماتهای افغانستان با ایمیل در ارتباط است. این ایمیلها هر چند روز یکبار به سفارت افغانستان در تاجیکستان نیز میرسد، اما ظاهر اغبر و همکارانش تاکنون هیچ پاسخی به تماسها و پیامهای طالبان ندادهاند. اغبر میگوید مقامهای طالبان چندین بار تلاش کردند با او صحبت کنند، اما او به این تماسها پاسخ نداده، چون معتقد است کنار آمدن با طالبان ممکن نیست و همکاری با این گروه به معنی شریک شدن در جنایتهای آنان است.
در حالی که دیپلماتهای افغانستان در بسیاری از کشورها، تحت فشار کشورهای میزبان به فعالیتشان پایان دادهاند و در مورد طالبان سخن نمیگویند، اما ظاهر اغبر میگوید دولت تاجیکستان برای فعالیتهای سفارت افغانستان هیچ محدودیتی وضع نکرده است و دیپلماتها میتوانند آزادانه به کارشان ادامه دهند.
سفیر افغانستان در تاجیکستان تاکید کرد که حاکمیت رژیم طالبان به دلیل این که میزبان تروریستهای خارجی است و مورد قبول هیچ یک از اقوام افغانستان و دولتهای جهان نیست کمتر از حاکمیت دور نخست این گروه بر افغانستان دوام خواهد آورد. او باور دارد که حاکمیت طالبان با مقاومت گسترده مردم مواجه میشود و در نتیجه فرو میپاشد.
هر چند در هشت ماه گذشته برخی از دولتهای همسایه افغانستان ازجمله پاکستان، چین و روسیه برای طالبان در سطح بینالمللی لابی کردند، اما هیچ دولتی تاکنون این گروه را به رسمیت نشناخته است. برخلاف شعار سران طالبان که اعلام کردند جنگ ۴۰ ساله در افغانستان پایان یافته است، اخیرا درگیریهای نظامی در برخی از استانها ازجمله پنجشیر، بدخشان و بغلان افزایش یافته و علاوه بر جبهه مقاومت ملی و جبهه آزادی افغانستان، چند جریان نظامی دیگر نیز علیه طالبان ایجاد شده است.