اگرچه اکثریت قریب به اتفاق مردم پاکستان، به دین اسلام باورمندند، حدود سه و نیم درصد از جمعیت کشور پیرو ادیان دیگرند و هر زمان که سرشماری در این کشور انجام شود، استان‌های کوچک و نیز اقلیت‌ها به درستی نتیجه آن تردید دارند.
آصف علی زرداری، رئیس جمهوری پیشین پاکستان، در نشست خبری اخیر خود گفت که جمعیت پاکستان به جای ۲۲۰ میلیون، ۳۰۰ میلیون نفر است. MQM نیز نتایج سرشماری شهرهای پرجمعیت مانند کراچی، حیدرآباد، و سکهر را به رسمیت نمی‌شناسد. همچنین، فرض بر این است که وجوه دریافتی پاکستان از سازمان‌های بین‌المللی برای کاهش نرخ رشد جمعیت، به درستی استفاده نشده و به جای کاهش، منجر به افزایش آن شده است، و اکنون دولت مجبور است برای جلوگیری از تحقیر جهانی، آمار دقیق جمعیت را کتمان کند.
این نظر نیز مطرح است که چون توزیع منابع در استان‌ها به نسبت جمعیت صورت می‌گیرد و کرسی‌های شوراهای ملی و ایالتی نیز بر مبنای شمار نفوس و جمعیت هر استان افزایش می‌یابد، بنابراین دولت برای حفظ جایگاه نخبگان موردنظر خود، جمعیت ایالت‌ها را کمتر یا بیشتر نشان می‌دهد. بر مبنای همین پس‌زمینه، نتایج سرشماری سال ۲۰۱۷ بحث‌برانگیزترین نتایج در تاریخ پاکستان بود که هم استان‌های کوچک‌تر و هم اقلیت‌ها آن را به رسمیت نشناختند، و باعث شد که دولت سابق، اولین سرشماری دیجیتال پاکستان را در ماه اوت همان سال اعلام کند.
آیا جمعیت اقلیت‌ها در پاکستان رو به کاهش است؟
پیش از پاسخ به این پرسش، باید نگاهی به تغییرات جمعیت مسلمانان و اقلیت‌ها در سه سرشماری اخیر بیندازیم.
نمونه‌وار، بر اساس سرشماری سال ۱۹۸۱، جمعیت مسلمانان پاکستان ۸۱ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر بود که ۹۶.۶۸ درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل می‌داد. در سال ۱۹۹۸، جمعیت مسلمانان با ۲.۶۸ درصد افزایش به ۱۲۷ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر رسید. همین جمعیت در سرشماری سال ۲۰۱۷ با ۲.۴۸ درصد افزایش به ۲۰۰ میلیون و ۳۰۰ هزارنفر رسید. در ۱۷ سال بین ۱۹۸۱ و ۱۹۹۸، جمعیت مسلمانان ۵۶.۴۷ درصد افزایش را نشان می‌داد، در حالی که در ۱۹ سال پس از آن تا سال ۲۰۱۷، جمعیت مسلمانان کشور ۵۹.۳۰ درصد افزایش یافته است.
جمعیت مسیحیان که در سال ۱۹۸۱، یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بود، ۱.۵۵ درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل می‌داد که با رشد ۲.۸۱ درصد در سال ۱۹۹۸ به دو میلیون و ۹۰۰ هزار نفر افزایش یافت. سرشماری سال ۲۰۱۷ نرخ رشد ۱.۲۱ درصدی را برای جمعیت مسیحی ارائه داد و کل جمعیت آنان را بیش از دو و نیم میلیون (دو میلیون و ۶۴۰ هزار) نفر نشان داد؛ یعنی ۲.۷۸ درصد افزایش، در مقایسه با ۵۶.۴۷ درصد افزایش جمعیت مسلمانان، در مدت مشابه.
بین سال‌های ۱۹۸۱ و ۱۹۹۸، آمار رسمی در مورد جمعیت مسیحیان به میزان ۶۰.۳۱ درصد یا ۸۰۰ هزار نفر افزایش نشان می‌داد، در حالی که آن نرخ از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۷ به ۲۵.۷۱ درصد کاهش یافت و در این ۱۹ سال، جمعیت مسیحیان تنها ۵۵۰ هزار نفر افزایش یافت.
