دفتر معاونت سیاسی سازمان ملل در افغانستان (یوناما)، روز دوشنبه چهارم مهر (۲۶ سپتامبر)، گزارش سه ماهه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در مورد افغانستان را منتشر کرد. دبیرکل سازمان ملل در این گزارش، ارتباط طالبان با گروه‌های تروریستی نظیر القاعده را قطعی دانست و گفت که در حال حاضر، گروه‌های تروریستی از جمله القاعده به‌طور آزادانه در افغانستان فعالیت می‌کنند. او همچنین از وجود ۲۲ گروه ضدطالبان از جمله جبهه مقاومت ملی، در ۲۶ استان افغانستان خبر داده است.

این گزارش که در بازه زمانی ۲۲ مه تا ۱۶ اوت ۲۰۲۲ تهیه شده است، هرچند حاکی از کاهش حمله‌ها و حوادث امنیتی نسبت به یک سال قبل است، اما حضور گروه‌های تروریستی و ارتباط طالبان با این گروه‌ها را به‌عنوان یک خطر جدی برای امنیت منطقه عنوان می‌کند. آنتونیو گوترش در این گزارش گفت: «قتل ایمن الظواهری، رهبر شبکه القاعده، در ماه ژوئیه در کابل، نشان داد که این گروه عملا با شبکه القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی در ارتباط است و این کار خلاف تعهدهای ضدتروریسم است که طالبان با جامعه جهانی دارند.»

این در حالی است که طالبان هنوز ادعای ارتش آمریکا در مورد کشتن ایمن الظواهری در نتیجه حمله هوایی در ناحیه شیرپور شهر کابل را تکذیب می‌کنند و مدعی‌اند که تاکنون هیچ مدرکی در مورد کشته شدن الظواهری در کابل به دست نیامده است.

دبیرکل سازمان ملل همچنین با اشاره به قتل عمر خالد، عضو ارشد تحریک طالبان پاکستان، در شرق افغانستان، گفت که در یک سال گذشته و پس از تسلط طالبان بر افغانستان، «گروه‌های تروریستی آزادانه در داخل افغانستان و در نزدیکی مرزهای این کشور، فعالیت می‌کنند.»

این گزارش همچنین به نبردهای میان‌گروهی طالبان پرداخته و قتل‌های ثبت‌شده در بلخاب سرپل، تخار، بدخشان و بامیان را ناشی از اختلاف‌های میان‌گروهی طالبان دانسته است. بر اساس این گزارش، دست‌کم ۱۶ مورد قتل به دست افراد طالبان در نتیجه درگیری میان این گروه و نیروهای مولوی مهدی مجاهد، فرمانده ناراضی طالبان در شهرستان بلخاب استان سرپل، رخ داده است.

گزارش سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که بیشترین میزان حوادث امنیتی در افغانستان، در هفت ماه نخست سلطه طالبان رخ داده و در سال ۲۰۲۲، این قبیل حوادث کاهش یافته است. این گزارش، شمار حوادث امنیتی در هفت ماه نخست سلطه طالبان را ۷۳۱۴ مورد ثبت کرده و در برابر آن، حوادث شش ماه اخیر را ۱۶۴۲ مورد یعنی ۷۷.۵ درصد کمتر از سال قبل، برآورد کرده است. این در حالی است که در سه ماه اخیر که محدوده زمانی این گزارش را تشکیل می‌دهد، دست‌کم ۵۸ مورد حمله‌های متفاوت علیه کارکنان آژانس‌ها و دفاتر سازمان ملل متحد نیز به ثبت رسیده است.

این گزارش همچنین تعداد حمله‌های گروه داعش در فاصله ماه مه تا اوت ۲۰۲۱ را ۱۱۳ مورد ثبت کرد که در برابر ۴۸ مورد در همین فاصله زمانی در سال ۲۰۲۲، کاهش حمله‌ها را نشان می‌دهد.

