روسیه در تلاش است در توافق هسته‌ای احتمالی با جمهوری اسلامی ایران نقش داشته باشد و امیدوار است بتواند دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، را قانع کند که در گفت‌وگو با تهران به مسکو تکیه کند.

ست فرانتزمن در مقاله‌ای در اورشلیم پست می‌نویسد مسکو ضمن تاکید بر دیپلماسی برای دستیابی به توافق با جمهوری اسلامی، تهدیدهای آمریکا علیه تهران را نیز «رد» می‌کند، که می‌تواند به‌معنای امیدواری روسیه به ورود به هرگونه گفت‌وگوی غیرمستقیم میان تهران و واشینگتن باشد.

یکی از دیپلمات‌های روس گفته است که مسکو خواهان «مذاکرات حرفه‌ای و به دور از هرگونه تهدید و باج‌خواهی تحریک‌آمیز» است.

در همین حال مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران، در دیدار اخیرش با شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، تاکید کرده است که ایران خواهان جنگ با هیچ کشوری نیست.

تاکتیک‌های سیاست خارجی روسیه

روسیه پیش‌تر نیز چنین نقشی ایفا کرده است. در جریان مذاکرات منجر به امضای برجام، مسکو توانست از نفوذش برای کاهش تنش میان روسیه و آمریکا استفاده کند تا مسیر توافق هموار شود.

فرانتزمن می‌نویسد روسیه از این طریق نفوذش را به‌ کار می‌گیرد و با دست گذاشتن بر مسئله هسته‌ای ایران، هم بر تهران و هم بر واشینگتن اعمال قدرت می‌کند. سپس، مسکو می‌تواند از این موقعیت برای تاثیرگذاری بر توافق احتمالی با اوکراین استفاده کند.

گزارش‌هایی در ماه گذشته حاکی از آن بود که استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ، به مسئله مذاکرات احتمالی با روسیه و ایران نیز وارد شده است. او در توافق آتش‌بس در غزه نیز نقش داشت.

میخاییل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در وین، روز شنبه گفت: «ما قاطعانه با هرگونه تهدید آمریکا به استفاده از زور علیه ایران مخالفیم، چه برسد به تهدید حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای [ایران]. ما چنین سیاست‌هایی را محکوم می‌کنیم. روسیه همواره بر این باور بوده که تنها راه‌حل برای مسئله هسته‌ای ایران دیپلماسی است.»

به نوشته فرانتزمن، انعکاس گسترده این دست سخنان مقام‌های روس در رسانه‌های دولتی ایران اهمیت دارد، زیرا بخشی از پیام تهران به مسکو است که ایران برای دفاع از مواضعش به روسیه تکیه کرده است.

دولت ترامپ اعلام کرده که مایل به گفت‌وگو با ایران است. جمهوری اسلامی می‌گوید به آمریکا اعتماد ندارد اما ممکن است گفت‌وگوهای غیرمستقیم را مد نظر قرار دهد. تهران تا ماه آینده فرصت دارد تصمیم بگیرد که چه مسیری را در پیش بگیرد.

در همین حال، حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اعلام کرده که ایران آماده جنگ است، اما قصد آغاز جنگ را ندارد. این همان پیامی است که رئیس‌جمهوری ایران و دیگر رسانه‌های دولتی نیز مطرح کرده‌اند.

حسین سلامی روز شنبه در جمع فرماندهان گفت: «ما هیچ نگرانی نداریم. ما آغازگر جنگ نخواهیم بود، اما برای آن آماده‌ایم.»

پزشکیان نیز اقدام‌های آمریکا را در تضاد با دعوت‌هایش به مذاکره با ایران خواند. به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، رئیس‌جمهوری ایران روز شنبه در دیدار با وزیر علوم و معاونانش، با تاکید بر محوریت تعامل ایران با سایر کشورها در سیاست خارجی گفت: «جمهوری اسلامی ایران خواهان گفت‌وگو از موضع برابر است؛ نه این که از یک سو ایران را تهدید کنند و از سوی دیگر بخواهند مذاکره کنند.»

او در ادامه افزود: «اگر خواهان مذاکره هستید دیگر تهدید برای چیست؟ آمریکا امروز نه‌تنها ایران، که جهان را تحقیر می‌کند و این رفتار با درخواست مذاکره تناقض دارد. ما اگر در داخل دعوا نکنیم، توطئه‌های خارجی کارساز نخواهد بود.»