رهایی یمن از چنگال تروریسم

بیش از یک سال است که آمریکا در قبال راه حل‌هایی مطرح شده در یمن، روی خوش نشان نمی‌دهد، زیرا از یک سو جناح های ذیربط در بحران یمن در واشنگتن، از عدم پیشرفت ائتلاف عربی ضد حوثی‌ها، نگرانی داشتند و از سوی دیگر، صداهای مخالفان جنگ در یمن آن چنان افزایش یافت که کنگره آمریکا خواستار محدود شدن همکاری واشنگتن با ائتلاف نظامی عربستان سعودی و امارات متحده عربی در یمن، شد.  

سپس این نگرانی ها در پنج ماه گذشته، شدت بیشتری یافت؛ زیرا اوضاع در جنوب یمن و در مناطق بیرون از کنترل حوثی‌ها به ویرانی و وخامت گرایید و «شورای انتقالی جنوبی» در پی تحرکات و عملیات‌ تروریستی گروه‌های افراطی وابسته با القاعده و داعش، عدن را به تصرف خود درآورد و میان آنان و «نیروهای حکومت مشروع» که شبه نظامیان اخوانی را نیز زیر چتر داشت، در گیری رخ داد.  

در ماه سپتامبر گذشته، نتیجه ارزیابی‌ها در واشنگتن، این شد که ممکن است شبه نظامیان افراطی اخوانی زیر حمایت قطر، در جنوب یمن چیره شوند و جنگ بر ضد حوثی‌ها متوقف و اوضاع به زیان ائتلاف عربی و آمریکا، تغییر کند و گروه‌های داعش و القاعده و از پشت سر آنها ایران، از اوضاع به نفع خود بهره برداری کنند.

پس از این‌که اوضاع در جنوب یمن به وخامت می‌رفت و ایران با استفاده از شرایط، برای پیچیده کردن اوضاع، تنش‌ها را از آب‌های خلیج فارس تا باب المندب، افزایش می داد، یک اقدام سیاسی راهبردی، اوضاع را به کلی دگرگون کرد و یمن جنوبی را از چنگال ائتلاف اعلان نشده ایران و اخوان المسلمین، نجات داده و زیر چتر حکومت مشروع به ریاست عبد ربه منصور هادی، متحد و هماهنگ گردانید.  

ماجرا از این قرار بود که شاهزاده محمد بن سلمان، ولی عهد عربستان سعودی در هماهنگی با شیخ محمد بن زاید ولی عهد امارات متحده عربی، از طرف‌های درگیر در جنوب یمن، یعنی حکومت مشروع یمن و شورای انتقالی به فرماندهی عیدروس الزبیدی، برای مذاکره و گفت‌و‌گو، دعوت کرد و آن‌ها پس از دیدارها و گفت‌و‌گوهای متعدد در جده و ریاض، به این راه حل دست یافتند که قدرت را به طور مساوی میان خود تقسیم کرده و تلاش‌هایشان را در زیر چتر رهبری حکومت مشروع یمن متحد گردانند.

توافق نامه صلح ریاض که به ابتکار ولی عهد عربستان سعودی و با همکاری امارات متحده عربی، صورت گرفت، یکی از مشکل ترین، ابتکارات سیاسی بود که پس از ۱۹۹۴ در جنوب یمن اتفاق افتاد و توانست که این منطقه را از پراکندگی و چند پارگی، بیرون کرده و در یک تشکیل سیاسی متحد و همسو با ائتلاف عربی، متحد و هماهنگ گرداند.

ابتکار رهبری عربستان در به ثمر رساندن قرار داد یاد شده، به حدی سریع و غیر منتظره بود که مسئولان بخش یمن در دولت آمریکا، در آغاز به سختی می‌توانستند آن را باور کنند.

 بر مبنای اطلاعات منتشر شده، هر دو طرف، عدن را به عنوان پایتخت موقت پذیرفته اند و تا زمان آزاد سازی صنعا، متحدانه در این شهر با هم کار خواهند کرد و قرار است، عبده منصور، رئیس حکومت مشروع یمن، به زودی عازم عدن شود. هم‌چنان قرار است مجلس نمایندگان یمن نیز در عدن مستقر گردد و کلیه اداراه‌ها و نهادهای دولتی فعالیت‌های خود را از سر گیرند و حکومت مشروع یمن، اقدام به گسترش روابط با جامعه بین المللی کند، تا این که مشکلات جنوب و شمال کشور، پس از آزاد سازی یمن به صورت قانونی حل گردد.

بر اساس قراردادی که میان دو جانب صورت گرفته است، نیروهای شمالی موجود در جنوب، برای رویارویی با حوثی‌ها، در شمال مستقر خواهند شد و نیروهای جنوبی در جنوب کشور باقی خواهند ماند، در حالی که فرماندهانش به نیروهای شمال خواهند پیوست تا جلو پیشروی حوثی ها و ایران گرفته شود. در این حال، ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی به آموزش و تقویت نظامی این نیروها خواهد پرداخت. البته تردیدی نیست که تلاش های شاهزاده خالد بن سلمان، معاون وزیر دفاع عربستان سعودی، می تواند نقش اثرگذاری در ارتقای سطح آموزشی نیروهای یمن داشته باشد.

اما سایر مسائل اختلافی مرتبط به امور داخلی یمن و روابط بین الملل، در زیر چتر هیئت چهار جانبه متشکل از جناح های سیاسی در شمال و جنوب یمن و نمایندگان عربستان سعودی و امارات متحده عربی، حل و فصل خواهد شد.

موفقیت های بزرگی که در پرتو توافق صلح ریاض به دست آمده است می‌تواند یمن را از فروپاشی و رهایی از چنگال نیروهای تروریستی نجات دهد، به ویژه اگر مراحل بعدی این طرح به صورت همه جانبه عملی شود. البته، بازگشت مشروعیت دولت یمن، بسیج مجدد ارتش و باز سازی نیروهای یمن و به رسمیت شناخته شدن شورای انتقالی جنوبی را می توان به عنوان برخی از عمده ترین دستاوردهای توافق صلح ریاض دانست.

هم‌چنان این موفقیت می تواند در ایالات متحده نیز مثبت واقع شود و اداره رئیس جمهور ترامپ را که در زیر فشار لابی‌های مخالفان ائتلاف عربی قرار دارد، به مسأله یمن خوش‌بین کرده و زمینه ای حمایت بیشتر واشنگتن را از ائتلاف عربی که در برابر توسعه طلبی های ایران در منطقه مبارزه می کند، فراهم کند.

در فرجام می توان گفت که، توافق صلح ریاض، بهترین راه حلی برای پایان دادن به بحران یمن است که منافع تمام طرف های ذیربط در آن، مد نظر گرفته شده است.

https://www.independentarabia.com