جنیفر گاویتو، معاون دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور ایران و عراق، از رهبران سیاسی عراق خواست برای جلوگیری از آشفتگی و هرج‌ومرج در کشور، روند تشکیل دولت جدید را تسریع بخشند. این مقام آمریکایی روز جمعه گذشته در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «ایالات متحده مایل است در بخش‌های مهم مورد علاقه مشترک، از جمله حفظ ثبات و حاکمیت عراق، توانمندسازی اقتصادی مردم عراق، مبارزه با فساد، دفاع از حقوق بشر، فراهم کردن زمینه استفاده از منابع انرژی، حمایت از محیط ‌زیست، و مسائل مربوط به بهداشت، با دولت جدید عراق همکاری داشته باشد.»

تاخیر در تشکیل دولت

در پاسخ به خواسته‌های معترضانی که علیه دولت دست به اعتراضات گسترده‌ زده بودند، عراق در اکتبر گذشته شاهد برگزاری انتخابات زودهنگام مجلس بود. اما به‌رغم پیروزی جریان صدر به رهبری مقتدی صدر، روحانی شیعه که از مجموع ۳۲۹ کرسی مجلس، ۷۳ کرسی را کسب کرد و به بزرگ‌ترین بلوک سیاسی تبدیل شد، عراق نتوانست موفق به تشکیل دولت جدید شود، زیرا سایر گروه‌های شیعه، مانند ائتلاف «الفتح» وابسته به شبه‌نظامیان حشدالشعبی مورد حمایت ایران، شکست خود را نپذیرفتند و عراق با بن‌بست سیاسی مواجه شد.

گاویتو تاخیر در تشکیل دولت را مانعی بر سر راه پیشرفت در مسائل دوجانبه، به ویژه در بخش‌های امنیتی و اقتصادی، دانست و افزود: «به محض استقرار دولت در بغداد، ما مشتاقانه منتظر همکاری با متحدان عراقی خود به‌ منظور اجرای توافق‌نامه چارچوب همکاری‌های راهبردی خواهیم بود و برای شکست و نابودی کامل داعش، به حمایت از نیروهای مسلح عراق ادامه می‌دهیم.»

عراق متحد

معاون دستیار وزیر امور خارجه آمریکا با بیان این‌ نکته که ایالات متحده می‌خواهد عراق کشوری نیرومند، متحد، انعطاف‌پذیر، و دارای حاکمیت باشد، تاکید کرد که کشورش در روند تشکیل دولت و شخصیت‌هایی که برای ایفای نقش در دولت انتخاب می‌شوند، مداخله نمی‌کند. او همچنین اظهار داشت که حضور گسترده‌ مردم پای صندوق‌های رای نشان داد که ملت عراق خواستار تحکیم دموکراسی و اولویت دادن به حاکمیت ملی کشور است.

این مقام آمریکایی در خصوص پایداری روابط آمریکا و عراق و همکاری‌های نظامی و اقتصادی میان واشنگتن و بغداد، گفت که کشورش بدون توجه به اینکه چه کسی دولت جدید را تشکیل می‌دهد، مشتاقانه منتظر همکاری با هر دولتی در عراق است که نیازهای مردم عراق را در اولویت قرار دهد. او تاکید کرد که با توجه به تعهد جو بایدن، رئیس‌ جمهوری آمریکا، مبنی بر لزوم گسترش و تعمیق روابط با عراق، روابط میان بغداد و واشنگتن در سطح کنونی باقی نخواهد ماند و در عرصه‌های مختلف گسترش خواهد یافت.

خطر گروه‌های نیابتی ایران در عراق

جنیفر گاویتو با ابراز نگرانی از افزایش نفوذ جمهوری اسلامی ایران که او آن را «شریرانه» توصیف کرد، گفت که گسترش نفوذ ایران «ثبات و امنیت منطقه، تمامیت ارضی، و نهادهای ملی عراق را تضعیف می‌کند». او خاطرنشان کرد که کشورش می‌کوشد اختلاف‌نظرهای خود را با ایران از طریق راه‌های دیپلماتیک حل کند، اما ادامه حمله‌های شبه‌نظامیان و گرفتن دستور از خارج کشور، به تضعیف دولت عراق و بی‌ثباتی منطقه منجر می‌شود.

این مقام آمریکایی ادامه «حمایت تهران از گروه‌های مسلح را که حمله‌هایی را برای تضعیف امنیت کشورهای همسایه انجام می‌دهند و پایگاه‌های عراقی را که نیروهای آمریکایی و ائتلاف بین‌المللی در آن‌ها مستقرند هدف حمله قرار می‌دهند»، محکوم کرد. او افزود: «هرچند ایران می‌کوشد مسئولیت خود را در ایجاد ناامنی در کشورهای منطقه رد کند، دیگر نمی‌تواند ملت‌ها را با چنین سخنانی فریب دهد.» او خاطرنشان کرد: «ایران بیش از این نمی‌تواند از یک سو به دیپلماسی ادامه دهد، و از سوی دیگر در تلاش گسترش خشونت و حمایت از آن در منطقه باشد.»

