ادامه درگیری روسیه و اوکراین و تشدید روزافزون تنش بین مسکو و واشنگتن روابط بین‌الملل و زمینه‌های مختلف همکاری‌های بین‌المللی را پیوسته دستخوش دشواری و چالش می‌کند. در همین راستا، وزارت خارجه روسیه با صدور اعلامیه‌ای، به واشنگتن اطلاع داد که این کشور بازرسی از سایت‌ها و تاسیسات نظامی هسته‌ای خود را در چارچوب پیمان استارت۳ به‌طور موقت به حالت تعلیق درآورده است، زیرا روسیه به‌دلیل محدودیت‌هایی که ایالات متحده اعمال کرده است، قادر به انجام اقدام‌های مشابهی در خاک آمریکا نیست.
به گفته کارشناسان و تحلیلگران نظامی، این تحول نگران‌کننده در حالی رخ می‌دهد که بحران‌های بین‌المللی از اوکراین تا تایوان در حال تشدید است و هشدارها درباره احتمال وقوع یک جنگ هسته‌ای ویرانگر در سراسر جهان، پیوسته افزایش می‌یابد.
ناظران بر این باورند که پس از نزدیک به هشت دهه از زمان استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در هیروشیما و ناکازاکی، جهان بار دیگر خود را در معرض خطر احتمالی درگیری‌ها و جنگ‌های هسته‌ای می‌بیند. با این حال، برخی جدیت تصمیم روسیه را کم‌اهمیت جلوه می‌دهند و معتقدند که مسکو قصد دارد با ایجاد هیاهو و بازی با برگه هسته‌ای، واشنگتن را تحت فشار قرار دهد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
رائد العزاوی، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه آمریکایی قاهره، در گفت‌وگو با اسکای‌نیوز عربی، درباره تصمیم روسیه گفت: «این تصمیم در چارچوب تشدید مناقشات روسیه و آمریکا و درگیری دو طرف بر سر پرونده‌های متعدد مورد اختلاف، از جمله جنگ اوکراین، قرار می‌گیرد، اما حساسیت این اقدام از آن‌جا ناشی می‌شود که پیمان استارت۳ اهمیت بسیاری دارد، زیرا این پیمان زمینه بازرسی از سایت‌های هسته‌ای دو کشور را فراهم می‌کند و به دو رقیب هسته‌ای بزرگ فرصت می‌دهد که مرتب از تاسیسات هسته‌ای دارای کاربرد نظامی طرف مقابل، بازدید کنند.» او افزود: «اقدام خطرناکی که دارد رخ می‌دهد روابط آمریکا و روسیه را وارد مرحله رکود نگران‌کننده‌ای کرده و بر راهبرد جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای سایه افکنده است و این امر می‌تواند رقابت بین واشنگتن و مسکو را به سمت وخامت سوق دهد.»
العزاوی خاطرنشان کرد: «آنچه مایه تعجب و نگرانی می‌شود این است که تحولات بی‌سابقه اخیر در حالی رخ می‌دهد که ژاپن سرگرم مراسم یادبود هفتاد‌و‌هفتمین سالگرد بمباران شهرهای هیروشیما و ناگازاکی به‌دست ارتش ایالات متحده در جنگ جهانی دوم است. به همین دلیل، اقدام اخیر نگرانی از تشدید تنش بین دو غول هسته‌ای را افزایش می‌دهد. اما در نهایت، همیشه یک خط قرمز داغ ارتباطی بین دو کشور، به‌ویژه در مورد پرونده هسته‌ای، برقرار است.»
رائد العزاوی در ادامه گفت: «هرگونه استفاده از سلاح هسته‌ای جهان را به سمت کشتار جمعی سوق می‌دهد. بنابراین، آنچه در حال رخ دادن است چیزی بیش از مخالفت، امتیازگیری، و گرفتن نبض [طرف مقابل] نیست، زیرا هرچند دو طرف در برخی از موارد یکدیگر را با سلاح‌های هسته‌ای تهدید می‌کنند، اما برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در هر دو کشور مقررات سخت و متعددی وجود دارد.»
او افزود :«البته قطع همکاری روسیه با آمریکا، مستلزم بازنگری در پیمان استارت و نتایج آن است، زیرا گسترش سلاح‌های هسته‌ای به تهدیدی قریب‌الوقوع برای امنیت و ثبات بین‌المللی تبدیل شده است. کافی است که این‌جا به پرونده‌های هسته‌ای ایران و کره شمالی اشاره کنیم که بیانگر لزوم ایجاد مقررات سخت‌تر و انعقاد توافق‌های بین‌المللی بزرگ‌تر و جامع‌تری در قیاس با پیمان استارت است؛ به‌ویژه که جهان در حال حاضر دچار تنش‌ها و درگیری‌های بسیاری است که آینده را تیره و تار نشان می‌دهد.»
از سوی دیگر، عامر السبایله، پژوهشگر راهبردی، نیز در گفت‌وگو با اسکای‌نیوز عربی گفت: «از سال‌ها پیش، بحث احتمال خروج روسیه از پیمان استارت برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای، مطرح بوده است، اما این موضوع در حال حاضر ابعاد دیگری به خود گرفته است، زیرا تصمیم تعلیق همکاری روسیه با آمریکا، در سایه تنش‌های ناشی ازبحران اوکراین رخ می‌دهد که روابط بین‌المللی را دستخوش ناهنجاری کرده است. افزون بر این، وخامت اوضاع به مرحله‌ای رسیده است که روس‌ها نه می‌توانند آن را بپذیرند، و نه می‌توانند با آن کنار آیند.»
السبایله معتقد است که «مسکو سعی می‌کند از همه برگه‌های بازی استفاده کند، فشارها را بر واشنگتن افزایش دهد، و کلیه پرونده‌های اختلافی و حل‌نشده را باز کند، زیرا واشنگتن سیاست درازمدتی را در پیش گرفته است که هدف آن فرسایش و تضعیف روزافزون روسیه است. بنابراین، روسیه می‌کوشد به منظور مقابله با سیاست آمریکا، گزینه‌های خطرناک و موضوع‌های حساسی مانند پرونده سلاح‌های هسته‌ای را مطرح کند.»
در فوریه ۲۰۲۱، روسیه و ایالات متحده از اجرایی شدن تمدید پنج ساله پیمان استارت۳ برای کاهش تسلیحات تهاجمی هسته‌ای راهبردی خبر دادند. البته استارت۳ افزونه‌ای بر پیمان کاهش تسلیحات تهاجمی راهبردی، استارت۱، است که در سال ۱۹۹۱، بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی در مسکو امضا شد.
سپس در آوریل ۲۰۱۰، باراک اوباما، رئیسجمهوری وقت آمریکا و دیمیتری مدودف، رئیسجمهوری وقت روسیه، پیمان استارت۳ را در شهر پراگ، پایتخت جمهوری چک، امضا کردند و مفاد آن در فوریه ۲۰۱۱ به اجرا درآمد.