با این حال، گزارش دبیر کل سازمان ملل از افزایش نیروهای ضدطالبان در افغانستان خبر داده است. بر اساس این گزارش، در حال حاضر، دست‌کم ۲۲ گروه ضدطالبان به اشکال مختلف در ۲۶ استان افغانستان فعالیت می‌کنند. این گزارش از جبهه مقاومت ملی نیز در همین فهرست نام برده است. هرچند ممکن است در این فهرست، شماری از گروه‌های تروریستی نظیر داعش به‌عنوان نیروهای ضدطالبان در نظر گرفته شده باشند.

گزارش سه ماهه دبیرکل سازمان ملل، بر اساس تصمیم مجمع عمومی این سازمان و با تکیه بر قطعنامه ۱۱/۶۸ این مجمع و قطعنامه ۲۶۲۶ شورای امنیت سازمان ملل متحد، هر سه ماه در مورد وضعیت امنیتی، اقتصادی و حقوق بشر در افغانستان تهیه می‌شود.

این گزارش، علاوه بر مسائل امنیتی، به وضعیت حقوق بشر، کمک‌های بشردوستانه و اوضاع  اقتصادی و سیاسی و اجتماعی نیز پرداخته است. بخش های زیادی از این گزارش، مشابه و برگرفته‌ از گزارش ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای عالی حقوق بشر سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان، است.

دبیرکل سازمان ملل در این گزارش با اشاره به اوضاع بد زندان‌های طالبان گفت که «در فاصله زمانی سه ماه اخیر، ۹۹۶۲ زندانی از جمله مردان، زنان و کودکان، در حالی که سرنوشت پرونده‌هایشان هنوز مشخص نیست، در زندان‌های افغانستان در بند طالبان به سر می‌برند.» در این گزارش، همچنین به ۴۶ مورد قتل غیرقانونی طی سه ماه، ۱۵ مورد شکنجه و دست‌کم ۷۳ مورد بازداشت خودسرانه افراد به‌ویژه در استان‌های پنجشیر و بغلان به‌عنوان موارد نقض گسترده حقوق بشر اشاره شده است.

هم‌زمان با انتشار بیانیه برنامه جهانی غذا در مورد نگرانی از وخیم شدن اوضاع گرسنگی و قحطی در زمستان پیش رو در افغانستان، گزارش جدید دبیر کل سازمان ملل نیز این مورد را به‌عنوان یکی از چالش‌های عمده تذکر داد و گفت که میزان گرسنگی و قحطی در افغانستان در سه ماه اخیر، نسبت به آمار سال گذشته در همین محدود زمانی، افزایش زیادی را نشان می‌دهد. در این گزارش آمده است: «در ماه مه تا اوت ۲۰۲۱، آمار افرادی که در معرض ناامنی غذایی در افغانستان‌ بودند به ۱۸ میلیون نفر می‌رسید، در حالی‌که اکنون این آمار ۲۴ میلیون نفر را در بر می‌گیرد.»

سازمان ملل متحد از جامعه جهانی و سازمان‌های امدادرسان خواست تا فورا در مورد ارسال کمک‌های بشردوستانه به افغانستان تصمیم بگیرند و تا فرا رسیدن زمستان، برای تامین امکانات غذایی برای افراد آسیب‌پذیر اقدام کنند.

گزارش سازمان ملل متحد در مورد آمار کشتارها، خشونت‌ها و تشدید فعالیت‌های تروریستی در افغانستان، در حالی منتشر شد که طالبان بیشتر این گزارش‌ها را نادرست و پروپاگاندا دانسته‌اند. طالبان پس از انتشار گزارش ریچارد بنت در پنجم سپتامبر در مورد وضعیت عمومی حقوق بشر در افغانستان، جزئیات این گزارش را تکذیب کردند و مدعی شدند که این گزارش بر اساس اطلاعات نادرست تهیه شده است.