وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه بیانیه‌ای قاطع خطاب به دولت عراق صادر کرد که در آن ادامه‌ حضور گروه‌های شبه‌نظامی در داخل عراق، از جمله گروه‌های تحت حمایت ایران، را که از همکاری با دولت سر باز می‌زنند، محکوم کرد.

گروه‌های شبه‌نظامی در این کشور، به‌ویژه نیروهای بسیج مردمی (حشد الشعبی)، همچنان چالشی بزرگ برای دولت آمریکا به شمار می‌روند. حشد الشعبی نفوذ سیاسی چشمگیری در پارلمان عراق و به‌طور کلی در دولت دارد، صرف‌نظر از اینکه حدود ده‌ها هزار نیرو در قالب تیپ‌های نظامی گوناگون در سراسر کشور تحت فرمان دارد.

نارضایتی آمریکا از ناتوانی دولت عراق در کنترل کامل حشد الشعبی پیشینه‌ای چندین ساله دارد. در گزارشی از وزارت خارجه آمریکا در سال ۲۰۲۲ هشدار داده شده بود که چندین گروه همسو با حشد الشعبی «همچنان از فرمان و کنترل دولت مرکزی سرپیچی می‌کنند و دست به اقدام‌های خشونت‌آمیز و بی‌ثبات‌کننده در عراق و سوریه‌ در همسایگی می‌زنند». برخی از عناصر هم‌پیمان با این سازمان شبه‌نظامی، مانند کتائب حزب‌الله، ریشه در گروه‌های شبه‌نظامی دارند که در جریان حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ با نیروهای آمریکایی جنگیدند و امروز همچنان با نیروهای آمریکایی درگیرند.

روز دوشنبه، تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، به خبرنگاران گفت که فعالیت هرگونه گروه شبه‌نظامی که تحت کنترل کامل دولت عراق نباشد در داخل مرزهای این کشور غیرقابل قبول است.

بروس گفت: «برای تقویت حاکمیت عراق، دولت این کشور باید اطمینان حاصل کند که فرماندهی و کنترل تمامی نیروهای امنیتی، از جمله حشد الشعبی، را در داخل مرزهایش در اختیار دارد. این نیروها باید تابع فرمانده کل قوای عراق باشند، نه ایران.»

بروس در ادامه افزود: «ما همچنین نگرانیم که این گروه‌های همسو با ایران در درون حشد الشعبی، از جمله سازمان‌های تروریستی اعلام‌شده خارجی، در فعالیت‌های خشونت‌آمیز و بی‌ثبات‌کننده در عراق مشارکت دارند. ما همچنان از دولت عراق می‌خواهیم که این گروه‌ها را مهار و بابت نقض قوانین عراق، پاسخگو کند. رئیس‌جمهوری اولویتی بالاتر از حفظ امنیت کارکنان آمریکایی ندارد، و به‌صراحت اعلام کرده است که آمریکا از خود، کارکنانش و منافعش دفاع خواهد کرد.»

سخنان بروس تنها چند روز پس از آن مطرح شد که دولت ترامپ اعلام کرد یک شرکت نفتی چینی را به‌دلیل «خرید و ذخیره‌سازی نفت خام ایران از یک کشتی تحریم‌شده» تحریم کرده است.

این تهدید آشکار به اقدام بیشتر علیه گروه‌های همسو با حشد الشعبی از جانب یک مقام‌ دولت ترامپ بود، و یک سال پس از آن مطرح شد که دولت بایدن مجوز حمله هوایی در عراق را صادر کرد که به کشته شدن یک فرمانده ارشد کتائب حزب‌الله منجر شد‌ــ و باعث شد محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، به عیادت نیروهای زخمی‌ حشد الشعبی برود.

در ماه فوریه، گزارش شد که دولت عراق در حال آماده‌ شدن برای اقدام‌ بیشتر آمریکا علیه حشد الشعبی بوده است، بخشی کوچک از راهبرد گسترده‌تر «فشار حداکثری» علیه ایران که دونالد ترامپ پس از آغاز دوره ریاست‌جمهوری‌اش از سر گرفت. فشار برای مقابله با نفوذ ایران میان گروه‌های شبه‌نظامی، از جمله از طریق خلع سلاح و انحلال حشد الشعبی، شدت گرفته است.

قانون‌گذاران در پارلمان عراق تلاش کرده‌اند تا با مجموعه‌ای از اصلاحات جدید، واکنش احتمالی واشینگتن را مهار کنند، اصلاحاتی که به‌ظاهر با هدف مهار حشد الشعبی ارائه شده‌اند اما، به گفته کارشناسان، از حذف افراد تحت تحریم‌ آمریکا از ساختار رهبری این گروه خودداری می‌کند.

دوره‌ قبلی دونالد ترامپ در کاخ سفید با شدیدترین تشدید تنش‌ها با ایران در یک دهه گذشته همراه بود: کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده [نیروی قدس] سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. او در سال ۲۰۲۰ در نزدیکی فرودگاه بغداد کشته شد‌ــ در آن حمله، یک مقام ارشد حشد الشعبی و یک فرمانده کتائب حزب‌الله نیز کشته شدند.