چهار منطقه تحت کنترل روسیه در اوکراین همگی اعلام کردند اواخر این هفته برای الحاق رسمی به روسیه یک همه‌پرسی سریع برگزار خواهند کرد؛ اقدامی که پیش درآمدی برای ادعای مسکو در الحاق شماری از مناطق اشغالی تلقی می‌شود.

جدایی‌طلبان دست‌نشانده روسیه در دونتسک، لوهانسک و بخش‌های اشغالی خرسون و زاپوریژژیا در اقدامی که ایجاد چالش سیاسی هماهنگی علیه غرب به نظر می‌رسد، از رای‌گیری به منظور جدایی رسمی از اوکراین و تحت کنترل مسکو قرار گرفتن خبر دادند.

اما این رای‌گیری‌ در پی آن انجام می‌گیرد که روسیه قسمت اعظم مناطقی را که در آغاز جنگ تصرف کرده بود، از دست داد و اوکراین و ایالات متحده آن را «قلابی» خواندند و رد کردند.

دمیترو کولبا، وزیر خارجه اوکراین، گفت: «روس‌ها هر چه دلشان می‌خواهد انجام دهند؛ چیزی عوض نمی‌شود.»

او در توییتی، افزود: «اوکراین به‌تمامی حق دارد قلمروهای خود را آزاد کند و به این کار ادامه خواهد داد. روسیه هم هرچه می‌خواهد بگوید.»

نه «همه‌پرسی‌های» قلابی چیزی را عوض خواهد کرد نه هرگونه «بسیج» ترکیبی. روسیه متجاوزی بود و هست که غیرقانونی بخش‌هایی از خاک اوکراین را اشغال کرد. اوکراین به‌تمامی حق دارد قلمروهای خود را آزاد کند و به این کار ادامه خواهد داد روسیه هم هرچه می‌خواهد بگوید.

دمیترو کولبا(@DmytroKuleba) ۲۰ سپتامبر ۲۰۲۲

ولادیمیر پوتین که قرار است چهارشنبه در برنامه‌ای تلویزیونی برای مردم سخنرانی کند، که قرار بود سه‌شنبه شب برگزار شود و به تعویق افتاد، تحت فشار است که مرزهای روسیه را بیشتر به داخل اوکراین گسترش دهد.

مناطق تحت کنترل جدایی‌خواهان در مجموع ۱۵ درصد خاک اوکراین و به اندازه وسعت مجارستان یا پرتغال است

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، هم گفت واشنگتن با هرگونه همه‌پرسی‌ «صراحتا» مخالف است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، و هیتاناس ناوسدا، رئیس‌جمهوری لیتوانی، در وصف این رای‌گیری‌های برنامه‌ریزی‌شده، واژه «مضحکه» را به کار بردند.

جدایی‌طلبان در دونتسک واقع در شرق اوکراین گفتند که در بازه ۲۳ تا ۲۷ سپتامبر همه‌پرسی برگزار می‌کنند و از رئیس‌جمهوری ولادیمیر پوتین هم خواستند بعد از آنکه رای‌گیری انجام شد، الحاق منطقه‌ آن‌ها به روسیه را هرچه زودتر بپذیرد.

دنیس پوشیلین، رئیس‌جمهوری خودخوانده خلق دونتسک (دی‌پی‌آر)، روز سه‌شنبه در رسانه‌های اجتماعی، خطاب به رهبر روسیه نوشت: «از شما تقاضا دارم در صورت مثبت شدن نتیجه همه‌پرسی که در مورد آن شکی هم نداریم، هرچه زودتر جمهوری خلق دونتسک را بخشی از روسیه در نظر بگیرید. »

جدایی‌خواهان جمهوری خلق لوهانسک (ال‌پی‌آر) هم که در شرق اوکراین قرار دارد، روز سه‌شنبه اعلام کردند در تاریخی مشابه، همه‌پرسی پیوستن به روسیه را برگزار می‌کنند.

دونتسک و لوهانسک با هم قسمت اعظم منطقه دونباس را که از سال ۲۰۱۴ درگیر جنگ جدایی‌طلبی است، تشکیل می‌دهند.

در خرسون، واقع در جنوب اوکراین، هم نخستین بار دو هفته قبل برای رای‌گیری فراخوان داده شد؛ اما به دلایل امنیتی، «به تعویق» افتاد.

اما ولادیمیر سالدو، رهبر دست‌نشانده روسیه در خرسون، با انتشار مطلبی در پستی در پیام‌رسان تلگرام، گفت که رای‌گیری برگزار خواهد شد و امیدوار است این منطقه «بخشی از روسیه و عضو کامل کشوری متحد» شود. حدود ۹۵ درصد منطقه خرسون در کنترل نیروهای روسیه است.

مسکو در آغاز حمله به اوکراین در ماه فوریه، دونتسک و لوهانسک را به عنوان کشورهایی مستقل به رسمیت شناخت و اکنون می‌گوید هدف اصلی «عملیات نظامی ویژه» تامین امنیت قلمرو آن‌ها بود.

دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهوری سابق روسیه و از وفاداران سرسخت پوتین، روز سه‌شنبه از تصمیم برگزاری رای‌گیری حمایت کرد.

او ادعا کرد هر گونه رای مثبت این مناطق به پیوستن به روسیه به «بازگشت‌ناپذیری» مرزهای آن‌ها منجر خواهد شد و به مسکو امکان می‌دهد با استفاده از «تمامی ابزارها»، از آن‌ها دفاع کند.

او افزود که رای‌گیری به «احیای عدالتی تاریخی» منجر خواهد شد و مسیر آینده روسیه را «به کلی تغییر» خواهد داد.

او گفت: «بعد از آنکه رای‌گیری انجام شد و قلمروهای جدیدی به دامن روسیه پیوستند، تحول جغرافیایی برگشت‌ناپذیری در جهان رخ می‌دهد.»

او گفت: «تجاوز به خاک روسیه جنایتی است که مقابله با آن با تمامی ابزارهای دفاع از خود انجام خواهد شد.» و افزود که روسیه این قلمروهای جدید را در قانون اساسی خود خواهد گنجاند تا هیچ کدام از رهبران آینده روسیه نتوانند آن‌ها را پس بدهند.

نتیجه چنین رای‌گیری‌هایی تقریبا به طور قطع به طرفداری از مسکو خواهد بود اما دولت‌های غربی آن را به رسمیت نخواهند شناخت.

اما با توجه به آنکه نیروهای اوکراین در نبردهای بازپس‌گیری سرزمین‌های خود موفقیت فزاینده‌ای به دست آورده‌اند، این همه‌پرسی‌ها به مسکو امکان می‌دهد برای دامن زدن به مناقشه زمینه‌سازی کند.

در اقدام دیگری که نشانه تمایل روسیه به طولانی کردن و احتمالا تشدید جنگ است، مجلس سفلی روسیه که تحت کنترل کرملین است، روز سه‌شنبه به تشدید قوانین مجازات فرار، تسلیم و غارت سربازان روسی رای داد.

نمایندگان مجلس همچنین به قانون احتمال مجازات ۱۰ سال زندان برای سربازان امتناع‌کننده از جنگ رای دادند. اگر مجلس علیا هم آن‌طور که انتظار می‌رود، این مصوبات را تصویب کند و به امضای پوتین برسند، دست فرماندهان برای مقابله با کاهش میزان انضباط گزارش‌شده در میان سربازان بازتر خواهند شد. دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، می‌گوید برای حل‌وفصل دیپلماتیک اختلاف‌ها هیچ چشم‌اندازی وجود ندارد.