دانشمندان واکسنی ساختند که احتمالا قادر است از توانایی ماده مخدر شیمیایی فنتانیل (fentanyl) برای ورود به مغز جلوگیری کند و اثرات مرگبار آن را از بین ببرد.

در دورانی که آمریکا تحت یکی از بدترین بحران‌های مواد مخدر خود به‌سر می‌برد، یافته‌های پژوهشگران دانشگاه هوستون که در مجله فناوری دارویی (Pharmaceutics) منتشر شد، «تغییرگر بازی» نام گرفته است.

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، در حالی که تعداد کل مرگ و میر ناشی از سوءمصرف مواد مخدر به بیش از ۱۰۰ هزار نفر می‌رسد، در سال گذشته بیش از ۷۱ هزار نفر در اثر مصرف بیش از حد فنتانیل جان خود را از دست داده‌اند.

این ماده مخدر مصنوعی تقریبا ۵۰ برابر قوی‌تر از هروئین است و بسته به جثه فرد صرفا یک دوز دو میلی‌گرمی آن می‌تواند کشنده باشد. کارتل‌های مواد مخدر مکزیک این ماده را به صورت قاچاق به ایالات متحده وارد می‌کنند و با مخلوط کردن آن با مواد مخدر خیابانی مانند کوکائین، متامفتامین (methamphetamine) و زاناکس (Xanax) به فروش می‌رسانند.

کالین هیل، دانشیار پژوهشی و نویسنده ارشد این مطالعه، گفت این واکسن می‌تواند پادتن‌های ضدفنتانیل تولید کند که به مواد مخدر مصرف شده متصل می‌شود و از ورود آن به مغز جلوگیری می‌کند و آن را از طریق کلیه‌ها از بدن بیرون می‌راند.

به این ترتیب این واکسن مانع از آن می‌شود که فرد دچار احساس «اثرات سرخوشی» یا فنتانیل‌زدگی شود.

این ماده دارای یک ماده کمکی مشتق‌شده از باکتری اشریشیا کلای یا ای کولای (E coli) به نام دی‌ام‌ال‌تی (dmLT) است که واکنش سیستم ایمنی به واکسن‌ها را افزایش می‌دهد و اثربخشی آن‌ها را بیشتر می‌کند.

هیل گفت که پادتن‌ها مخصوص فنتانیل‌اند و فرآمده آن با سایر مواد مخدر مانند مورفین واکنش متقابل نشان نمی‌دهد، و این به فردی که برای فنتانیل واکسینه شده است این امکان را می‌دهد که برای درمان سایر مواد مخدر اقدام کند.

در این مطالعه آمده است: «نتایج پیش‌بالینی نشان می‌دهد خنثی کردن تاثیرات فنتانیل اثربخش بوده است و پیشرفت بعدی را به‌عنوان درمان احتمالی اختلال مصرف مواد مخدر و مصرف بیش از حد آن در انسان تضمین می‌کند.»

طبق این گزارش، مطالعات بالینی روی این واکسن عوارض جانبی نامطلوبی در موش‌های واکسینه‌شده ایجاد نکرده است.

این گروه در ماه‌های آینده واکسن‌های تاییدشده بالینی را با آزمایش‌های بالینی روی انسان تولید خواهند کرد و انتظار «کمترین عوارض جانبی» را دارند، زیرا دو ماده تشکیل‌دهنده این واکسن پیش‌تر در «سایر واکسن‌های موجود در بازار» مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

در همین حال، سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا، اف‌دی‌ای (FDA) در حال بررسی گزارش‌هایی است مبنی بر اینکه آرام‌بخش‌های حیوانی را - که در اصطلاح عامیانه آن‌ها را ترانک (tranq) می‌نامند- با هروئین و فنتانیل مخلوط می‌کنند که نتایج احتمالا کشنده‌ای خواهد داشت.