اولیویه وانده کاستل، امدادگر بلژیکی، در اعتراض به رفتار «غیرانسانی» در زندان اوین اعتصاب غذا کرده است. خانواده و نزدیکان او، روز سه‌شنبه با انتشار بیانیه‌ای، اعلام کردند که برای سلامتی او نگران‌اند.

این امدادگر ۴۱ ساله بلژیکی از فوریه ۲۰۲۲ در زندان اوین است و خانواده او می‌خواهند دست‌کم تا پیش از آزادی، در شرایط «بهتر و انسانی‌تری» قرار بگیرد.

سرویس کنسولی بلژیک در تهران دوشنبه گذشته موفق شد پس از هفت هفته بی‌خبری از این امدادگر، با او گفت‌وگویی کوتاه داشته باشد. وانده کاستل می‌گوید پس از ۹ ماه حبس، هنوز از دلایل بازداشت خود در ۲۴ فوریه اطلاع درستی ندارد. او به مقام‌های سفارت بلژیک گفت که ۲۷۸ روز است در یک سلول انفرادی بدون‌پنجره واقع در زیرزمین که تنها با نور مصنوعی روشن می‌شود، زندگی می‌کند.

خانواده وانده کاستل می‌گویند بر اساس موازین و منشور حقوق بشر سازمان ملل، شرایط او کامل غیرانسانی و «معادل شکنجه» است. در بخشی از بیانیه مطبوعاتی خانواده او آمده است: «این امدادگر با مشکلات سلامتی به‌ویژه با کاهش وزن قابل‌توجه، از دست دادن ناخن‌ها، مشکلات نگران‌کننده دندان و مشکلات گوارشی» مواجه است.»

این بیانیه می‌افزاید که اولیویه وانده کاستل «از دو هفته پیش اعتصاب غذا کرده و تنها صبح‌ها نان و آب می خورد».

این امدادگر ۴۱ ساله بلژیکی به مسئولان کنسولی خبر داد بدون اینکه وکلای ایرانی و مقام‌های بلژیکی در جریان باشد، در دادگاه حاضر شده است. در این دادگاه، تمامی اتهام‌های او تایید شدند؛ بدون اینکه ماهیت اتهام‌های موردنظر تاکنون مشخص شده باشد.

خانواده و نزدیکان اولیویه وانده کاستل از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته‌اند در رفتار با این امدادگر «اعتدال» داشته باشند و او را از سلول انفرادی خارج کنند.

دولت بلژیک در ماه‌های گذشته سعی کرد این امدادگر بلژیکی را با اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی که به اتهام مدیریت یک عملیات بمب‌گذاری به ۲۰ سال زندان محکوم شده است، معاوضه کند. این پیشنهاد با حمایت مجلس و دولت جمهوری اسلامی نیز روبرو شد و مردادماه در تهران، به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

دولت بلژیک در همین راستا، طرحی را به پارلمان این کشور ارائه داد که معاوضه «زندانیان بلژیکی گرفتار در کشورهای دیگر با دیگر زندانیان خارجی» را مجاز می‌کرد؛ طرحی که در نهایت با وجود مخالفت‌ها در پارلمان بلژیک، به تصویب رسید اما نمایندگان موفق شدند «طرح معاوضه و استرداد اسدالله اسدی به ایران» را موقتا منتفی کنند.

در این زمینه، شورای ملی مقاومت که مهم‌ترین شاکی اسدلله اسدی است، تلاش زیادی کرد تا این اتفاق به سرانجام نرسد. اما سرانجام در بحبوحه اعتراض‌های اخیر در ایران، حکم یک قاضی بلژیکی در تاریخ دوازدهم اکتبر دوباره راه برای این مبادله باز کرد. در مقابل، با تلاش وکلای شورای ملی مقاومت، دادگاه تجدیدنظر این رای قاضی بلژیکی را لغو کرد و حالا دادگاه قانون اساسی بلژیک در هشتم دسامبر آینده است که در این زمینه تصمیم نهایی را خواهد گرفت.

اعضای خانواده اولیویه وانده کاستل نگران‌اند که شرایط ملتهب و انقلابی در ایران سبب شود اجازه معاوضه و آزادی این امدادگر به این زودی‌ها صادر نشود.