همین امر در مورد جمعیت هندوها نیز صادق است. بر اساس سرشماری سال ۱۹۸۱، جمعیت هندوها در پاکستان یک میلیون و ۲۸۰ هزار نفر بود که ۱.۵۵ درصد از کل جمعیت را تشکیل می‌داد. با افزایش ۲.۹۸ درصدی در سال ۱۹۹۸، جمعیت آنها به دو میلیون و ۱۱ هزار نفر رسید. در سال ۲۰۱۷، جمعیت هندوها با ۲.۸۵ درصد افزایش به سه میلیون ۶۰۰ هزار نفر افزایش یافت. بین سال‌های ۱۹۸۱ و ۱۹۹۸، نرخ رشد جمعیت آنان ۶۴.۸۴ درصد (یا ۸۳۰ هزار تن) بوده است. در ۱۹ سال پس از آن تا سال ۲۰۱۷، نرخ رشد جمعیت هندو ۷۰.۶۲ درصد بوده و به ۱.۴۸ درصد از کل جمعیت تبدیل شده است.
«کاست»های (نظام‌های اجتماعی) پایین‌تر هندو که به «کاست‌های برنامه‌ریزی‌شده» معروفند، در سرشماری سال ۱۹۸۱ همراه با هندوها شمارش شدند، اما زمانی که در سرشماری سال ۱۹۹۸ جداگانه شمارش شدند، جمعیت آنها ۳۳۰ هزار نفر بود که در سال ۲۰۱۷ پس از افزایش ۱۵۷.۵۸ درصدی، ۹۰۰ هزار تن شد.
اقلیت پیروان احمدی- قادیانی که در سرشماری سال ۱۹۸۱، حدود ۰.۱۲ درصد از کل جمعیت پاکستان را تشکیل می‌داد و جمعیت آنها صدهزار نفر بود، با افزوده شدن ۶.۲۴ درصد در سال ۱۹۹۸ به ۲۹۰ هزار نفر افزایش یافت، در حالی که در سال ۲۰۱۷ به ۱۹۰ هزار تن کاهش یافته بود. بدین ترتیب، طی این ۱۷ سال، یعنی بین سال های ۱۹۹۸ و ۲۰۱۷، جمعیت احمدی- قادیانی با ۲.۳۰ درصد کاهش، ۹۰ هزار نفر کمتر شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تا آنجا که به سایر ادیان مانند سیک، بودایی، پارسی، و غیره مربوط می‌شود، در سال ۱۹۸۱ جمعیت آنها ۱۱۰ هزار نفر بود که به جای افزایش، در سال ۱۹۹۸ به ۱۰۰ هزار نفر کاهش یافت، و سپس تا سال ۲۰۱۷ از آن هم بیشتر کاهش یافت و به ۴۰ هزار نفر رسید. از سال ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۸، در جمعیت این ادیان ۹.۰۹ درصد کاهش به چشم می‌خورد که در ۱۷ سال پس از آن به ۶۰ درصد رسید.
اگر به نرخ رشد جمعیت مسلمانان پاکستان در همین دوره نگاه کنیم، از سال ۱۹۸۱ تا ۱۹۹۸ نرخ رشد جمعیت آنها ۴۵.۹۸ درصد، و بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۷، یعنی دوره ۱۷ ساله بعدی، ۷۲.۹۳ درصد بوده است.
چرا در جمعیت اقلیت‌ها ابهام وجود دارد؟
بر اساس گزارش مرکز عدالت اجتماعی، آمار و ارقام جمعیت برای اقلیت‌ها کاملا گیج‌کننده است. به عنوان مثال، در سال ۱۹۸۱ جمعیت مسیحیان ۴۷ درصد از کل جمعیت اقلیت‌ها در پاکستان بود که در سال ۲۰۱۷، به ۳۶ درصد کاهش یافت. به همین ترتیب هندوها که ۴۶ درصد از کل جمعیت اقلیت‌ها بودند، در سال ۲۰۱۷ به ۴۹ درصد رسیدند. در همین مدت جمعیت احمدی – قادیانی‌ها از چهار درصد به دو درصد کاهش یافت. جمعیت «کاست برنامه‌ریزی شده» (اقلیتی از هندوها) به ۱۲ درصد افزایش یافت و تعداد پیروان سایر ادیان از سه درصد به یک درصد کاهش یافت.
جینی فور جوگ جیوان، مدیر اجرایی سابق مرکز مطالعات مسیحی راولپندی، در گفت‌وگو با ایندیپندنت اردو گفت: «هر شهروند پاکستان حق دارد در سرشماری ملی به حساب آید، سپس بر همان اساس توزیع منابع صورت می‌گیرد، و جایگاه آنها برای کسب کرسی نمایندگی در شوراهای ملی و ایالتی مشخص می‌شود. اقلیت‌های پاکستان که سهامداران کلیدی‌اند، احساس می‌کنند که نمایندگی آنها در سطح ملی متناسب با جمعیت آنان نیست. اگر روند سرشماری شفاف و درست انجام شود، ارزش‌های دموکراتیک ترویج، و نهادها تقویت می‌شوند.»
