داوود مرادیان، بنیانگذار و رئیس مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان که میزبان دهمین دور گفتوگوهای امنیتی هرات در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان است، سه‌شنبه، هشتم آذر و در پایان روز نخست گفت‌وگوها به ایندیپندنت فارسی گفت، این نشست در جستجوی راه‌حل‌هایی برای عبور از بحران کنونی افغانستان، شکل دادن به یک ساختار بدیل برای تماس با جهان از آدرس افغانستان و به اشتراک‌گذاری دیدگاه‌های مختلف در مورد آینده افغانستان است.
این نخستین دور این نشست در خارج از افغانستان است. داوود مرادیان در مورد تفاوت میان برگزاری ۹ دور از گفتوگوهای امنیتی هرات در داخل افغانستان و نشست کنونی که در تاجیکستان برگزار شده است، گفت: «ما از قبل تصمیم داشتیم، دوره‌هایی از این نشست را در بیرون از افغانستان نیز برگزار کنیم، چون این گفت‌وگوها، ماهیت منطقه‌ای و بین‌المللی دارند. اشغال افغانستان به دست طالبان و وضعی که در آنجا پیش‌آمد باعث شد، این دور نشست در یکی از کشورهای همسایه افغانستان که متاثر از اوضاع افغانستان است برگزار شود.»
به گفته مرادیان، در گفتوگوهای امنیتی هرات که روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، ( ۸ و ۹ آذر) برگزار شده است، حدود ۱۰۰ نفر از ۲۰ کشور جهان حضور دارند. هرچند اسماعیل خان، از چهره‌های سیاسی افغانستان که در ایران زندگی می‌کند و محسن داور، فعال سیاسی پاکستانی، اجازه حضور در این نشست را نیافتند، اما بقیه شرکت کنندگان در سطوح مختلف در این نشست حضور دارند.
مرادیان می‌گوید، برگزاری این نشست نشان می‌دهد که با وجود فروپاشی دولت در افغانستان و سلطه طالبان بر این کشور، جامعه مدنی افغانستان و ظرفیت بشری شکل گرفته در ۲۰ سال گذشته، همچنان در صحنه حضور دارند و برای تامین ثبات در افغانستان کار می‌کنند.
مرادیان افزود: «همین ظرفیت شکل گرفته، اکنون می‌تواند گفت‌وگوها در مورد سرنوشت افغانستان را میزبانی کند. پیش از این، سازمان‌ها و افرادی از خارج افغانستان میزبان چنین گفت‌وگوهایی بودند و افغان‌ها معمولا به عنوان مهمان حضور داشتند، اما اکنون خود افغان‌ها میزبان‌اند و افرادی از کشورهای مختلف جهان، برای بحث و گفت‌وگو دور این میز حضور یافته‌اند.»
داوود مرادیان گفت، مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان، به طالبان نیز به عنوان یکی از طرف‌ها در افغانستان، برای حضور در دهمین دور گفتوگوهای امنیتی هرات دعوت‌نامه فرستاد، اما این گروه از شرکت در این نشست خودداری کردند.
طالبان در حالی از حضور در این نشست خودداری کردند که پیش از این در نشست‌های مشابه در ازبکستان، ایران، پاکستان، روسیه، قطر و برخی دیگر از کشورها حضور داشتند.
روز نخست نشست: سلطه طالبان بر افغانستان، به تقویت تروریسم در منطقه انجامید
در روز نخست گفتوگوهای امنیتی هرات، شرکت کنندگان در مورد دولت‌سازی و قانون‌مداری در افغانستان، اجماع منطقه‌ای و بحران جاری در افغانستان، زنان و تبعیض جنسیتی در افغانستان، سلطه طالبان و تقویت تروریسم و همچنین استفاده دولت‌ها از هراس‌افکنی و تروریسم به عنوان ابزاری در سیاست، بحث کردند.
ژنرال اسدالله درانی، رئیس سابق سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آی.اس.آی) و رحمت‌الله نبیل، رئیس سابق امنیت ملی افغانستان، سلطه طالبان بر افغانستان و گسترش فعالیت شبکه‌های تروریستی محلی و جهانی و همچنین استفاده ابزاری برخی از دولت‌ها از تروریسم را به عنوان خطر جدی برای آینده ثبات در افغانستان و منطقه خواندند.
اسدالله درانی گفت: «تهدید تروریسم تنها به گروه‌های کوچک و بزرگ خلاصه نمی‌شود، بلکه دولت‌ها نیز مرتکب تروریسم می‌شوند.»
درانی افزود که با افزایش مدرسه‌های دینی که افراطی‌گری را در کشورهای منطقه از جمله افغانستان و پاکستان ترویج می‌کنند و همچنین استفاده سازمان‌های تروریستی از تکنولوژی به عنوان یک ابزار قدرتمند، خطر در حال گسترش است. او همچنین گفت که از میان این مدرسه‌های افراطی‌پرور که تحت نفوذ گروه‌های ترویستی و شبه‌نظامیان اسلام‌گرا قرار دارند، « تروریسم سایبری» نیز در حال گسترش است.
رئیس سابق سازمان اطلاعات نظامی پاکستان افزود که تروریسم اکنون تنها یک کشور و یا یک ملت را هدف نمی‌گیرد، بلکه تهدید تروریسم، جهانی است و بازی قدرت‌های بزرگ جهان، این پدیده را تقویت می‌کند.
در همین حال، اسدالله درانی گفت که « برقراری صلح در افغانستان و منطقه، خبر خوبی برای آمریکا نیست»، چون افغانستان محلی برای ادامه بازی میان قدرت‌های بزرگ است.
