ساعاتی پس از اعلام گام چهارم ایران در مسیر کاهش تعهدات هسته‌ای در چارچوب برجام، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، تهران را به «اخاذی هسته‌ای» متهم کرد و گفت جمهوری اسلامی هیچ توجیه معتبری برای توسعه برنامه‌های غنی‌سازی در سایت زیر زمینی فورود یا هر جای دیگری ندارد. او مدعی شد این اقدام نشانه‌ای آشکار از اخاذی هسته‌ای است که تنها به عمیق‌تر شدن ایزوله سیاسی و اقتصادی ایران منجر می‌شود.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، مورگان اورتگاس با اشاره به مواضع قبلی وزارت امور خارجه آمریکا در دنبال کردن فشار حداکثری علیه ایران گفت،‌ تا زمانی که جمهوری اسلامی از رفتار بی‌ثبات‌ کننده‌اش-شامل فعالیت‌های حساس اشاعه هسته‌ای- دست بکشد، به اعمال فشار ادامه می‌دهیم.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران بعدازظهر سه‌شنبه، ۱۴ آبان‌ماه،‌ همزمان با پایان مهلت ۶۰ روزه به اروپا برای عمل به تعهدات‌اش در برجام، اعلام کرد،‌ مرحله چهارم در مسیر بازگشت از همکاری‌های ایران در برجام،‌گازدهی به هزار و ۴۴ سانتریفیوژه سایت فوردو است که از چهارشنبه آغاز می‌شود. روحانی همچنین تاکید کرد در صورتی که اروپاییان تعهدات خود شامل کمک به فروش نفت و برقراری ارتباط‌های مالی و بانکی را از سر بگیرند، تهران نیز از مسیر کاهش تعهدات خود باز می‌گردد.

این در حالی است که در شش ماه گذشته که جمهوری اسلامی در واکنش به خروج آمریکا از برجام و بی‌تفاوتی اروپا، تعهدات هسته‌ای را در بازه‌های زمانی دو ماهه کاهش داده،‌ هیچ اقدام مثبتی از سوی اروپاییان انجام نشده و نه تنها خواسته‌های تهران برآورده نشده،‌ بلکه پایبندی اروپا به تعهداتی مانند برقراری کانال ویژه اقدام مالی (اینستکس) نیز با توجه به افزایش تحریم‌های آمریکا از هر زمان دیگری دشوارتر شده است.

دامینیک راب، ‌وزیر امور خارجه بریتانیا روزگذشته اعلام کرد که اقدام اخیر ایران مغایر با توافق هسته‌ای و تهدیدی علیه امنیت ملی است. فرانسه نیز که در چند ماه اخیر برای شکل‌گیری نوعی توافق بین تهران و واشینگتن تلاش می‌کند، از ایران خواسته در تصمیم‌ خود تجدید نظر کند. هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان هم قبلا گفته بود که ساخت سانتریفیوژهای جدید با برجام هماهنگی ندارد. این سه کشور اروپایی اوایل هفته جاری و قبل از اعلام گام چهارم نیز به ایران هشدار داده بودند، ادامه حمایت آنها از برجام به پایبندی تهران به تعهدات‌اش بستگی دارد.

اکنون اروپا و آمریکا در موضعی مشترک از کاهش بیشتر تعهدات ایران در برجام ابراز نگرانی کرده و اعلام کرده‌اند که برای پاسخ دادن به این اقدام ایران منتظر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌مانند.

مقامات تهران از بازرسان آژانس خواسته‌اند، امروز بر روند آغاز گازدهی به سانتریفیوژهای فوردو نظارت داشته باشند. به نظر می‌رسد بازرسان پس از مشاهده این روند و جمع‌آوری دیگر داده‌ها، گزارش جدیدی را منتشر کنند. آژانس از زمان اجرای برجام تا امروز که ایران در سه مرحله تعهدات هسته‌ای را کاهش داده، گزارشی از نقض برجام از سوی تهران ارایه نداده و اعضای باقی‌مانده در توافق هسته‌ای نیز با استناد به همین گزارش‌ها از اقدام جدی علیه ایران خودداری کرده‌اند.

در صورتی که گازدهی به سانتریفیوژهای فوردو از نگاه آژانس نقض برجام باشد، بریتانیا،‌ آلمان و فرانسه می‌توانند مکانیسم ماشه را به اجرا درآوردند که در شش مرحله پرونده ایران را به شورای امنیت بازگردانده و تحریم‌های بین‌المللی را برقرار می‌کند.

اما اگر مرحله چهارم کاهش تعهدات نیز مانند گام‌های قبلی واکنش تندی به همراه نداشته باشد و مذاکراتی که روحانی می‌گوید به نتیجه نرسد، تهران دو ماه دیگر با ضرب‌الاجل برداشتن گام بعدی مواجه خواهد شد.