پیتر جیکوب، مدیر اجرایی مرکز عدالت اجتماعی، به ایندیپندنت اردو گفت: «از آنجایی که نتایج سرشماری ششم بحث‌برانگیز بود، همه ذینفعان و اعضای جامعه مدنی باید در جریان سرشماری مورد اعتماد قرار گیرند. به همین ترتیب، فرهنگ حفظ حریم خصوصی در پردازش داده‌ها باید ریشه‌کن شود [تا به آن دلیل برخی از شهروندان از قلم نیفتند]. نتایج سرشماری نیز باید در سطح شورای اتحادیه (Union Council) منتشر شود تا اعتماد عمومی به آمار و ارقام رسمی افزایش یابد و به ویژه نگرانی اقلیت‌ها در زمینه رفع شود.»
بر اساس سرشماری سال ۱۹۸۱، مسلمانان ۹۶.۶۸ درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دادند. با توجه به این نسبت، جمعیت آنها بر اساس سهم غالب آنان در جمعیت باید در ۱۷ سال بیشتر افزایش می‌یافت، اما در سرشماری سال ۱۹۹۸، جمعیت آنها ۹۶.۲۸ درصد از کل جمعیت پاکستان بود. اما در طول ۱۹ سال بعد، در سال ۲۰۱۷، نسبت آنها در جمعیت دوباره به ۶۹.۴۷ درصد افزایش یافت. همین ابهام در جمعیت اقلیت‌ها نیز وجود دارد. در سرشماری سال ۱۹۸۱، اقلیت‌ها ۳.۳۲ درصد از کل جمعیت پاکستان بودند که در سال ۱۹۹۸، به ۳.۸۳ درصد افزایش یافت، اما در ۱۹ سال پس از آن، یعنی در سال ۲۰۱۷، این میزان به ۳.۵۲ درصد کاهش یافت.
داده‌های NADRA (اداره ملی ثبت احوال پاکستان) چه می‌گویند؟
در مارس ۲۰۲۲، طبق داده‌های NADRA، ۱۷ گروه جمعیتی اقلیت در پاکستان وجود دارد که از جمله جمعیت مسیحیان دو میلیون و ۶۴۲ هزار و ۴۸ نفر، هندوها سه میلیون و ۵۹۵ هزار ۲۵۶ نفر، احمدی- قادیانی‌ها ۱۹۱ هزار ۷۳۷ نفر، «کاست برنامه‌ریزی‌شده» ۸۴۹ هزار و ۶۱۴ نفر، و سایر مذاهب ۴۳ هزار و ۲۵۳ نفر است.
همچنین، تعداد هفت هزار و ۴۱۳ سیک، ۱۴ هزار ۵۳۷ بهایی، سه هزار و ۹۱۷ پارسی، هزار و ۷۸۷ بودایی، ۸۱۲ یهودی، هزار و ۱۱۵ نفر از اقوام چینی، هزار و ۴۱۵ تن از اقوام آفریقایی، هزار ۴۱۸ از دین برگشته (ملحد)، هزار و ۵۴۶ کلاشی، هزار ۵۴۶ ناباور به دین، ۶۲۸ شینتوئیست، ۹۵ روح‌گرا، شش «جینیست» و ۷۳ «تائوئیست» حضور دارند.
ظفرالله خان، مدیر اجرایی سابق موسسه خدمات پارلمانی پاکستان، در گفت‌وگو با ایندیپندنت اردو گفت: «اگر از داده‌های NADRA برای سرشماری دیجیتال استفاده شود، آن هم بحث‌برانگیز و جنجالی خواهد شد، زیرا میلیون‌ها نفر برای امرار معیشت و اشتغال، در شهرها یا کشورهای دیگر زندگی می‌کنند. اکنون پرسش این است که آیا آنها طبق محل زندگی موقت خود شمارش می‌شوند یا طبق آدرس دایمی، زیرا اولین شرط سرشماری، خانه‌‌شماری است که [روشن شود] در حال حاضر چند نفر در یک خانه زندگی می‌کنند.
او در ادامه گفت: «اقلیت‌ها نگرانی و تردید زیادی نیز بر همین اساس دارند، زیرا فرم سرشماری مبهم است و نام بسیاری از اقلیت‌ها در آن درج نشده است. تا آنجا که به کاهش جمعیت احمدی – قادیانی‌ها مربوط می‌شود، دلیل آن این است که آنها برای محافظت از جان خود، می‌خواهند هویت خود را مخفی نگه دارند. اما برای کاهش جمعیت سایر اقلیت‌ها شاید دلایل متعددی وجود داشته باشد. آنها شاید بیشتر از مسلمانان به «فرزندان کمتر و خانواده‌ای مرفه» اعتقاد داشته باشند. با این حال، این روند نیاز به بررسی بیشتر دارد.»
© The Independent