افغان و فرانسوی‌ها در صدر اتباع خارجی زندانی در ایران

به جز این بلژیکی، وضعیت زندانیان ایرانی-اروپایی و اروپایی و تعدادی آمریکایی نیز در زندان‌های جمهوری اسلامی همچنان نامعلوم است و به گفته رابرت مالی، نماینده ایالات متحده در امور ایران، «ناعادلانه به گروگان گرفته شده‌اند». حالا مقام‌های اروپایی و آمریکایی نگران‌اند که شرایط انقلابی ایران، روند آزادی این زندانیان را پیچیده‌تر از قبل کند.

از همان اولین روزهای آغاز اعتراض‌ها به کشته شدن مهسا امینی، اغلب ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا، ایالات متحده و کانادا از شهروندان خود درخواست کردند از سفر به ایران به هر دلیل خودداری کنند.

مسعود ستایشی، سخنگوی قوه قضاییه، اول آذر، اعلام کرد که در جریان اعتراض‌های اخیر دست‌کم ۴۰ تبعه خارجی بازداشت شده‌اند. به گفته برخی رسانه‌های غربی، دست‌کم ۱۴ تن از این بازداشتی‌ها اروپایی‌اند. پیش از او، احمد وحیدی، وزیر کشور جمهوری اسلامی نیز از بازداشت شهروندان کشورهای دیگر و «نقش پررنگ آن‌ها در اغتشاشات» خبر داده بود. وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی هم هشتم مهر به بازداشت دست‌کم ۹ تبعه کشورهای اروپایی اشاره کرد.

کاترین کولونا، وزیر خارجه فرانسه، هفته گذشته در پاسخ به خبرنگار روزنامه لوپاریزین، تاکید کرد که با بازداشت چند شهروند دیگر، تعداد فرانسوی‌های بازداشت‌شده در ایران به هفت نفر رسیده است.

اعتراف‌های تلویزیونی بی‌سابقه دو فرانسوی زندانی در ایران

در بحبوحه تظاهرات ضدحکومتی در ایران، پخش اعترافات تلویزیونی دو فرانسوی که به اتهام جاسوسی زندانی شده‌اند، خبرساز شد. سسیل کولر و ژک پری، دو عضو سندیکای کارگری «نیروی کارگر» (FO) فرانسه، ماه مه ۲۰۲۲ در حالی بازداشت شدند که برای دیدار با فعالان حقوق معلمان و گردشگری به ایران آمده بودند.

این دو نفر در اعترافات تلویزیونی گفتند که عضو سرویس جاسوسی (DGSE) فرانسه‌اند و به منظور تحریک معلمان و کارگران برای نقش‌آفرینی در تظاهرات ضدحکومتی به تهران سفر کرده‌اند.

پس از پخش این اعترافات، خانواده‌‌های آن‌ها با ارسال بیانیه‌ای، به خبرگزاری فرانسه اعلام کردند که «ویران، فرسوده و وحشت‌زده»اند و از این زوج هیچ خبری ندارند. در این بیانیه ذکر شد که این دو فرانسوی بدون هرگونه ارتباطی با سفارت فرانسه و خارج از زندان، تنها بازجوها و زندانبانان خود را می‌بینند و در پنج ماه گذشته از داشتن وکیل محروم بوده و به کمک کنسولی هم دسترسی نداشته‌اند.

وزارت خارجه فرانسه انتشار «اعتراف‌های دروغین این دو زوج فعال سندیکایی» را محکوم کرد و خواستار آزادی هر دو نفر شد.

به‌دلیل ادامه و گسترش اعتراض‌های ضدحکومتی، از تازه‌ترین وضعیت اتباع خارجی زندانی در ایران اخبار دقیقی دست نیست اما بر اساس اطلاعات برخی از سفارتخانه‌های مستقر در تهران، به نظر می‌رسد اتباع افغانستان، فرانسه و پس از آن‌ها، شهروندانی از آلمان و آمریکا بیشترین شهروندان خارجی زندانی در ایران را تشکیل می‌دهند.