با نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در الجزایر، لیست شخصیت های سیاسی که خود را برای رقابت در انتخابات آینده نامزد کرده اند در حال تکمیل شدن است و تا کنون 100 تن از شهروندان الجزایر، ثبت این فهرست شده اند. اما این لیست فاقد مؤلفه فمینیستی بوده و تنها شامل 4 زن است، مسئله ای که با روحیه تحرک مردمی و همچنین اهداف قانون برای ارتقاء مشارکت زنان در زندگی سیاسی مغایرت دارد.
علی ذراع، مسئول مطبوعاتی کمیسیون مستقل انتخابات در صحبتی با اندیپندنت عربی گفت، چهار زنی که خود را نامزد کرده اند، هیچ پیوندی با جناح ها و احزاب سیاسی ندارند، زیرا پیش از این، احزاب سیاسی بزرگ تأکید کرده بودند که هیچ زنی را به نمایندگی از خود، نامزد نخواهند کرد.
در این میان، لویزه حنون، دبیرکل حزب کارگر، یکی از برجسته ترین شخصیت های سیاسی است که قصد رقابت در انتخابات ریاست جمهوری آینده را دارد. وی پیش از این، برای 3 بار به صورت متوالی در انتخابات های گذشته خود را نامزد کرده بود. لویزه نخستین زنی در الجزایر و سراسر جهان عرب بود که در سال 2004 برای اولین بار به عنوان فرد اول، وارد دنیای سیاست شد و تصمیم به نامزد شدن در انتخابات ریاست جمهوری گرفت. وی در سال های 2009 و 2014، نیز نامزد انتخابات ریاست جمهوری بود.
در مقابل، برخی از احزاب سیاسی که رهبری آن ها را خانم ها در دست دارند، موضعگیری های متفاوتی در قبال انتخابات ریاست جمهوری آینده دارند. زبیده عسول، رئیس حزب اتحاد تغییر و پیشرفت، وضعیت کنونی کشور را برای برگزاری انتخابات مناسب نمی داند و بدین باور است که بایستی برای بیرون رفت از چالش های ناشی از نابسامانی های حکومت بوتفلیقه، الجزایر گزینه ای دیگری را در پیش گیرد. اما حزب عدالت و بیان به رهبری نعیمه صالحی که همواره میانه ای خوبی با حکومت ها دارد، تا کنون در مورد تحولات مربوط به انتخابات ریاست جمهوری و یا این که از کدام کاندیدا حمایت خواهد کرد، ابراز نظر نکرده است.
شاید راز علاقه قبلی بوتفلیقه به مسئله ای افزایش نقش زنان در جامعه، حمایت گسترده ای زنان از وی باشد، به ویژه این که در سال 2006، بوتفلیقه اقدام به تصویب قانونی در حمایت از حقوق زنان و مشارکت آن ها در پروسه سیاسی کشور کرد. بنابر این، زنان در دوره حکومت بوتفلیقه فرصت های زیادی برای رشد و توسعه داشتند و فعالان حمایت از حقوق زنان موفق به کسب دستاورد های چشمگیری شدند. افزون بر آن، در سال 2011، بوتفلیقه، اقدام به طرح بسته اصلاحات سیاسی به عنوان "فرار از بهار عربی" کرد، این طرح جدید تمرکز بر رعایت حقوق زنان داشت و احزاب سیاسی را وادار به افزایش نقش زنان در پروسه سیاسی می کرد. بر پایه این طرح، زنان بایستی نقش بیشتری در تصمیم گیری ها می داشتند و شمار نامزد های آنان در انتخابات ها حد اقل به 30 درصد افزایش می یافت.
امروز شمار زیادی از فعالان مدنی و حامیان حقوق زن، قانون فعلی که 30 درصد کرسی های پارلمان و شورا ها را به زنان اختصاص می دهد را رد می کنند و این قانون را مغایر با تساوی جنسیتی در الجزایر می دانند. اما مشکل این جا است که جامعه سنت گرا و مرد سالار الجزایر برای رسیدن به تساوی جنسیتی، راه درازی را در پیش دارد و دشوار است که احزاب سیاسی به زودی بتوانند حضور زنان را در عرصه سیاست آن قدر افزایش دهند تا شمار نامزدان زن در انتخابات ها حتی به 30 درصد برسد.
با آن که قانون تصویب شده در دوره حکومت بوتفلیقه، منتقدان زیادی دارد اما این قانون گام مهمی در راستای افزایش حضور زنان در جامعه پنداشته می شود و مجامع بین المللی، اجرای این قانون را مورد تأیید و ستایش قرار دادند.
در انتخابات پارلمانی سال 2012، از مجموع کرسی های مجلس که تعداد آنها 462 کرسی است، 146 کرسی آن به زنان تعلق گرفت. افزون بر آن، طبق قانون جدید، احزاب سیاسی در ازای معرفی هر نماینده ای زن در پارلمان، می توانند امتیازات بیشتری از دولت بگیرند.
در پیوند به این موضوع، نوریه حفصی، دبیرکل اتحادیه زنان الجزایر، معتقد است که مشکل در احزاب سیاسی است و نه در قانون، زیرا قانون فرصت را برای مشارکت زنان فراهم کرده است اما احزاب سیاسی که تا کنون در گروه سنت ها قرار دارند نمی توانند از این فرصت استفاده کنند. شاید بتوان گفت که عامل بازدارنده حضور و فعالیت زنان در جامعه، بیشتر وابسته به سنت های اجتماعی است و تا زمانی که این دیدگاه جامعه در مسایل مربوط به زن دگرگون نشود، نقش زنان در جامعه همچنان در حاشیه باقی خواهد ماند.
در مقابل، محمد طایبی، یکی از جامعه شناسان باور دارد که عدم تمایل زنان الجزایر به حضور در عرصه سیاست، عمدتاً ناشی از سنتهای فرسوده اجتماعی است که زنان را به عنوان یک انسان کامل به حساب نمی آورد. اما با آن که تجربه زنان الجزایر در سیاست تا هنوز گام های نخست را بر می دارد، بنا بر این، روند کنونی می تواند به آینده درخشان تری منتهی شود.
© IndependentArabia
