برنارد آرنو، پدرخوانده دنیای مد و «گرگ ترمه‌پوش» فرانسوی، عنوان ثروتمندترین فرد جهان را از خود کرد تا بار دیگر تاکیدی بر این باشد که تجارت مد اگرچه از دو سال همه‌گیری کرونا زخم‌خورده، هنوز اژدهایی خفته بر گنج و البته چشمه جوشان خلاقیت است.
دنیای مد جدا از سرمایه افرادی مانند آرنو، با نیروی خلاقیت و ابتکار طراحان افسانه‌ای خانه‌‌مدها به پیش می‌رود اما در سال ۲۰۲۲، صنعت و هنر مد با دو هنرمند برجسته خود هم خداحافظی کرد: ایسی میاکه، طراح ژاپنی، با نگاه زیباشناس متفاوتش به مد غربی و ویوین وست‌وود، طراح پیشرو بریتانیایی با صراحت کلام و شعارهای معروف طراحی‌شده‌اش روی تی‌شرت‌ها؛ دو هنرمندی که یک‌تنه سبک‌وسیاقی به‌یادماندنی را در هنر خوش‌پوشی به یادگار گذاشتند.
سال ۲۰۲۲ یکی از پرپدیده‌ترین سال‌های اخیر بود. حمله روسیه به اوکراین، درگذشت ملکه الیزابت دوم، کشته شدن مهسا امینی و خیزش انقلابی ایران و جام جهانی فوتبال قطر از مهم‌ترین اخبار این سال بودند؛ ۲۰۲۲ برای تاریخ اجتماعی و سیاسی در همه حوزه‌ها سالی مهم بود؛ وقایعی که دنیای مد هم به‌سرعت به آن‌ها واکنش نشان داد.
خداحافظی الساندرو میکله، طراح لباس و مدیر نوآوری نشان تجاری گوچی، اجرای پیراهنی که با اسپری روی بدن بلا حدید، مدل آمریکایی پوشیده شد، عذرخواهی بالنسیاگا و حذف تصاویر کارزار تبلیغاتی لباس کودکان و درگذشت دو طراح مد شناخته‌شده و مطرح تنها بخشی از اتفاق‌های سال ۲۰۲۲ در صنعت مد و خوش‌پوشی بودند.
الساندرو میکله؛ افسانه رنگ و شور و شلوغی
الساندرو میکله، مدیر خلاق خانه مد ایتالیایی گوچی، نوامبر ۲۰۲۲ به همکاری خود با این نشان تجاری پایان داد. این طراح لباس علاقه‌مند به طراحی پرکار (ماکسیمالیست) و طرفدار رنگ‌های دهه ۱۹۷۰ که با اجرای رنگ‌های ترکیبی و تند، بهره‌گیری از چاپ و بافت، ایجاد شلوغی بصری با استفاده از گلدوزی، زیورآلات و… و با تمرکز بر حفظ میراث نشان گوچی، خانه مد ایتالیایی، طراحی‌های خارق‌العاده‌ای داشت، طی سال‌های اخیر طرفداران جوان زیادی را به طراحی‌های اغراق‌آمیز خود جذب کرده بود. نقش مارهای خزنده، پرستو و شکوفه‌‌ها روی طرح‌های میکله در سال ۲۰۱۶ بسیار درخشیدند. او در آن سال جایزه بهترین طراح لباس در آمریکا را برنده شد.
الساندرو میکله در حالی از همکاری با گوچی کناره‌گیری کرد که در سال ۲۰۱۵ پس از خروج ناگهانی فریدا جانینی، مدیر خلاق وقت گوچی، به این سمت منصوب شده بود. طی این سال‌ها، تاثیر میکله بر موفقیت اقتصادی گوچی و همچنین تغییر در زیبایی‌شناسی جوان‌پسندانه آن انکارناپذیر بود.
پیراهنی داخل قوطی اسپری
بلا حدید، مدل آمریکایی، در نمایش کوپرنی، نشان تجاری پوشاک آماده (ready to wear) پاریسی در هفته مد پاریس ۲۰۲۲، تنها با لباس زیر و یک جفت کفش پاشنه‌بلند روی سکوی نمایش ظاهر شد و بعد سه مرد با اسپری سفیدرنگی بدن او را پوشاندند. یک لایه سفید لاتکس روی بدن برهنه حدید طوری نقاشی شد که انگار پیراهنی به تن کرده است. شارلوت ریموند، رئیس طراحی کوپرنی، برای حالت دادن به یقه لباس که در حال خشک شدن بود، از دستانش استفاده کرد. بعد از پایان رنگ‌آمیزی با اسپری، سجاف و یک سمت پیراهن بریده شد و در نهایت یک لباس‌شب نیمه‌بلند سفید با شیاری روی دامن پیراهن، یقه شالی همراه با آستین‌های حلقه‌ای که روی بازو آویزان افتاده بودند، روی بدن حدید پوشانده شد؛ لحظاتی که یادآور پیراهن سفید و ربات‌های رنگ‌پاش الکساندر مک‌کویین فقید در مجموعه بهار و تابستان سال ۱۹۹۹ بود؛ پیراهنی که بهترین نماد ورود به قرن جدید به شمار می‌رفت.
