عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در کنفرانس خبری روز دوشنبه خود با خبرنگاران اعلام کرد که ایران فهرستی را برای مبادله زندانیان به دولت آمریکا ارایه کرده است.

به گزارش ایرنا، موسوی ادعا کرد:« حدود ۲۰ نفر از ایرانیان به اتهام واهی دور زدن تحریم‌ها از سوی دوات آمریکا بازداشت و زندانی شده‌اند. اقدامات آنها خلاف مقررات، آدم‌ربایی و گروگان‌گیری است». سخنگوی وزارت امورخارجه ایران گفت:« وزارت امور خارجه در همان لحظه با خبر شدن این مسائل، چه به دولت‌هایی که به خواست آمریکا پاسخ مثبت داده‌اند و چه دولت ‌آمریکا، اعتراض کرده است».

موسوی افزود:«اگر اراده‌ای باشد، آماده مبادله و تلاش برای حل مسئله هستیم. لیستی هم به آنها داده‌ایم اگر اراده‌ای باشد امیدوار به آزادی این افراد هستیم».

پیش از این نیز محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در سفرهای اخیر خود به نیویورک هم پیشنهاد مبادله زندانیان را به صورت علنی مطرح کرده بود و هم تاکید کرده بود که فهرست اسامی زندانیان مورد نظر برای معامله را از طریق سفارت سوئیس (حافظ منافع آمریکا در ایران) به آمریکا داده است.

تا کنون پاسخ آمریکا به پیشنهادهای مکرر تهران برای مبادله زندانیان این بوده که جمهوری اسلامی باید همه زندانیان آمریکایی در ایران را آزاد کند.

در جریان سفر اردیبهشت‌ماه ظریف به نیویورک نیز پیشنهاد او برای مبادله زندانیان با پاسخ سرد آمریکا و بریتانیا مواجه شد و آنها جمهوری اسلامی را به گروگانگیری و تلاش برای معامله با زندانیان متهم کردند.

یکی از ایرانیان زندانی در آمریکا که تهران بر آزادی او تاکید دارد، ‌مسعود سلیمانی است. گفته می‌شود او در زمینه سلول‌های بنیادی پژوهش می‌کرده و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس بوده اما مهرماه گذشته هنگام ورود به آمریکا به دلیل نقض تحریم‌ها بازداشت شده است.

تهران می‌گوید او بی‌گناه است و باید آزاد شود.

هرچند آمریکا دست کم تا کنون به طور علنی به مبادله زندانیان چراغ سبز نشان نداده است، این امر بین دو کشور بی‌سابقه نیست و مورد اخیر آن تبادل زندانیان در چارچوب برجام است. 

‌دولت استرالیا نیز اوایل ماه جاری رضا دهباشی، دانشجوی دکترا در دانشگاه کویینزلند که از یک سال قبل به اتهام دور زدن تحریم‌ها در زندان به سر می‌برد را ‌آزاد کرد. همزمان جولی کینگ و مارک فرکین،‌ زوج بلاگر-جهانگرد استرالیایی پس از دو ماه و نیم بازداشت در زندان اوین آزاد شدند. اتهام آنها تصویربرداری با پهپاد در جریان سفر به ایران بود.

ایران همچنین نزار زکا، شهروند لبنانی مقیم آمریکا را که به اتهام جاسوسی زندانی بود، در خردادماه آزاد کرد.

برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که تهران انتظار داشت واشینگتن در قبال آزادی زکا که به گفته خودش با پادرمیانی آمریکا انجام شد،‌  شهروندان ایرانی را آزاد کند.

حکم دادگاه مینیاپولیس در سوم مهرماه که به آزادی نگار قدس کنی انجامید، از نگاه برخی ناظران بین‌المللی می‌توانست پاسخی به آزادی زکا باشد. نگار قدس کنی مقیم استرالیا به اتهام دور زدن تحریم‌های آمریکا علیه ایران و تلاش برای صادرات تجهیزات ممنوعه از سال ۱۳۹۶ در زندان بود و در تابستان جاری به آمریکا تحویل داده شد. در نهایت رای دادگاه ۲۷ ماه حبس و برابر با مدت زمانی بود که او تا کنون در زندان سپری کرده بود. به این ترتیب نگار قدس کنی از آمریکا اخراج و ۱۰ روز قبل از آزادی زوج استرالیایی به ایران بازگشت.

برخی گمانه‌زنی‌ها نیز پرونده بازداشت روح‌الله زم، مدیر آمدنیوز از سوی اطلاعات سپاه را به تبادل زندانیان مربوط می‌داند. زم در سال‌های اخیر در فرانسه اقامت داشت و دو شهروند فرانسوی هم اکنون در ایران بازداشت هستند. 

در مدتی  که نازنین زاغری رتکلیف، شهروند ایرانی-بریتانیای به اتهام همکاری با دولت خارجی در ایران بازداشت است نیز بارها پیشنهاد مبادله او مطرح شده که آخرین نمونه آن پیشنهاد ظریف برای مبادله نازنین با بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی بریتانیا بابت قرارداد فروش تانک‌های چیفتن به ایران بود.