رحمت‌الله نبیل، رئیس سابق امنیت ملی افغانستان گفت، آنچه در افغانستان می‌گذرد، تاثیر آن بر منطقه و جهان حتمی است و این در گذشته و به ویژه در حاکمیت نخست طالبان (۲۰۰۱-۱۹۹۶) و حضور ترویست‌های خارجی از جمله القاعده ثابت شده است.
نبیل گفت که کشته شدن ایمن الظواهری، رهبر پیشین القاعده در کابل، نشان داد که خطر همچنان در افغانستان باقی است و این خطر پس از افغانستان، متوجه کشورهای منطقه است.
به باور نبیل، باز شدن مدارس دینی افراطی‌پرور در افغانستان، زمینه را برای سربازگیری، تقویت نیرو، گسترش فعالیت و نفوذ تروریست‌ها به کشورهای مختلف منطقه فراهم می‌کنند، چون تروریست‌های مستقر در افغانستان، به اسلحه پیشرفته، پول و تکنولوژی دسترسی دارند.
رئیس سابق امنیت ملی افغانستان گفت که قاچاق مواد مخدر، یکی از شاهرگ‌های اقتصادی است که سازمان‌های تروریستی مستقر در افغانستان به آن دسترسی دارند. نبیل گفت: «بازار بهرامچه در جنوب افغانستان، یکی از مزدحم‌ترین مکان‌های خرید و فروش مواد مخدر در افغانستان است که طالبان بر آن تسلط دارند و از آن درآمد هنگفتی به دست می‌آورند.»
بهرامچه در مرکز شهرستان دیشو در استان هلمند و در مرز با پاکستان قرار دارد و در ۲۰ سال حاکمیت دولت جمهوری نیز زیر سلطه قاچاقبران مواد مخدر و طالبان بود. در این بازار انواع مواد مخدر و اسلحه نیز خرید و فروش می‌شود. قاچاقبران اسلحه که میان افغانستان و پاکستان فعالیت می‌کنند، مواد مورد نیازشان را از همین بازار تامین می‌کنند.
نبیل در مورد تقویت خطر گسترش تروریسم از افغانستان به بقیه کشورها گفت: «با عقب‌نشینی نیروهای خارجی و خروج فاجعه‌بار آنان از افغانستان، روحیه تروریست‌ها در آن کشور تقویت شد. تروریست‌ها برای پیروز شدن بر حکومت‌های دمکراتیک و مشروع انگیزه گرفتند و این در کشورهای مختلف جهان که درگیر مبارزه با تروریسم‌اند مشاهده شد.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نبیل از شبکه حقانی، به عنوان یکی از سازمان‌های تروریستی متحد القاعده یاد کرد و گفت، اعضای این شبکه نیز در ترویج و تقویت سازمان‌های تروریستی خارجی در افغانستان نقش فعال دارند. نبیل گفت، از یک دوست نزدیک سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله (کشور) طالبان شنیده است که او تلاش دارد فرزندانش را برای رهبری دور جدیدی از جهاد در آینده افغانستان آماده کند. نبیل از زبان حقانی چنین نقل کرد: «پدر بزرگم بریتانیا را شکست داد، پدرم شوروی را شکست داد، خودم آمریکا را از افغانستان خارج کردم و فرزندان کشورهای منطقه را شکست خواهند داد.»
گفته می‌شود، رهبر شبکه حقانی از سه همسرش، ۱۱ فرزند دارد. سراج‌الدین حقانی، فرزند بزرگ جلال‌الدین حقانی، بنیانگذار شبکه حقانی، معاون سابق ملا عمر و از چهره‌های پرنفوذ و قدرتمند در میان طالبان در شرق افغانستان بود.
در همین حال، نبیل گفت، پاکستان به عنوان یکی همسایه‌های افغانستان، در شلعه‌ور شدن جنگ و تقویت تروریسم در افغانستان نقش برجسته و غیرقابل انکار دارد. به باور نبیل، بخشی از تروریست‌های خارجی فعال در افغانستان، تا پیش از ۲۰۱۴ در پاکستان زندگی و فعالیت می‌کردند، اما در نتیجه عملیات هدفمند ارتش پاکستان، به داخل افغانستان رانده شدند.
انزوای طالبان، نتیجه ایستادگی زنان افغانستان است
در بخشی از گفتوگوهای روز نخست این نشست، فوزیه کوفی، عضو مجلس نمایندگان دولت پیشین افغانستان، توماس نیکلاسون، فرستاده ویژه اتحادیه اروپا در امور افغانستان، عدالت میرزا، روزنامه‌نگار تاجیکستانی و کریمه بنون، استاد حقوق بین‌الملل در دانشگاه کالیفرنیا، در مورد زنان افغانستان و نقش مبارزات آنان در ۱۵ ماه سلطه طالبان بر این کشور صحبت کردند.
فوزیه کوفی گفت، در نتیجه مبارزات مدنی زنان در داخل و بیرون از افغانستان، جهان از به رسمیت شناسی طالبان به عنوان گروه حاکم بر افغانستان خودداری کردند و اکنون صدای زنان افغانستان در سطوح مختلف شنیده است.
کوفی گفت، گفت‌گوهای امنیتی هرات یک ساختار علمی و بیشتر برای اندیشیدن و بحث کردن در جهت یافتن راه‌حل‌های عبور از بحران است، اما اگر قرار شود گفت‌وگویی به هدف برقراری صلح و ثبات در افغانستان، میان طرف‌های دخیل برگزار شود، زنان افغانستان نقش برجسته‌ای در آن خواهند داشت.
روز دوم گفتوگوهای امنیتی هرات، به بحث در باره میراث مشترک فرهنگی میان افغانستان و کشورهای منطقه، همگرایی منطقه‌ای، نقش سازمان ملل در حل بحران در افغانستان و گفت‌وگوی ویژه با احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان اختصاص یافته است.