این اولین بار نبود که کوپرنی قوانین مد را زیر پا می‌گذاشت. در آوریل ۲۰۲۲ هم کوپرنی به دلیل طراحی و اجرای کوله‌پشتی که از شیشه‌های دمنده دستی ساخته شده بود، توجه‌ها را در دنیای مد به خود جلب کرد.
ژاپن در برابر مد غربی
ایسی میاکه؛ جادوگر خط و چین و پارچه!
در سالی که گذشت ایسی میاکه، طراح مد و لباس ژاپنی و هنرمند پیشرو دهه ۷۰ در سن ۸۵ سالگی در پی ابتلا به سرطان درگذشت. میاکه با شکستن قوانین سنتی مد غرب، سبک جدید و تعریف متفاوتی از زیبایی‌شناسی را مطرح کرد. دیدگاه مدرن و منحصربه‌فرد میاکه با تمرکز بر «نقص زیبا است»، تاثیر مهمی بر دنیای مد گذاشت. او از مرزهای تعریف‌شده مد فراتر رفت، تقارن و فرم معمول لباس‌ها را تغییر داد و تمام تعاریف قبلی از لباس را که در صنعت مد وجود داشت، نابود کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
او لباس‌های سایز بزرگ و گشاد مثل کت‌های بدون فرم سنتی و با حداقل جزئیات یا بدون دکمه را معرفی کرد و در نهایت به طراح لباس‌های راحت و بدون دردسر تبدیل شد! ایسی میاکه از پیشروهای صنعت مد ژاپن بود که به دلیل استفاده خلاقانه از پارچه‌های منحصربه‌فرد در لباس‌هایش شهرت داشت. او دنیای مد را با یک مفهوم جدید آشنا کرد: لباس‌هایی که تنها با یک تکه پارچه دوخته می‌شدند و همان یک تکه پارچه قادر بود تمام بدن را کاملا بپوشاند. هدف او از طراحی و تولید این مدل لباس‌ها این بود که با استفاده از تمام پارچه و مواد باقی‌مانده، دورریز و زباله را به حداقل ممکن برساند. کسی که این لباس را خریداری می‌کرد، می‌توانست به‌راحتی و با اندازه‌گیری از داخل آن یک کلاه کوچک، دستکش، جوراب، دامن یا پیراهن برش بدهد.
میاکه انواع روش‌های جدید در دوخت لباس شامل چسباندن تکه‌های لباس با استفاده از حرارت و برش پارچه با تکنیک فراصوتی (اولترا ساوند) را تجربه کرد. طرح‌های میاکه نه‌تنها بدون حضور اشکال معمولی بودند، بلکه هدف اصلی آن‌ها تجزیه‌وتحلیل فضای بین بدن انسان و لباس بود. کارهای او از خطوط مدل‌سازی سنتی جدا شد و همین مهم‌ترین تفاوت نگاه او و مد غربی بود.
بالنسیاگا: عذرخواهی می‌کنیم
بالنسیاگا، نشان تجاری مشهور فرانسوی که در کارزار تبلیغاتی بهار ۲۰۲۳ خود برای عکس‌های تبلیغاتی با حضور کودکان از ابزار بیدیاسام (BDSM) استفاده کرده بود، مجبور به عذرخواهی و حذف تصاویر شد. در این آگهی، کودکانی با کیف‌های خرسی لوکسی از تولیدات این نام تجاری حضور داشتند که با بند‌های سبک بیدیاسام تزیین شده بود.
بعد از اعتراض شدید در فضای مجازی و همراهی بازیگران و مدل‌های شناخته‌شده صنعت مد با این انتقادها، مدیرعامل این نشان تجاری اقرار کرد که استفاده از کودکان برای تبلیغ وسایل بزرگسالان اشتباه بوده و گفت این نوعی سهل‌انگاری بوده است که شرکت آن را جبران خواهد کرد و با سازمان‌های حمایت از کودکان هم همکاری می‌کند.
