روزنامه حریت، نزدیک به دولت ترکیه، روز جمعه (۱۶ سپتامبر) در مطلبی نوشت که رجب طیب اردوغان قبل از سفر به ازبکستان گفته بود که اگر بشار اسد نیز در نشست سمرقند حضور می‌یافت، با او ملاقات می‌کرد.

به گزارش حریت رییس‌جمهوری ترکیه اظهار تمایل به ملاقات با رییس‌جمهور سوریه را روز دوشنبه (۱۲ سپتامبر) و در جلسه خصوصی حزب حاکم عدالت‌ و توسعه، ایراد کرده بود.

ستون‌نویس روزنامه حریت به نقل از اردوغان نوشت: «ای‌کاش اسد هم به ازبکستان می‌آمد و با او صحبت می‌کردم. اما او نمی‌تواند بیاید.»

اظهارات اردوغان درباره تمایل به دیدار با اسد در حالی مطرح شده که خبرگزاری رویترز به نقل از چهار منبع مختلف، از ملاقات‌های متعدد روسای سازمان‌های اطلاعات و امنیت ترکیه و سوریه در دمشق خبر داد و نوشت که این جلسات نشانه‌ای از تلاش‌های روسیه برای گرم کردن روابط آنکارا و دمشق است.

یک منبع منطقه‌ای نزدیک به دمشق به رویترز گفت که هاکان فیدان، رییس سازمان اطلاعات ملی ترکیه، و علی مملوک، رییس سازمان اطلاعات و امنیت سوریه، در هفته جاری و در پایتخت دمشق دیدار کردند. فیدان همچنین در اواخر ماه اوت سفری دو روزه به دمشق داشته است.

دو مقام ارشد اطلاعاتی در دو سال گذشته تماس‌های متعدد داشته‌اند اما افزایش این تماس‌ها نشان می‌دهد که تغییرات مهمی در راه است و احتمالا یکی از اهداف آن‌ها هموار کردن راه برای دیدار مقام‌های ارشد دو کشور است.

دو مقام رسمی ترکیه به رویترز گفتند که تماس‌های اخیر نشانی است از تغییر سیاست روسیه؛ چرا که مسکو خود را برای جنگ طولانی در اوکراین آماده می‌کند و به دنبال حفظ موقعیتش در سوریه است.

نیروهای روسیه از سال ۲۰۱۵ در سوریه در حمایت از بشار اسد، رییس‌جمهوری سوریه می‌جنگند.

رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، روز جمعه در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای در سمرقند، ملاقات کردند.

در جریان جنگ داخلی سوریه، ترکیه از نیروهای مخالف بشار اسد حمایت کرد و در حفظ قوای شورشیان سوری در شمال‌غرب آن کشور نقش اساسی ایفا کرد.

به گفته خبرگزاری رویترز هرگونه عادی‌سازی مناسبات میان آنکارا و دمشق، معادلات جنگ ده ساله در سوریه را تغییر می‌دهد.

پس از آن که اسد با حمایت‌های روسیه و جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مخالف حاکمیت در سراسر کشور را شکست داد، حمایت ترکیه برای حفظ آخرین پایگاه شورشیان در شمال‌غرب کشور حیاتی بوده است.

به گزارش خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام ارشد و یک منبع امنیتی ترکیه، در دیدارهای رهبران سازمان‌های اطلاعات ترکیه و سوریه، فیدان به عنوان یکی از نزدیک‌ترین مقام‌های مورد اعتماد رییس‌جمهوری ترکیه، و مملوک، همچنین احتمال ملاقات وزیران خارجه دو کشور همسایه را بررسی کردند.

این مقام ارشد ترکیه گفت: «روسیه خواستار آن است که ترکیه و سوریه بر مشکلاتشان فائق آیند و به توافق‌هایی برسند که به نفع هر دو طرف باشد.» او گفت که یکی از چالش‌های اصلی این است که ترکیه می‌گوید شورشیان سوریه باید در مذاکرات با دمشق حضور داشته باشند.

در حالی که هفته گذشته روسیه در اوکراین متحمل شکست‌های سنگینی بود، منبع امنیتی ترکیه گفت که روسیه به تدریج بخشی از نیروهایش را از سوریه خارج کرده تا بر اوکراین متمرکز باشد و از ترکیه خواسته است تا برای «تسریع یافتن راه‌حل سیاسی» در سوریه، مناسباتش با اسد را عادی کند.

منبع نزدیک به دمشق نیز به رویترز گفت که روسیه درباره ورود به مذاکرات فوق، به سوریه چراغ سبز نشان داده است. او همچنین گفت که تماس‌های ترکیه و سوریه در حال رسیدن به مرحله «ایجاد فضای تفاهم» است.

ملاقات‌های اخیر فیدان از دمشق، از جمله در دیدار دو روزه او در اواخر ماه اوت، تلاش شد تا راه برای دیدار مقام‌های ارشد هموار شود.

یک مقام ارشد ترکیه گفت که آنکارا نمی‌خواهد جمهوری اسلامی ایران یا نیروهای تحت حمایت آن، خلاء ناشی از خروج نیروهای روس را در سوریه پر کنند.

او گفت که روسیه نیز مایل نیست شاهد گسترش نفوذ ایران در سوریه باشد.

یک دیپلمات مستقر در منطقه گفته است که روسیه شمار محدود از سربازانش را در اوایل تابستان از جنوب سوریه و به‌ویژه مناطق هم‌مرز با اسرائیل خارج کرد، که بعدا نیروهای تحت حمایت با ایران جایشان را پر کردند.

اما نزدیکی با مشکلات بزرگی مواجه است، از جمله سرنوشت جنگجویان شورشی و میلیون ها غیرنظامی، که بسیاری از آنها برای فرار از حکومت اسد به شمال غرب گریختند.