معاون دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در زمینه حمله موشکی ماه گذشته در اقلیم کردستان و اینکه آیا واشنگتن از عراق حمایت نظامی خواهد کرد، گفت کمک‌های ایالات متحده در چارچوب «مشاوره و توانمندسازی» خواهد بود تا اطمینان حاصل شود که نیروهای امنیتی عراق از ظرفیت کامل برای مقابله با هرگونه تهدید علیه حاکمیت عراق برخوردارند.

تهدید سازمان تروریستی داعش

در ماه دسامبر گذشته، ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات متحده به ماموریت‌های جنگی خود در عراق پایان داد. ایالات متحده پایان ماموریت جنگی نیروهای ائتلاف را لحظه‌ سرنوشت‌سازی برای عراق دانست، زیرا واشنگتن از توانایی نیروهای عراقی و گام‌های ویژه‌ای که در دفاع از حاکمیت عراق در برابر هرگونه تهدید علیه امنیت ملی کشور برداشته‌اند، اطمینان حاصل کرده است.

با این حال، به‌رغم شکست منطقه‌ای داعش، واشنگتن آن را همچنان تهدید دائمی برای جامعه جهانی می‌داند و به همین دلیل به همکاری‌های خود با نیروهای امنیتی عراق برای کسب اطمینان از بازنگشتن سازمان داعش ادامه می دهد و می‌کوشد تا سطح توانایی نیروهای عراقی افزایش یابد تا در آینده بتوانند با هرگونه تهدید احتمالی به مقابله بپردازند.

ناسازگاری جناح‌های سیاسی عراق بر سر تشکیل دولت

هرچند پس از برگزاری هر انتخابات، در اغلب موارد عراق تا مدتی با بن‌بست سیاسی مواجه می‌شود و زدوبندها برای تقسیم قدرت چندین ماه طول می‌کشد، اما این بار، به‌رغم گذشت مدتی طولانی از برگزاری انتخابات زودهنگام مجلس، جناح‌های سیاسی عراق هنوز نتوانسته‌اند اختلاف‌های خود را کنار بگذارند، موانع موجود را از مسیر تشکیل دولت جدید بردارند، و بر سر تقسیم سمت‌های ارشد دولتی به توافق برسند.

در همین حال، مصطفی‌الکاظمی، نخست‌وزیر عراق، اظهار داشت که دولت او «ماموریتی را که برای خدمت به ملت عراق بر عهده گرفته بود، انجام داده است». او بر لزوم تشکیل دولت ملی که پاسخگوی نیازهای مردم باشد و بتواند از ملت عراق و وحدت آن دفاع کند، تاکید کرد.

مصطفی‌الکاظمی در تویتی نوشت: «ما برای تحقق منافع والای ملی، هیچ گونه کوتاهی نکردیم و در این راستا تمام سعی و تلاش خود را به‌کار گرفته‌ایم. ما هرگز چانه‌زنی نکردیم، منافع خود را بر منافع ملت ترجیح ندادیم، و نگذاشتیم سرنوشت ملت گرفتار جدال و چالش شود. ما کشور را به انتخاباتی آزاد و عادلانه رساندیم و به‌رغم موانع بی‌شمار داخلی و چالش‌های متعدد خارجی، با صبر و شکیبایی توانستیم عراق را از بحران‌های بزرگ اقتصادی، امنیتی، و اجتماعی بیرون کشیم و آن را به جایگاه پرافتخاری که در منطقه و جامعه جهانی دارد، بازگردانیم. ما مسیر مبارزه با فساد و مفسدان را هموار کردیم، دولت عراق را از ورطه ناهنجاری و هرج‌ومرج نجات دادیم، و با عزم راسخ نیروهای نظامی، امنیتی و اطلاعاتی خود، تروریسم را شکست دادیم و سلول‌های خفته تروریستی را در سراسر کشور نابود کردیم.»

نخست‌وزیر عراق خاطرنشان کرد: «امروز نیروها، احزاب، و شخصیت‌های ملی برخاسته از روند دموکراتیک انتخابات، مسئولیت حفاظت از روند ملی را بر عهده دارند و لازم است برای پایان دادن به انسدادهای سیاسی و تشکیل دولتی که توانایی رسیدگی به نیازمندی‌های مردم، حفظ وحدت، و دفاع از منافع کشور و ارزش‌های آن را داشته باشد، از بذل هرگونه تلاش دریغ نورزند و ما برای تلاش‌های همگان آرزوی موفقیت می‌کنیم.»