بالنسیاگا در بیانیه‌ای در اینستاگرام، به دلیل آنچه برای جامعه با مشاهده تبلیغات کودکان خردسال که این کیف‌ها را در دست گرفته‌اند، به توهین برداشت شد، عذرخواهی کرد و گفت: «ما بابت هر توهینی که کارزار تعطیلات ما ممکن است ایجاد کرده باشد، صمیمانه عذرخواهی می‌کنیم. ما نباید کیف‌های خرسی مجللمان را در این کارزار با حضور کودکان نمایش می‌دادیم. ما بلافاصله این کارزار را از همه فضاهای رسمی این نام تجاری حذف کردیم.»
خانههای مد دنیا: کنار زنان ایران در راه رسیدن به آزادی ایستاده‌ایم
دنیای مد اگرچه تا دهه‌ها مردانه اداره می‌شد، صدای برابری‌خواهی زنانه آن را به‌سرعت تغییر داد و صحنه‌های نمایش و خانههای مد اینک شاهد حضور طراحان زن قدرتمندی‌اند که مد را هرچه بیشتر به زندگی اجتماعی پیوند می‌زنند.
هم‌زمان با شروع خیزش سراسری اعتراضی در ایران پس از کشته شدن مهسا امینی که با شعار پیشرو «زن، زندگی، آزادی» موجی از حمایت و همراهی از این خیزش را در دنیا شکل داد، بسیاری از سیاستمداران، چهره‌های مشهور در فضای مجازی، ورزشکاران و هنرمندان به این حرکت پیوستند.
همراه با این جنبش حمایتی، خانههای مد در سراسر دنیا و نام‌های مطرح این تجارت نیز همراهی خود را با خیزش زن، زندگی، آزادی اعلام کردند. بالنسیاگا، گوچی، نشریه ووگ در کشورهای مختلف، لولاوی (نشان تجاری محصولات موی جنیفر آنیستون) و خانه مد الکساندر مک‌کویین تنها تعدادی از این همراهی عمومی از خیزش انقلابی ایران و زنان ایرانی بودند.
وست وود؛ عصیانگر زرد قناری
آخرین خبری که سال ۲۰۲۲ را با آن به پایان رساندیم، خبر درگذشت ویوین وست‌وود، طراح لباس و فعال اجتماعی بریتانیایی بود. ویوین در دهه ۱۹۷۰ با ارائه طرح‌های فراجنسیتی، تی‌شرت‌هایی منقش به طرح و شعار و دست انداختن سیاست و سیاستمداران وقت، در دنیای مد مشهور شد.
وست‌وود با حساسیتی که روی محیط زیست داشت، به‌عنوان یک کنش‌گر اجتماعی سرسخت شناخته می‌شد و همین نگاه را با طراحی‌های منحصربه‌فردش بارها روی سکو به نمایش در آورد. وست‌وود طراح برتر مد سال در بریتانیا شناخته شد و از دست ملکه بریتانیا نشان رتبه افسری امپراتوری بریتانیا (Order of the British Empire) را گرفت.
وست‌وود ۷۹ ساله در سال ۲۰۲۰ با پوشیدن لباس زرد قناری، مقابل ساختمان دادگاه کیفری مرکزی انگلستان و ولز در خیابان اولدبیلی در لندن داخل یک قفس پرنده بزرگ، تجمع اعتراضی در حمایت از جولین آسانژ، بنیان‌گذار سایت ویکی‌لیکس، را رهبری کرد.
از ویوین وست‌وود به عنوان یکی از بنیان‌گذاران سبک پانک یاد می‌شود؛ سبکی مملو از تکه‌چیزهای غیرمعمول که برای طراحی و تهیه لباس استفاده می‌شود. زنجیر، سنجاق‌قفلی، تکه‌های فلزی که روی چرم کار می‌شوند و البته آرایش عجیب و به‌هم‌ریختگی موها و صورت که وست‌وود در تمام زندگی‌اش به فلسفه آن وفادار بود.
موزه ویکتوریا و آلبرت در توییتی در واکنش به درگذشت خالق پانک، وست‌وود را نیروی انقلابی و عصیانگر واقعی دنیای مد توصیف کرد: «از خبر درگذشت ویوین وست‌وود، طراح نامدار، متاسفیم. او یک نیروی انقلابی و عصیانگر واقعی دنیای مد بود.»
اگرچه سال ۲۰۲۳ را بدون طراحان بزرگی که نام بردیم، آغاز می‌کنیم، رابطه تنگاتنگ آن‌ها با جریان‌های جدید اجتماعی و طراحان جوانی که یا شاگرد آن‌ها بودند یا از حاصل کارشان الهام گرفتند، همراه با سرمایه‌ای که در این تجارت در حال گردش است، هفته‌های مد درخشانی را نوید می‌دهد.
