سازمان دیده‌بان حقوق بشر روز پنجشنبه، ۲۲ اردیبهشت (۱۲ مه)، با انتشار گزارشی جدید از وضعیت زنان پناهجوی افغان در اقامتگاه‌های موقت در بریتانیا، وضعیت آنان را دشوار و نگران‌کننده توصیف کرد. گزارش دیده‌بان حقوق بشر نشان می‌دهد که زنان پناهجوی افغان در لندن که هنوز در هتل‌ها اقامت دارند، با انواع خشونت‌ خانگی، محدودیت و کنترل بر رفتارشان مواجه‌اند.

دولت بریتانیا در اوت ۲۰۲۱ و در روند تخلیه نظامی از افغانستان، ۱۸ هزار نفر را که شش هزار تن از آ‌ن‌ها تبعه بریتانیا بودند، از افغانستان خارج و به بریتانیا منتقل کرد. به گزارش گاردین، ۱۲ هزار تن از این افراد در هتل‌ها اسکان داده شدند و در بسیاری موارد، دو خانواده در یک اتاق زندگی می‌کردند. هرچند دولت بریتانیا برنامه اسکان مجدد این پناهجویان را آغاز کرده است، هنوز شمار زیادی از این پناهجویان در هتل‌ زندگی می‌کنند.

دیده‌بان حقوق بشر در گزارش جدید خود، وضعیت زنانی را به تصویر کشید که از ماه اوت تاکنون همراه با خانواده‌های خود یا به‌تنهایی، در هتل‌ها زندگی می‌کنند. این زنان هرچند از اینکه از افغانستان خارج شده‌اند، خوشحال‌اند، در طی هشت ماه اقامت در هتل، با انواع رفتارهای خشونت‌آمیز و محدودیت بر زندگی و رفتارشان مواجه شده‌اند.

سحر فطرت، دستیار حقوق زنان دیده‌بان حقوق بشر، در این گزارش می‌گوید: «زنان افغانی که با آن‌ها مصاحبه شد، قبل و در حین فرار از افغانستان با حجم عظیمی از آسیب‌های روحی مواجه شده‌اند و اکنون با شرایطی دست‌وپنجه نرم می‌کنند که بر سلامت روان آن‌ها تاثیر گذاشته است و آن‌ها را از ادغام در جامعه باز می‌دارد.»

یکی از زنان مصاحبه‌شده در این گزارش گفت: «اقامت در هتلی در لندن تا یک مدت کوتاه، جذاب است اما نه برای هفت ماه. ما  فضای شخصی، خانه و آزادی برای مدیریت مستقل زندگی خود را از دست داده‌ایم.»

این زنان از جو آشفته و ناخوشایند در هتل که افراد زندگی، رفتار، لباس و حرکات یکدیگر را کنترل می‌کنند، شاکی‌اند و می‌گویند که هر روز خشونت‌های آشکار مردان افغان با همسرانشان را شاهدند. مصاحبه‌شوندگان مدعی‌اند که در محل‌های اسکان موقت، احساس ناامنی، فشار روانی از طرف دیگر پناهجویان، تجاوز و خشونت خانگی علیه زنان به میزان زیادی وجود دارد.

آنچه زنان در این گزارش از فضای هتل‌های محل اقامتشان در لندن توصیف کرده‌اند، تصویری کاملا واضح از یک محل زندگی معمولی در افغانستان به نمایش می گذارد که در آن، از فضای دموکراتیک بریتانیایی هیچ اثری وجود ندارد. یکی از زنان به گزارشگر دیده‌بان حقوق بشر گفت: «در هتل ما، شوهری زنش را کتک زد. زمانی که او می‌خواست این موضوع را گزارش کند، سایر افراد (پناهجویان افغان) حاضر در هتل با ترساندن او از عواقب آن، مانعش شدند و او را ساکت کردند.»

دیده‌بان حقوق بشر اعلام کرد که در آوریل ۲۰۲۲، به وزیر کشور، وزیر پناهندگان و دیگر مقام‌های مسئول بریتانیا نامه نوشته است تا نگرانی‌های خود در مورد وضعیت پناهجویان افغان را ابراز کند و برای رسیدگی به مشکلات این پناهجویان راه‌حلی بیابد، اما تاکنون هیچ پاسخی دریافت نکرده است.

