دیده‌بان حقوق بشر روز پنجشنبه پنجم خرداد، ۲۶ می، گزارشی از شکنجه، بدرفتاری و بازگرداندن اجباری پناهجویان افغان و برخی از پناهجویان دیگر از مرزهای بلغارستان به ترکیه، منتشر کرد.
در این گزارش، مصاحبه‌شوندگان از ضرب و جرح، سرقت، برهنه کردن و استفاده از سگ‌های پلیس برای حمله به پناهجویان، حین بازگرداندن از بلغارستان به مرز ترکیه، خبر داده‌اند.
دیده‌بان حقوق بشر با نشر این گزارش، از اتحادیه اروپا خواست تا در مورد برخورد مقام‌های بلغارستانی با پناهجویان، بررسی‌های لازم را انجام دهد و از ادامه این روند جلوگیری کند.
در گزارش دیده بان حقوق بشر، با ۱۵ پناهجوی افغان مصاحبه شده است. دست کم ۱۴ تن از این افراد، گفتند که پلیس بلغارستان، یا افرادی که فکر می‌کردند پلیس بلغارستان هستند، آنها را حین بازداشت در خاک بلغارستان، مورد ضرب و جرح قرار دادند. این افراد مدعی شدند که پلیس بلغارستان بدون هیچ گونه مصاحبه رسمی، و درخواست پناهندگی، آنان را به کشور ترکیه بازگرداندند و حین بازگشت، در دمای زیر صفر، آنها را برهنه کردند، اموال شان را دزدیدند و پس از شکنجه آنها را به سمت ترکیه حرکت دادند.
میشل راندهاوا، افسر حقوق پناهندگان و مهاجران در دیده‌بان حقوق بشر، در این گزارش گفت: «مقامات بلغارستانی به طرزی وحشیانه پناهجویان را از مرز زمینی با ترکیه، عقب می رانند. اتحادیه اروپا باید اطمینان حاصل کند که بلغارستان فوراً بازگرداندن غیرقانونی و غیرانسانی در مرزهای خود را متوقف کند و به پناهجویان اجازه دسترسی به رویه‌های عادلانه پناهندگی را بدهد.»
در ژوئیه ۲۰۲۱، دادگاه اروپایی حقوق بشر (ECtHR) به اتفاق آرا رای داد که دولت بلغارستان مواد سه و ۱۳ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر، ممنوعیت شکنجه و رفتار غیرانسانی و تحقیرآمیز و حق جبران خسارت را نقض کرده است.
در سال ۲۰۱۶، مقام‌های بلغارستانی، یک روزنامه نگار ترک را بدون ارزیابی وضعیت خطرناک برای او در ترکیه، او را بازگرداند. در پایان سال ۲۰۲۱، کمیته هلسینکی بلغارستان گزارش داد که ۲۵۱۳ پرونده پناهندگی که شامل خانواده‌ها و افراد مجرد بود، از سوی دولت بلغارستان رد شده‌اند و صاحبان این پرونده‌ها که شمارشان به ۴۴ و ۹۸۸ تن می‌رسید، به ترکیه بازگردانده شده‌اند. این رقم در سال ۲۰۲۰ اما، به ۱۵هزار و ۱۷۳ نفر می‌رسید.
با تسلط طالبان بر افغانستان، شمار پناهجویان افغان در سراسر جهان افزایش قابل ملاحظه‌ای داشت. به گزارش دیده بان حقوق بشر، از زمان تسلط طالبان در ماه اوت ۲۰۲۱، دولت بلغارستان اعلام کرد که بین ۷۵۰ تا ۱۰۵۰ سرباز را در مرزهای زمینی با یونان و ترکیه مستقر خواهد کرد تا «مأموریت حفاظتی» را انجام دهند و از هزار افسر پلیس مرزی پشتیبانی کنند. بلغارستان از کشورهایی است که با ترکیه مرز زمینی دارد و مانند یونان، یکی از دریچه‌های ورود از ترکیه به اروپا شمرده می شود. در سال های اخیر، شمار انبوهی از پناهجویان افغان، از مسیرهای غیرقانونی به کشور ترکیه سرازیر شده‌اند و می‌کوشند تا از هر راه ممکن، به اروپا برسند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
دیده‌بان حقوق بشر، پیش از این گزارشی تکان‌دهنده از بدرفتاری پلیس مرزی یونان با پناهجویان افغان نیز منتشر کرده بود. کسانی که در گزارش جدید از مرز بلغارستان، با دیده بان حقوق بشر مصاحبه کرده‌اند، وضعیت وحشتناک‌تری را به تصویر کشیده‌اند.
یکی از مردان مصاحبه‌شونده، به دیده‌بان حقوق بشر گفته است: «مردی [در گروه ما] بود که بلغاری صحبت می‌کرد، او سه یا چهار سال در بلغارستان کار کرده بود. هنگامی که سوالاتی از پلیس پرسید، پلیس بلغارستانی، سگ را به سوی او رها کرد.»
او افزود: «ما شاهد بودیم که سگ او را به شدت گاز می‌گرفت و مرد به زبان بلغاری التماس می‌کرد که سگ را متوقف کنند.»
به گفته این مرد، پلیس پس از آن، همواره آنان را با سگ می‌ترساند.
مصاحبه‌شوندگان مدعی شدند که هیچ پرسش و پاسخی با آنان در مورد وضعیت‌شان صورت نگرفته است و بدون اینکه بتوانند درخواست پناهندگی بدهند، به ترکیه بازگردانده شده‌اند.
دیده‌بان حقوق بشر نوشته است در ماه آوریل، نامه‌ای به وزارت کشور بلغارستان در مورد این ادعاها ارسال کرده و خواستار اظهارنظر مقامات مسئول در این باره شده، اما پاسخی دریافت نکرده است.
این برخورد وحشتناک پلیس مرزی بلغارستان با پناهجویان افغان در حالی صورت گرفته است که از پناهجویان اوکراینی با گشاده‌رویی تمام از سوی مرزبانان بلغاری استقبال می‌شود.
راندهاوا، افسر حقوق پناهندگان و مهاجران در دیده‌بان حقوق بشر، با اشاره به این موضوع گفته است:«در زمانی که مقامات بلغارستانی از پناهجویان اوکراینی با در اختیار گذاشتن اطلاعات در مورد حفاظت موقت و زندگی در بلغارستان به آنها استقبال می‌کنند، به طرز وحشیانه‌ای با افغان‌ها و سایر پناهجویان در مرز خود بدرفتاری می‌کنند.»
او افزوده است: «مقامات بلغارستان باید همان تفاهم و رفتار آبرومندانه‌ای را که با اوکراینی‌ها انجام می‌دهند، به همه پناهجویان داشته باشند.»
گزارش‌هایی از رفتار دوگانه پلیس و مقام‌های دولتی با پناهجویان اوکراینی و افغان، در دیگر کشورهای اروپایی، از جمله آلمان و فرانسه نیز منتشر شده است.
