گزارشی که بهتازگی در اوکراین منتشر شده است ادعا می کند که جمهوری اسلامی ایران از موشک ضدتانک اسپایک اسرائیل نسخهبرداری و آن را روی یک پهپاد نصب کرده است.
به گزارش اورشلیمپست، آخرین قابلیتهای پهپادی ایران در تصاویر رزمایش اخیر هواپیماهای بدونسرنشین ایران دیده میشود. این تصاویر را خبرگزاری فارس و یک وبسایت اوکراینی به نام دیفنس اکسپرس منتشر کردهاند.
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر، توان پهپادی خود را افزایش داد. با این حال، برخی از ادعاهای ایران درباره قابلیت پهپادهایش قابل اثبات نیستند و واقعا مشخص نیست که این پهپادها چقدر موفق عمل میکنند. براساس این گزارش، آنچه واضح است، این است که گروههای شبهنظامی و تروریستی در منطقه از پهپادهای ایرانی استفاده میکنند و ایران به آفریقا، آمریکای جنوبی و آسیای مرکزی هم پهپاد صادر میکند. اخیرا گزارشهایی هم درباره انتقال فناوری پهپادهای ایران به روسیه منتشر شد.
چرا وبسایت اوکراینی درباره پهپادهای ایرانی گزارش میدهد؟
در گزارش وبسایت اوکراینی، به پهپاد ایرانی مهاجر-۶ و چگونگی تجهیز آن به «موشکهای ضدتانک و بمبهای هدایتشونده» اشاره و درباره تهدیدهایی که پهپادهای بدون سرنشین ایرانی ممکن است ایجاد کنند، بحث شده است.
انتشار این مطلب میتواند صرفا یک تحلیل نظامی باشد؛ زیرا این وبسایت اوکراینی به مسائل دفاعی میپردازد؛ با این حال، ممکن است پای عوامل دیگری هم در میان باشد.
اوکراین برای کاهش سرعت پیشروی ارتش روسیه در طول جنگ شش ماهه اخیر، از پهپادهای مسلح استفاده کرد. این کشور که از پهپادهای آمریکایی و ترکیهای و همچنین پهپادهایی ساخت داخل را در اختیار دارد، احتمالا علاقهمند است بداند آیا پهپادهای ایرانی ممکن است به روسیه صادر شوند یا خیر.
در حال حاضر مشخص نیست که آیا روسیه این پهپادها را خریداری خواهد کرد یا خیر اما واضح است که هواپیماهای بدون سرنشین مهاجر یک مدل صادراتیاند؛ بنابراین توانایی ایران برای نصب موشک روی آن پیشرفت مهمی محسوب میشود که توجه اوکراین را به خود جلب کرده است.
عکسهایی از مانور اخیر نمایشگاه پهپادهای ایرانی نشان میدهد که یک موشک هدایتشونده ضدتانک الماس زیر بال یک پهپاد مهاجر-۶ قرار دارد. در این تصاویر، به نظر میرسد که الماس در واقع کپی موشک اسپایک اسرائیل است؛ موشک جنگی پیشرفتهای که تا هشت هزار متر برد دارد.
چه پهپادهای دیگری در این نمایشگاه حضور داشتند؟
جمهوری اسلامی پهپادی به نام کمان-۱۲ را هم به نمایش گذاشت که ادعا میکند میتواند با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت پرواز کند و به مدت ۱۰ ساعت، با برد حدود دو هزار کیلومتر در هوا بماند.
ایران همچنین بمب قائم را به نمایش گذاشت؛ سلاحی که ادعا میشود هدایت لیزری دارد و دارای سامانه دید فروسرخ است. تصاویر منتشرشده اپراتورهایی را در حال تماشای صفحهای با بمب در حال حرکت به سمت هدف نشان میدهند. گزارشها حاکی از آن است که این بمبها قائم۵ و قائم۹ بودهاند. برد اعلامشده برای اصابت به اهداف این بمبها ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر است.
با همه اینها، بسیاری از مدلهای پهپادهای ایرانی کپی پهپادهای خارجیاند یا از روی نمونههای موفق ساخته شدهاند. در ساخت پهپادهای ایرانی، از پهپادهای دیگری مانند ریپر یا پریدیتور ایالات متحده یا پهپادهای اسرائیلی هرون، ایتان و هرمس هم کپیبرداری شده است.
چرا گزارش اوکراینی در ایران بازتاب یافت؟
گزارش خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، درباره اینکه «پهپادهای ایرانی چه سلاحهایی حمل میکنند»، ترجمه کامل و کلمه به کلمه این گزارش به زبان اوکراینی است. شاید این موضوع در ابتدا برای رسانههای ایرانی طعنهآمیز به نظر برسد؛ زیرا در حقیقت جمهوری اسلامی و رسانههای دولتی مانند ایرنا که عکسهای تبلیغاتی پهپادها را منتشر میکنند، باید به چنین سوالی پاسخ بدهند. اما پشت پرده بازتاب گسترده گزارش اوکراینی، هدف دیگری وجود دارد.
رسانههای ایرانی چنین مطلبی را از یک وبسایت خارجی بازتاب میدهند زیرا در تلاشاند از گزارشهای غیرایرانی برای مشروعیت بخشیدن به ادعاهایشان درباره تواناییهای نظامی خود استفاده کنند. بازتاب گزارشی مانند آنچه در وبسایت اوکراینی منتشر شد، از نظر جمهوری اسلامی، به مثابه تاییدی بر قابلیتهای ایران در سطح وسیع در نظر گرفته میشود؛ حتی اگر هیچکس نتواند به طور مستقل، این قابلیتها را اثبات کند.
در عین حال، موفقیت ایران در ساخت هواپیماهای بدون سرنشین مهاجر-۶ و سایر پهپادهای بزرگتر و قرار دادن موشک روی آنها، همچنان مشکلاتی برای تهران دارد؛ به خصوص اگر بخواهد در آینده آنها را صادر کند. ایران از موفقیت ترکیه در صادرات بایرکتار آموخت که به یک پلتفرم ثابت نیاز دارد که بتوان آن را مسلح کرد. به همین دلیل میخواهد تواناییهایش در گزارشهای خارجی منتشر شوند. هدف ایران این است که نشان دهد پهپادهای جمهوری اسلامی همان تواناییهایی را دارند که پهپادهای آمریکایی، اسرائیلی، ترکیهای یا سایر پهپادها از آنها برخوردارند.
با اینکه به نظر میرسد قرار دادن موشکهای ضدتانک و بمبهای دوربرد روی پهپادها به ایران قابلیت جدیدی میدهد، مشخص نیست که چه شواهدی مبنی بر کارکرد این پهپادها وجود دارد و آیا آنها واقعا میتوانند در مسافتهای طولانی پرواز کنند؟ و آیا تواناییهای ادعایی جمهوری اسلامی در به کارگیری موشکها و بمبهایش واقعیاند؟
استفاده از پهپادهای دوربرد و پرتاب موشک و بمب از طریق آنها به شرایط مختلفی بستگی دارد. برای این کار، اپراتوری لازم است که بتواند به منظور برقراری ارتباط با پهپادها، راههای لازم را داشته باشد. مشخص نیست که ایران چگونه میخواهد این ارتباط از راه دور را محقق کند. آیا از عوامل ایرانی در مناطقی مانند سوریه، عراق، لبنان یا یمن استفاده خواهد کرد؟