این سازمان با اشاره به وضعیت وخیم روانی و اجتماعی زنان در محل‌های اقامت موقت، از دولت بریتانیا خواست تا نیازها و نگرانی‌های زنان مجرد یا زنان سرپرست خانواده را در نظر بگیرد. دیده‌بان حقوق بشر تاکید کرد: «دولت (بریتانیا) باید برای مقابله با خشونت خانگی در اقامتگاه‌های موقت پناهجویان، سیاست‌های روشن و موثری داشته باشد. کارکنان این مراکز باید آموزش ببینند تا خشونت مبتنی بر جنسیت را تشخیص دهند و با آن برخورد کنند.» این نهاد از دولت بریتانیا خواست تا سرعت ارائه مسکن و خدمات حمایتی طولانی‌مدت برای پناهندگان افغان را افزایش دهد.

به گزارش دیده‌بان حقوق بشر، شهروندان افغان از مناطق مختلف این کشور و از گروه‌های قومی، زبانی و مذهبی مختلف‌اند و در مورد هنجارهای اجتماعی، دیدگاه‌های بسیار متفاوتی دارند. آن‌ها در اقامتگاه‌های موقت دور هم جمع می‌شوند که پیامد آن اغلب فشار بر زنان برای انطباق با هنجارهایی است که حتی در افغانستان هم در برابر آن‌ها مقاومت می‌کردند.

این گزارش نشان می‌دهد که زنانی با پیشینه‌ سنتی کمتر و افکار آزادتر با حملات زبانی و اظهارنظرهای جنسیتی برخی مردان مواجه می‌شوند. یکی از زنان ساکن در اقامتگاهی موقت در لندن به دیده‌بان حقوق بشر گفت: «یک روز با لباس ورزشی دویدم. وقتی به هتل برگشتم، مردی که در لابی هتل ایستاده بود، سرتاپای مرا بررسی کرد و گفت: می‌بینم که خیلی زود ادغام شدی، نه؟»

به گفته‌ مصاحبه‌شوندگان، زنان مجرد جوان با قضاوت‌های بدتری هم مواجه می‌شوند. یکی از این زنان به دیده‌بان حقوق بشر گفت: «محیط اینجا روزبه‌روز مسموم‌تر و تحمل‌ناپذیرتر می‌شود. یک بار یک نفر مستقیم  به من گفت: تو فاحشه‌ای و فحشا را در بین زنان ترویج می‌کنی. مردان به همسران خود می‌گویند که از صحبت با زنانی مانند من اجتناب کنند.» او گفت که این کار زنان متاهل را از ارتباط با دوستان زن که می توانند به آن‌ها در یادگیری فرهنگ و زندگی بریتانیا کمک کنند، محروم می‌کند.

سحر فطرت در این گزارش گفت: «زنانی که با آن‌ها صحبت کردم انعطاف‌پذیر و مشتاق‌اند تا در آغاز زندگی جدید در بریتانیا پیشرفت داشته باشند. اما آن‌ها در حال حاضر احساس می کنند در محیط هایی که اغلب برای زنان خطرناک است، گیر کرده‌اند.» او افزود: «آن‌ها برای بازسازی زندگی خود و خانواده‌هایشان به حمایت بیشتر دولت بریتانیا نیاز دارند.»

پیش از این، ژنرال سر جان مک کول، از مقام‌های ارشد پیشین ارتش بریتانیا، نیز با انتقاد از کارکرد دولت بریتانیا در قبال پناهجویان افغان گفته بود که برنامه‌های اسکان مجدد دولت بریتانیا برای اتباع افغان، وضعیت مناسبی ندارد و در رسیدگی به درخواست‌ها «تاخیرهای بدون توجیه» رخ می‌دهد. او مدعی شد که هنوز هزاران همکار افغان ارتش بریتانیا در شرایط وخیم در افغانستان باقی مانده‌اند و دولت بریتانیا به درخواست‌های آنان رسیدگی نکرده است. او با انتقاد از طولانی شدن اقامت پناهجویان افغان در اقامتگاه‌های موقت، دولت بریتانیا را به کم‌کاری در زمینه اسکان مجدد پناهجویان افغان متهم کرد.